Ένα από τα μεγαλύτερα διλήμματα που μπορεί να αντιμετωπίσουμε όταν έχουμε κάποιο κατοικίδιο ζωάκι που δυστυχώς πρέπει να οδηγηθεί σε ευθανασία είναι αν θα πρέπει εκείνη την ώρα να είμαστε μέσα στο δωμάτιο που θα γίνει η όλη διαδικασία ή όχι.

Με απλά λόγια αν θα είμαστε δίπλα του εκείνη τη στιγμή ή όχι. Ένα μεγάλο ποσοστό κηδεμόνων τρέμει στην ιδέα να είναι μέσα στην αίθουσα του κτηνιατρείου εκείνη την ώρα. Και δεν θα υπερβάλαμε αν λέγαμε ότι με τη σκέψη και μόνο πολλοί παθαίνουν πανικό.

Σαν κηδεμόνας γατούλας που έζησα αυτή την πολύ δύσκολη στιγμή, θα σας συμβούλευα πριν αποφασίσετε βιαστικά τι να κάνετε, να το σκεφτείτε καλά. Ξέρουμε ότι συχνά δεν υπάρχει χρόνος για πολλή σκέψη καθώς η ευθανασία είναι κάτι που γίνεται άμεσα. Όμως διώξτε για λίγο την απέραντη θλίψη σας και πάρτε τη σωστή απόφαση. Ποια είναι η σωστή απόφαση; Πάντα έχει να κάνει με τον κάθε άνθρωπο και τις αντοχές που μπορεί να έχει. Αλλά υπάρχουν και πολλά αλλά.

Ας δούμε όμως κάποια πράγματα για αυτό.

Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που πολύ ηλικιωμένα ή πολύ άρρωστα ζώα απλώς εγκαταλείπονται από τους κηδεμόνες τους. Τα αφήνουν στο κτηνιατρείο, πληρώνουν και φεύγουν. Χωρίς κάτι περισσότερο.

Άλλες φορές κηδεμόνες αφήνουν το ζώο τους στην κτηνιατρική κλινική, λένε αντίο, του δίνουν ένα φιλί ή μια αγκαλιά, πληρώνουν το λογαριασμό και δεν κοιτάζουν πίσω.

Άλλοι πάλι παραμένουν δίπλα στο ζωάκι τους μέχρι την ένεση, βγαίνουν έξω και επανέρχονται για να το πάρουν ή να το χαιρετήσουν.

Τέλος υπάρχουν και εκείνοι που θα παραμείνουν μέσα σε όλη τη διάρκεια της διαδικασίας κρατώντας το, αγκαλιάζοντάς το, μιλώντας του… Μέχρι εκείνο να φύγει.

Τι έδειξε μια έρευνα

Μια έρευνα που διεξήχθη πριν από 5 περίπου χρόνια με τίτλο “There for You: Attending Pet Euthanasia and If This Related to Complicated Grief and Post-Traumatic Stress Disorder”, διαπίστωσε ότι το 34% των ερωτηθέντων που πήραν μέρος σε αυτή την έρευνα επέλεξε να είναι δίπλα στο ζώο του την ώρα της ευθανασίας, ενώ το 50% επέλεξε να μην είναι εκεί (το 16% δεν απάντησε τίποτα).

Υπάρχει σωστή ή λάθος σε αυτό; Μάλλον όχι. Σαν κηδεμόνας, όπως ανέφερα πιο πριν, ζώου που χρειάστηκε ευθανασία και που ήμουν όλη την ώρα παρούσα δίπλα του μέχρι το τέλος, τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής, για να είμαι ειλικρινής, μου έκαναν εντύπωση. Ομολογουμένως, η πρώτη μου αντίδραση όταν διάβασα ότι οι μισοί από τους ερωτηθέντες δεν παρέμειναν με το ζώο τους κατά τη διάρκεια της ευθανασίας ήταν κάπως άσχημη. Πώς, σκέφτηκα, μπορεί κάποιος να εγκαταλείψει τον σκύλο ή τη γάτα του αυτή τη στιγμή;

Ακολουθούν κάποιοι λόγοι που οι άνθρωποι επιλέγουν να μην είναι παρόντες εκείνη τη στιγμή.

1. Οι άνθρωποι δεν είναι σίγουροι αν τους επιτρέπεται να μείνουν. Ίσως ο κτηνίατρός τους τούς ενθάρρυνε να μην είναι παρόντες

Ένας κτηνίατρος δεν πρέπει ποτέ να σας ζητήσει να φύγετε ή να σας πει ότι δεν μπορείτε να είστε εκεί σε όλη τη διαδικασία. Και όμως πολλοί αποτρέπουν τους κηδεμόνες από το να είναι μέσα στο δωμάτιο που θα γίνει η ευθανασία.

