Είστε ένα άτομο που αγχώνεται εύκολα;

Για να λέμε την αλήθεια, η καθημερινότητα που ζούμε και οι αλλαγές ή οι καταστάσεις που βιώνουμε μας έχουν κάνει – τους περισσότερους από εμάς – να έχουμε άγχος ακόμα και για κάτι που τελικά δεν είναι τόσο σοβαρό.

Δεν μπορούμε όμως να το διαχειριστούμε τόσο εύκολα όσο θα θέλαμε και αυτό βγαίνει προς τα έξω. Είτε από τον τρόπο που θα μιλήσουμε σε κάποιον φίλο μας, είτε από τον τρόπο που θα διαχειριστούμε μια κατάσταση, είτε από το πώς θα αντιδράσουμε αν πάθει κάτι ένα αγαπημένο μας πρόσωπο ή το κατοικίδιό μας.

Ίσως πολλές φορές θέλει μεγάλη προσπάθεια για να ηρεμήσουμε όμως πρέπει, τόσο για τη δική μας ψυχική υγεία όσο και για την ψυχική υγεία των γύρω μας.

Αν έχετε υιοθετήσει σκύλο, τότε θα ξέρετε ότι πρόκειται για ζώα με μεγάλη ενσυναίσθηση και τρομερό ένστικτο. Μπορούν να καταλάβουν πότε είμαστε στενοχωρημένοι, πότε είμαστε αγχωμένοι, πότε είμαστε ευτυχισμένοι, πότε έχουμε μια πιο “παιχνιδιάρικη” διάθεση.

Έχετε σκεφτεί ποτέ, με ποιον τρόπο επηρεάζεται το αγαπημένο σας σκυλάκι από τα συναισθήματά σας; Υπάρχει πιθανότητα να μεγαλώσετε έναν αγχώδη σκύλο, αν είστε κι εσείς ένα αγχώδες άτομο;

Η πρώτη εμπεριστατωμένη έρευνα έγινε το 1997 από τους ανθρωπολόγους Anthony Podberscek και James Serpell.

Χρησιμοποίησαν το “Ερωτηματολόγιο 16 παραγόντων προσωπικότητας Cattell”, το οποίο είναι ένα τεστ προσωπικότητας που ήταν δημοφιλές εκείνη την εποχή. Στο τεστ που έκαναν, συνέκριναν τις προσωπικότητες κηδεμόνων Cocker Spaniel που είχαν χαρακτηριστεί ως επιθετικά, με κηδεμόνες Cocker Spaniel που είχαν χαρακτηριστεί ως μη επιθετικά. Αυτό που διαπίστωσαν ήταν ότι οι κηδεμόνες των επιθετικών σκύλων ήταν λιγότερο πειθαρχημένοι, ταρασσόταν πιο εύκολα, ήταν συναισθηματικά λιγότερο σταθεροί και περισσότερο ντροπαλοί από τους κηδεμόνες χωρίς παρόμοιο ιστορικό.

Το μοντέλο προσωπικότητας των πέντε παραγόντων

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, το “μοντέλο προσωπικότητας των πέντε παραγόντων” χρησιμοποιείται ευρέως. Πρόκειται για τη θεωρία ότι οι διαφορές στην ανθρώπινη προσωπικότητα συνοψίζονται σε πέντε βασικές παραμέτρους: δεκτικότητα σε νέες εμπειρίες, ευσυνειδησία, εξωστρέφεια, προσήνεια, νευρωτισμός.

*Με την έννοια του νευρωτισμού εννοούμε ουσιαστικά μια αυτόματη, ασυνείδητη προσπάθεια διαχείρισης του έντονου άγχους.

Βάσει, λοιπόν, του μοντέλου προσωπικότητας των πέντε παραγόντων, έγιναν αρκετές έρευνες, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι οι πιο αγχώδεις κηδεμόνες τείνουν να έχουν και πιο αγχώδεις σκύλους. Στο στοιχείο που επικεντρώνονται είναι σε αυτό του νευρωτισμού και το συμπέρασμα είναι ότι οι άνθρωποι που έχουν υψηλή βαθμολογία σε αυτόν τον παράγοντα, βιώνουν συχνά αρνητικά συναισθήματα, όπως φόβος, ενοχή και άγχος.

Ας δούμε, λοιπόν, μερικές από τις έρευνες που έχουν διεξαχθεί χρησιμοποιώντας το συγκεκριμένο μοντέλο.

● Ο κτηνίατρος συμπεριφοριστής Nicholas Dodman με την ομάδα του, εξέτασαν την σχέση των χαρακτηριστικών προσωπικότητας 1.564 κηδεμόνων σκύλων. Οι 17 από τους 1.564 σκύλους εμφάνιζαν ορισμένες δύσκολες ή προβληματικές συμπεριφορές. Τα ευρήματα ήταν τα εξής: οι γονείς με υψηλή βαθμολογία στον παράγοντα του νευρωτισμού, είχαν τους 13 από τους 17 σκύλους με προβλήματα συμπεριφοράς, όπως για παράδειγμα επιθετικότητα προς άλλους σκύλους, φόβο, αναζήτηση προσοχής, άγχος αποχωρισμού και έντονο γάβγισμα.

