Μοιάζουν τα κατοικίδια στους κηδεμόνες τους; Τι λένε οι ερευνητές
Στέλλα Πανοπούλου
18/12/2024
Μοιάζουν, άραγε, τα κατοικίδια με τους κηδεμόνες τους;
Μια από τις πρώτες φωτογραφίες που έχω μαζί με τη Λούσι, από την πρώτη μέρα που τη φέραμε στο σπίτι, είναι μια κάτοψη: Εγω κι η Λούσι από πάνω. Το κουτάβι κοιμάται στα πόδια μου με τα κανελιά αυτιά της, τότε μεγαλύτερα από το κεφάλι της, απλωμένα δεξιά κι αριστερά σαν προπέλες. Βρίσκοντας κάτι το αστείο στην ομοιότητα, κρατώ δυο τούφες από τα βαμμένα κόκκινα μαλλιά μου όρθιες δεξιά κι αριστερά.
Δεν θυμάμαι αν εγώ ή κάποιος άλλος είχε παρατηρήσει την ομοιότητα για να βγει, τελικά, αυτή η φωτογραφία. Οι φωτογραφίες είναι, άλλωστε, ένας ιδιαίτερος τρόπος να επανεφευρίσκουμε το παρελθόν. Το σίγουρο είναι, όμως, ότι έχω παρατηρήσει πολλά σκυλάκια να “μοιάζουν”, από την αρχή ή στην πορεία, με τους κηδεμόνες τους. Θες στα αυτιά, θες στο χρώμα των μαλλιών, θες στους μανερισμούς και στις εκφράσεις, ο συγκεκριμένος αστικός μύθος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον.
Τι λένε οι ερευνητές;
Μια πρόσφατη επισκόπηση 15 διεθνών ερευνών δείχνει όχι μόνο ότι οι άνθρωποι μοιάζουν με τα κατοικίδιά τους, αλλά και ότι οι ομοιότητες ανάμεσα στις προσωπικότητές τους εντείνονται με τον χρόνο.
Σε πολλές από τις έρευνες που συμπεριλήφθηκαν στην επισκόπηση, οι ερευνητές ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να ταιριάξουν φωτογραφίες σκύλων με αυτές των κηδεμόνων τους. Οι εθελοντές τα πήγαν πολύ καλά, καλύτερα απ’ ότι θα περίμενε κανείς να τα πάνε αν ήταν εντελώς τυχαίο. Μια από τις έρευνες, μάλιστα, κατέληξε στο ότι οι γυναίκες συχνά είχαν μαλλιά σε μήκος αντίστοιχο με τα αυτιά του σκύλου τους.
Πώς εξηγείται λοιπόν κάτι τέτοιο; Οι ειδικοί θεωρούν ότι οι άνθρωποι επιλέγουν σκύλους που τους μοιάζουν ή αντικατοπτρίζουν τα χαρακτηριστικά τους με κάποιον τρόπο, έστω και υποσυνείδητα. Η επισκόπηση έδειξε, επίσης, ότι οι σκύλοι έχουν παρόμοιες προσωπικότητες με τους κηδεμόνες τους, κυρίως όσον αφορά την κοινωνικότητα και τη νευρωτικότητα, και ότι οι χαρακτήρες τους μοιάζουν όλο και περισσότερο όσο περνά ο καιρός.
Οι έρευνες προσφέρουν διαφορετικές θεωρίες σχετικά με τις αιτίες αυτού του φαινομένου, μεταξύ των οποίων είναι ότι οι κηδεμόνες ελκύονται από σκύλους που τους θυμίζουν τον εαυτό τους από την αρχή, και ότι καθώς μεγαλώνουν μαζί, τα συναισθήματα, οι συμπεριφορές, και οι γνώσεις των δύο ειδών αλληλοδιαμορφώνονται.
Όπως λέει η υπεύθυνη της έρευνας Yana Bender, διδακτορική ερευνήτρια στο Ερευνητικό Κέντρο DogStudies στο Ινστιτούτο Γεωανθρωπολογίας Max Planck, “μοιάζει με τον τρόπο που αναζητούμε συντρόφους”. Βγάζει απόλυτο νόημα, αφού οι σχέσεις που αναπτύσσουμε με τα κατοικίδιά μας συχνά είναι εξαιρετικά ισχυρές, παρόμοια ή και κάποιες φορές περισσότερο από κάποιες από τις σχέσεις που αναπτύσσουμε με τους ανθρώπους.
Περιορισμοί της έρευνας
Οι συγγραφείς της επισκόπησης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Personality and Individual Differences επισήμαναν ότι υπήρχαν σημαντικοί περιορισμοί στην έρευνα, όπως ο σχετικά μικρός αριθμός σκύλων και κηδεμόνων που μελετήθηκαν. Πολλοί από τους κηδεμόνες που προσφέρθηκαν να συμμετάσχουν στις έρευνες, επίσης, είχαν καθαρόαιμα σκυλιά, και οι επιστήμονες χρειάζονται περισσότερα δεδομένα για τα πιο διαδεδομένα παγκοσμίως ημίαιμα σκυλιά.
Ακόμα, παίζει σημαντικό ρόλο και η συχνά προκατειλημμένη στάση των κηδεμόνων. Από τη στιγμή που δεν υπήρχε άλλος τρόπος να μελετηθούν οι προσωπικότητες των σκύλων, οι επιστήμονες βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό σε αξιολογήσεις των κηδεμόνων για τα κατοικίδια. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι εξίσου αδύνατο με το να σκεφτεί κανείς πλήρως αντικειμενικά για μέλη της ανθρώπινης οικογένειάς του. Δύσκολο.
Η επίδραση που έχουν οι άνθρωποι στην προσωπικότητα των σκύλων τους δεν αποτελεί έκπληξη για την Borbála Turcsán, ερευνήτρια στη Σχολή Επιστημών ELTE στην Ουγγαρία με ειδίκευση στη συμπεριφορά των σκύλων. Σύμφωνα με την Turcsán, παρότι το ένα τρίτο της προσωπικότητας ενός σκύλου είναι γενετικά προκαθορισμένο, τα άλλα δύο τρίτα καθορίζονται από το περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνεται σε μεγάλο βαθμό από τον κηδεμόνα αν είναι μαζί του από κουτάβι. Ακόμα, τα δεκάδες χιλιάδες χρόνια εξημέρωσης των σκύλων στην ιστορία της εξέλιξής τους, προκαθορίζουν ότι τα κατοικίδια εμπιστεύονται τον κηδεμόνα τους.
“Είναι το ίδιο με τον δεσμό παιδιού-μητέρας, αλλά οι σκύλοι τον διαμορφώνουν με τους ανθρώπους. Αυτό είναι η βάση όλων των κοινωνικών σχέσεων μεταξύ σκύλων και ανθρώπων”, δήλωσε.
Γίνεται ξεκάθαρο, λοιπόν, ότι αφού διαθέτουμε αυτή την τόσο μεγάλη δύναμη, να μας εμπιστεύεται, δηλαδή, ο σκύλος μας, αυτό που πρέπει να επιδιώξουμε δεν είναι το να αποτελεί μια μίνι εκδοχή του εαυτού μας, αλλά το να του παρέχουμε όλα τα συναισθηματικά και κοινωνικά εφόδια που χρειάζεται για να είναι ευτυχισμένος καθόλη τη διάρκεια της ζωής του.