Για πολλούς κτηνίατρους μπορεί να είναι ευκολότερο όταν ένας κηδεμόνας ζώου δεν είναι εκεί κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ευθανασίας, επειδή δεν έχουν σκοπό να κάνουν πολλή ώρα. Δεν θέλουν να αφήσουν τον κηδεμόνα πολλή ώρα μέχρι να προετοιμαστεί για να χαιρετήσει το ζωάκι του, να προσευχηθεί και άλλα χρονοβόρα-για αυτούς- πράγματα. Κάποιοι κτηνίατροι δεν θέλουν να ασχοληθούν με έναν πελάτη που πενθεί. Ούτε να έχουν δίπλα τους ένα ταραγμένο-στην καλύτερη περίπτωση-άνθρωπο. Ο οποίος μπορεί τελευταία στιγμή να αλλάξει γνώμη.

Αλλά ευτυχώς όλο και περισσότερο, οι κτηνίατροι είναι καλά εκπαιδευμένοι στη διευκόλυνση της θλίψης και του πένθους και ενθαρρύνουν τους κηδεμόνες κατοικίδιων ζώων να παραμείνουν εκείνη τη στιγμή συμβουλεύοντάς τους κάποια πράγματα.

2. Οι άνθρωποι φοβούνται αυτό που μπορεί να δουν

Το να είσαι παρών στο θάνατο του ζώου σου είναι μια τεράστια εμπειρία, που δεν είναι απαραίτητο να είναι κακή. Απλά φοβάσαι να δεις πώς θα αντιδράσει το ζώο σου και πώς θα είναι νεκρό. Όταν όμως η ευθανασία γίνεται από έναν συμπονετικό και καλά εκπαιδευμένο κτηνίατρο, η διαδικασία αυτή είναι ειρηνική και ανώδυνη για το ζώο. Αλλά και για εσένα.

3. Οι άνθρωποι φοβούνται να λυγίσουν μπροστά στον κτηνίατρο και αισθάνονται αμηχανία να δείξουν τα συναισθήματά τους εκείνη τη στιγμή

Αυτός είναι ένας πραγματικός φόβος, τον οποίο έχουν πολλοί άνθρωποι. Όμως οι κτηνίατροι και το προσωπικό καταλαβαίνουν πόσο οδυνηρός μπορεί να είναι ο θάνατος ενός αγαπημένου ζώου. Και συχνά-όχι πάντα- τους αφήνουν μόνους να αποχαιρετήσουν τον τετράποδο σύντροφό τους.

4. Οι άνθρωποι ανησυχούν ότι τα δικά τους έντονα συναισθήματα άγχους και θλίψης θα αναστατώσουν το ζώο τους και θέλουν οι τελευταίες στιγμές του να είναι ειρηνικές

Αυτό αποτελεί επίσης πραγματική ανησυχία. Και δεν είναι παράλογη. Γιατί μπορεί να συμβεί. Ένα ζώο που βλέπει στρεσαρισμένο και πανικόβλητο τον κηδεμόνα του θα στρεσαριστεί και εκείνο. Για αυτό σε κάποιες περιπτώσεις είναι καλύτερο για το ίδιο το ζώο να παραμείνει έξω ο κηδεμόνας ώστε να μην το αναστατώσει και να μη του μεταδώσει το άγχος του εκείνη τη δύσκολη στιγμή.

5. Οι άνθρωποι ανησυχούν ότι θα πληγωθούν πολύ αν είναι παρόντες στην ευθανασία του ζώου τους

Σύμφωνα με την πιο πάνω έρευνα διαπιστώθηκε ότι η παρουσία του κηδεμόνα στην ευθανασία δεν οδήγησε σε μεγαλύτερο πένθος. Στην πραγματικότητα, φάνηκε να συσχετίζεται με μια μεγαλύτερη αίσθηση αποδοχής του θανάτου του ζώου και, όλο αυτό με τη σειρά του μπορεί να βοήθησε σε μια υγιή διαδικασία πένθους. Τα ευρήματά της έρευνας δείχνουν ότι «η ευθανασία του ζώου χρησιμεύει ως ενεργή μορφή διευκόλυνσης της θλίψης για όσους παρευρίσκονται». Με άλλα λόγια, η παρακολούθηση όλου του θανάτου του ζώου μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αρχίσουν να διαχειρίζονται πιο εύκολα την απώλειά τους. Οι κηδεμόνες που δεν ήταν παρόντες ανέφεραν ότι είχαν περισσότερα συναισθήματα λύπης από εκείνους που αποφάσισαν να είναι παρόντες.