● Μια μελέτη του 2020 διαπίστωσε ότι οι κηδεμόνες σκύλων που επιτέθηκαν σε ανθρώπους ή άλλα ζώα είχαν υψηλότερες βαθμολογίες στην παράμετρο του νευρωτισμού από τους κηδεμόνες μη επιθετικών σκύλων.

● Ερευνητές του Clever Dog Lab της Βιέννης και του Family Dog Project της Βουδαπέστης, ζήτησαν από κηδεμόνες σκύλων να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο που βασίζεται στο μοντέλο προσωπικότητας των πέντε παραγόντων τόσο για τον δικό τους χαρακτήρα όσο και για τον χαρακτήρα των σκύλων τους. Τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας τους ήταν παρόμοια με των σκύλων τους όσον αφορά την αρνητική συναισθηματικότητα. Στο τεστ, μάλιστα, έβαλαν και μέλη της οικογένειας των κηδεμόνων να απαντήσουν τόσο για την προσωπικότητα των ίδιων όσο και του σκύλου τους. Το συμπέρασμα ήταν, ότι οι γονείς με υψηλή βαθμολογία στον παράγοντα του νευρωτισμού είχαν σκύλους που ήταν ιδιαίτερα ανήσυχοι και φοβισμένοι.

● Σε μια ακόμη έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ από την Carri Westgarth και τους συνεργάτες της, τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια. Οι ερευνητές εξέτασαν τις φορές που ένας άνθρωπος μπορεί να έχει δαγκωθεί από κάποιον σκύλο. Οι συμμετέχοντες ήταν 1.280. Εκείνοι με την υψηλότερη βαθμολογία στην κλίμακα του νευρωτισμού, είχαν περισσότερες πιθανότητες να έχουν δαγκωθεί από σκύλους από τους λιγότερο νευρωτικούς ανθρώπους.

● Τέλος, σε μια άλλη έρευνα του 2019 που διεξήχθη από ερευνητές του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν σε 1.681 κηδεμόνες σκύλων, τα αποτελέσματα ήταν πάλι τα ίδια. Ότι δηλαδή οι περισσότερο νευρωτικοί άνθρωποι έτειναν να έχουν πιο φοβισμένα, πιο αγχωμένα και λιγότερο εκπαιδεύσιμα σκυλιά.

Επομένως, οι κηδεμόνες κάνουν τον σκύλο τους ανήσυχο, αγχώδη και φοβισμένο;

Οι σκύλοι, έχοντας μεγάλη ενσυναίσθηση, καταλαβαίνουν πολύ καλά τα συναισθήματα των κηδεμόνων τους και τείνουν να τα “απορροφούν”. Οπότε, αν ένας σκύλος είναι αγχώδης, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να είναι λόγω του κηδεμόνα του. Ή ο κηδεμόνας του να νομίζει ότι είναι αγχωμένος, προβάλλοντας πάνω του τα δικά του άγχη και ανησυχίες.

Ωστόσο, μπορεί να συμβαίνει και κάτι ακόμη. Οι αγχώδεις άνθρωποι μπορεί να έλκονται και να υιοθετούν περισσότερο συναισθηματικά ευαίσθητα κατοικίδια. Εξάλλου, όπως έχουν διαπιστώσει και οι κοινωνικοί ψυχολόγοι έπειτα από χρόνια έρευνας, πολλοί είναι οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν φίλους και ερωτικούς συντρόφους με παρόμοιες προσωπικότητες με τις δικές τους.

Τέλος, κάποιοι άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι η συμβίωση με έναν φοβισμένο, επιθετικό και αγχώδη σκύλο μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα στρες των κηδεμόνων του. Οπότε ένας φοβικός σκύλος μπορεί να κάνει τον κηδεμόνα του να βιώνει συχνά καταστάσεις στρες.

Ό,τι και να ισχύει από όλα τα παραπάνω, αυτό που έχει σημασία είναι να προσπαθήσουμε να αποβάλλουμε το άγχος από τη ζωή μας – όσο δύσκολο κι αν μας ακούγεται. Δε θα το κάνουμε μόνο για εμάς, αλλά και για τους αγαπημένους μας, καθώς επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τα συναισθήματα μας. Αν έχετε υιοθετήσει ένα φοβικό και αγχώδες σκυλάκι, καλό είναι απευθυνθείτε σε κάποιον/α ειδικό ούτως ώστε να έχει μια πιο άνετη και ευτυχισμένη ζωή.

Μειώνοντας το άγχος και τα αρνητικά συναισθήματα θα μπορούμε να απολαμβάνουμε περισσότερο την κάθε μας στιγμή.