Τι είναι οι κονσόλες ήχου και γιατί οι σκύλοι τις χρησιμοποιούν για να επικοινωνήσουν μαζί μας
Στέλλα Πανοπούλου
01/10/2024
Τα τελευταία χρόνια, όλο και πληθαίνει η χρήση της κονσόλας ήχου με κουμπιά από ζώα, τόσο στα πλαίσια επιστημονικών πειραμάτων, όσο και στα πλαίσια της καθημερινής επικοινωνίας κατοικιδίων με τους κηδεμόνες τους.
Στη σειρά-ντοκιμαντέρ του Netflix “Στο μυαλό ενός σκύλου”, βλέπουμε σκυλάκια που έχουν εκπαιδευτεί ώστε να χρησιμοποιούν κονσόλες με κουμπιά, καθένα από τα οποία αντιστοιχεί σε μια ηχογραφημένη λέξη, υποκαθιστώντας, με έναν τρόπο, την λεκτική επικοινωνία με τους ανθρώπους. Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε, μάλιστα, ότι οι σκύλοι που εκπαιδεύονται για να χρησιμοποιούν τέτοιες συσκευές, ανταποκρίνονται στις προ-ηχογραφημένες λέξεις ακριβώς όπως ανταποκρίνονται στην ομιλία.
Τι σημαίνει να μπορεί ένας σκύλος να χρησιμοποιήσει μια κονσόλα ήχου;
Αυτό που συμβαίνει, ουσιαστικά, με τις κονσόλες ήχου, είναι ότι το ζώο πατάει ένα κουμπί (π.χ. το κουμπί για το “φαγητό”) όταν θέλει να ζητήσει κάτι, ή ανταποκρίνεται στην προ-ηχογραφημένη λέξη τη σημασία της οποίας γνωρίζει, όταν ο/η κηδεμόνας του πατάει το κουμπί.
“Εδώ δείχνουμε ότι, στην πραγματικότητα, [οι σκύλοι] προσέχουν τις λέξεις [της κονσόλας] και παράγουν κατάλληλες συμπεριφορές ανεξάρτητα από τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα και το ποιος παράγει τη λέξη”, δήλωσε ο καθηγητής Federico Rossano του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια San Diego, ο οποίος ηγήθηκε της έρευνας. “Παρότι αυτή η έρευνα σίγουρα δεν είναι τόσο εντυπωσιακή, αποτελεί ένα αναγκαίο πρώτο βήμα”.
Η έρευνα αυτή έρχεται να απαντήσει στους προβληματισμούς που υπάρχουν τα τελευταία χρόνια για το αν οι σκύλοι πράγματι ανταποκρίνονται στις λέξεις που ακούν από την κονσόλα, ή αν απλά αντιδρούν στις εντυπώσεις που λαμβάνουν από τη συμπεριφορά και τη γλώσσα του σώματος των κηδεμόνων τους.
Γράφοντας στο επιστημονικό περιοδικό Plos One, ο Rossano και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν τη μεθοδολογία των δύο πειραμάτων που διεξήγαγαν, στα οποία συμμετείχαν συνολικά 59 σκύλοι, όλοι εκπαιδευμένοι κατάλληλα ώστε να χρησιμοποιούν κονσόλες ήχου. Στο πρώτο πείραμα, ένας ερευνητής κάλυψε με χρωματιστά αυτοκόλλητα τα κουμπιά μίας κονσόλας ήχου που αντιστοιχούσαν στις προ-ηχογραφημένες λέξεις “έξω”, “παιχνίδι”, και “φαγητό”.
Έπειτα, ένας άλλος ερευνητής που δεν γνώριζε σε ποια λέξη αντιστοιχούσε το κάθε κουμπί και δεν μπορούσε να ακούσει τις λέξεις που παράγονταν, πάτησε ένα κουμπί, και η αντίδραση του σκύλου καταγράφηκε.
Στη συνέχεια, κηδεμόνες σκύλων συμμετείχαν σε ένα παρόμοιο πείραμα, αλλά αυτή τη φορά εναλλάσσονταν από το να πατούν ένα κουμπί στο να λένε οι ίδιοι/ες τη λέξη. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων έδειξαν ότι ήταν εφτά φορές πιο πιθανό για έναν σκύλο να παρουσιάσει συμπεριφορές παιχνιδιού αφού είχε πατηθεί το κουμπί του παιχνιδιού απ’ ότι αν είχαν πατηθεί και τα τρία κουμπιά, και το ίδιο συνέβη και με το κουμπί “έξω”. Παρόλα αυτά, η πιθανότητα να ανταποκριθούν με ζήλο στο κουμπί για το φαγητό δεν ήταν το ίδιο αυξημένη.
Το πιο σημαντικό είναι ότι τα ευρήματα συμφωνούσαν είτε πατούσε το κουμπί ένας ερευνητής, είτε ένας κηδεμόνας, όπως και όταν ένας κηδεμόνας πατούσε το κουμπί ή έλεγε τη λέξη.
Σ’ αυτή τη φάση, οι επιστήμονες μελετούν το αν μπορούν οι σκύλοι να πατήσουν το κατάλληλο κουμπί σε συγκεκριμένες περιστάσεις. Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας δεν μπορούν μόνο να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα το βάθος της αντίληψης που έχουν οι σκύλοι για τον κόσμο, αλλά και να ξεκαθαρίσουν αν αυτές οι συσκευές μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιτυχία για την επικοινωνία μεταξύ σκύλων και ανθρώπων.
Αντιδράσεις στην έρευνα
Ο καθηγητής Clive Wynne, διευθυντής της Πρωτοβουλίας για την Επιστήμη των Σκύλων στο Πανεπιστήμιο της Πολιτείας της Αριζόνα, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δεν τη θεώρησε ιδιαίτερα ρηξικέλευθη. Όπως είπε, το βασικό εύρημα δεν ήταν άλλο από το ότι οι σκύλοι ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα λεκτικά ερεθίσματα, κάτι που ήδη γνωρίζαμε.
“Δεν υπάρχει τίποτα αξιοσημείωτο σ’ αυτό,” είπε, προσθέτοντας ότι η ερευνητική ομάδα μελέτησε μόνο τις αντιδράσεις των σκύλων σε τρεις γνωστές λέξεις – και οι σκύλοι ανταποκρίθηκαν με επιτυχία μόνο στις δύο. Ακόμα, υποστήριξε πως, το γεγονός ότι οι σκύλοι είχαν εκπαιδευτεί ώστε να πατούν κουμπιά δεν έπαιξε κανέναν ρόλο στη συγκεκριμένη έρευνα, η οποία δεν μας έμαθε τίποτα καινούριο σχετικά με το τι ακριβώς καταλαβαίνουν οι σκύλοι όταν ακούν συγκεκριμένες λέξεις.
Από την άλλη, η Dr. Melissa Berthet από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, θεώρησε την έρευνα πολλά υποσχόμενη, καθώς βοηθά να τεθούν τα θεμέλια για μελλοντικές έρευνες, και δείχνει ότι οι σκύλοι πράγματι αντιδρούν στον ήχο από τα κουμπιά και όχι στα σημάδια που τους δίνουν οι κηδεμόνες τους. “Πραγματικά έπρεπε να το δείξουν αυτό. Και τώρα πιστεύω ότι η κοινότητα των επιστημόνων περιμένει τα υπόλοιπα [ευρήματα], τα οποία θα μας ενθουσιάσουν”.
Με πληροφορίες από The Guardian