Η βιολόγος, βιοηθικός (Βιοηθική είναι ο κλάδος εκείνος της επιστήμης που ασχολείται με τα ηθικά προβλήματα που προέκυψαν από τις νέες ανακαλύψεις της Βιολογίας και τις εφαρμογές της Γενετικής Μηχανικής) και συγγραφέας Jessica Pierce αναφέρει:

«Το αν θα παραμείνουμε παρόντες σε όλη τη διάρκεια της ευθανασίας είναι μια πολύ προσωπική απόφαση. Προσωπικά έχω ακούσει πολλούς ανθρώπους να λένε ότι μετάνιωσαν που δεν έμειναν με το ζώο τους μέχρι το τέλος. Σχεδόν ποτέ δεν άκουσα κάποιον να μου πει ότι μετάνιωσε που ήταν παρών, αν και μερικές φορές η διαδικασία ευθανασίας αντιμετωπίζεται άσχημα από το κτηνιατρικό προσωπικό και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα δυσφορίας. Τα ζώα συντροφιάς μάς έχουν δώσει τη ζωή τους, είναι πάντα δίπλα μας και μπορούμε να τους δείξουμε την αφοσίωσή μας υποστηρίζοντάς τα πλήρως καθ ‘όλη τη διαδικασία θανάτου τους».

Λόγοι για τους οποίους θα ήταν καλύτερο να μείνετε με το ζωάκι σας δίπλα του κατά τη διάρκεια της ευθανασίας

Σύμφωνα με τους ειδικούς επιλέγοντας να μείνετε με το ζώο σας κατά τη διάρκεια της ευθανασίας είναι καλύτερο για εκείνο επειδή η παρουσία σας ανακουφίζει το άγχος του. Η παρουσία ενός αγαπημένου ανθρώπου μειώνει το άγχος και το φόβο που μπορεί να βιώσουν τα ζώα στο τέλος της ζωής τους. Η διαδικασία του θανάτου μπορεί να προκαλέσει άγχος σε ένα ζώο. Έχοντας το αγαπημένο τους πρόσωπο κοντά τους τα ανακουφίζει, κάνει μικρότερη την ταλαιπωρία τους. Αυτός είναι ο πρωταρχικός λόγος για να μείνετε με το κατοικίδιο ζώο σας. Για το καλό του. Μην φερθείτε εγωιστικά κοιτάζοντας μόνο τον εαυτό σας.

Επιπλέον λόγοι για τους οποίους καλό θα ήταν να μείνετε δίπλα στο ζώο σας την ώρα της ευθανασίας

Έχετε μια καλύτερη αίσθηση του τέλους του – Η πράξη τού να βλέπετε το ζώο σας να περνάει ειρηνικά στην απέναντι όχθη μπορεί να σας δώσει μια αίσθηση ανακούφισης. Ξέρετε ότι τώρα είναι απαλλαγμένο από πόνο και δυσφορία. Μπορείτε να δείτε ότι κάνατε το σωστό για αυτό.

Το πρόσωπό σας είναι και το τελευταίο πρόσωπο που θα δει – Σίγουρα θα σας παρηγορεί η σκέψη ότι αν μείνετε με το κατοικίδιό σας, θα είστε το μόνο-αγαπημένο- άτομο που θα βλέπει μέχρι το τέλος. Πόσο ανακουφιστικό είναι για αυτό… Δεν φαντάζεστε.

Δεν θα έχετε ενοχές – Πολλοί κηδεμόνες ζώων λυπούνται εκ των υστέρων και μετανιώνουν για το γεγονός ότι δεν ήταν εκεί όταν το ζώο τους πέθανε. Είναι μεγάλη αυτή η ενοχή και αν ήσασταν πολύ δεμένοι με το ζώο σας, αυτό είναι κάτι που δεν θα σας φύγει ποτέ. Πάντα θα λέτε γιατί.

Η αγάπη σας για αυτό δυναμώνει – Όταν επιλέγουμε να κάνουμε δύσκολα πράγματα για χάρη κάποιου άλλου, αυτό μεγαλώνει την αγάπη μας για εκείνον. Το κατοικίδιό σας έμεινε μαζί σας σε καλές και κακές στιγμές. Ήταν πάντοτε δίπλα σας. Τώρα είναι η ευκαιρία σας να αποδείξετε την αγάπη και τη δέσμευσή σας σε αυτό.

Βοηθάει στη θλίψη – Μένοντας με το κατοικίδιό σας κατά τη διάρκεια του θανάτου του έχετε την ευκαιρία να συνειδητοποιήσετε ότι αυτό το αντίο είναι καλύτερο για τον καλύτερό σας φίλο, ώστε να τερματίσετε τον πόνο και την ταλαιπωρία του. Έχοντας αυτό κατά νου, μπορείτε να ξεκινήσετε τη διαδικασία πένθους πολύ πριν από το τέλος.

Το πένθος είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Με το να είστε παρόντες εκείνη τη στιγμή, τη δύσκολη στιγμή της ευθανασίας, αυτό σας βοηθά να αντιμετωπίσετε καλύτερα τα συναισθήματα που έρχονται αργότερα. Αλλά και να βοηθήσετε το ζωάκι σας να περάσει ήσυχα και ειρηνικά στην απέναντι όχθη.