Η Liberty Guide dogs εκπαιδεύει σκύλους οδηγούς για ανθρώπους με οπτικές αναπηρίες. Ο Γιάννης Κoνδράρος, Guide Dogs Mobility Instructor, είναι ο εμπνευστής και ιδρυτής της. Topetmou.gr τον συνάντησε και μίλησε μαζί του για αυτή την τόσο σημαντική προσπάθεια, τους υπέροχους σκύλους που συνοδεύουν ανθρώπους με οπτική αναπηρία, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει και τι σκέφτεται για το μέλλον.

Πώς ξεκίνησες να δημιουργήσεις τη Liberty Guide dogs; Είχες πριν σχέση με σκύλους;

Αγαπούσα τα σκυλιά από πολύ μικρή ηλικία. Ο πρώτος μου σκύλος ήταν ο Μπούμπι. Τον είχα βρει σε ένα χαρτόκουτο όταν γύριζα από το σχολείο στο σπίτι. Ήμουν 8 ετών. Πέρασα ωραίες στιγμές μαζί του και τον αγαπούσα πολύ. Δυστυχώς κάποια μέρα του έριξαν φόλα και πέθανε. Εγώ ήμουν αυτός που τον βρήκε. Μετά δεν ήθελα καθόλου να έχω σκύλο.

Περνώντας τα χρόνια και όντας φοιτητής -έχω σπουδάσει γεωπόνος ζωοτέχνης- απέκτησα άλλον σκύλο. Στη συνέχεια έγινα εκπαιδευτής. Κάποια στιγμή μπήκα στην πολεμική αεροπορία ως εκπαιδευτής των στρατιωτικών φρουρών-σκύλων. Μετά έγινα εκπαιδευτής, αξιολογητής. Όλα αυτά τα χρόνια δεν σταμάτησα στιγμή να εκπαιδεύομαι παρακολουθώντας σεμινάρια σε Ελλάδα και εξωτερικό. Κάποια στιγμή βρέθηκα να εκπαιδεύομαι για πέντε χρόνια σε έναν οργανισμό με έδρα την Ολλανδία. Έτσι μετά από πολλά χρόνια εκπαίδευσης και εμπειρίας έγινα επίσημα πιστοποιημένος εκπαιδευτής κινητικότητας και προσανατολισμού με σκύλο οδηγό ανθρώπων με οπτικές αναπηρίες.

Ο πρώτος σκύλος που πήρα ονομάστηκε Liberty, το οποίο έχει να κάνει με το πόσο ελευθερία και ανεξαρτησία μπορεί να δώσει ένας σκύλος σε έναν άνθρωπο με οπτική αναπηρία. Άρχισα να την εκπαιδεύω για να τη δώσω σε κάποιον τέτοιο άνθρωπο. Εκείνον τον καιρό είχα ευτυχώς την τύχη να έχω δίπλα μου ανθρώπους που με υποστήριξαν αλλά και εθελοντές που θέλησαν να βοηθήσουν. Έτσι ξεκίνησε σιγά σιγά η Liberty Guide dogs. Τον πρώτο σκύλο οδηγό, τη Liberty, τον δώσαμε στην Κύπρια χρυσή παραολυμπιονίκη, την Καρολίνα Πελενδρίτου.

Πόσοι είναι οι σκύλοι οδηγοί;

Οι ενεργοί σκύλοι αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ λίγοι, περίπου 28 με 30. Οι λόγοι που υπάρχουν τόσοι λίγοι είναι οικονομικοί, η έλλειψη τεχνογνωσίας, η κουλτούρα γενικώς που έχουμε σε αυτή τη χώρα και άλλοι.

Τι δεν πρέπει να κάνουμε στο δρόμο όταν βλέπουμε έναν σκύλο οδηγό;

Να μην ταΐζουμε τον σκύλο, να μην πηγαίνουμε το δικό μας σκύλο να παίξει με αυτόν. Ακόμα και αν ο σκύλος μας είναι καλός και φιλικός, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να τον αφήσουμε να πάει στον σκύλο οδηγό. Πολλοί πάνε να μιλήσουν στον σκύλο, πάνε να τον χαϊδέψουν, του κάνουν χαρές, τον αγγίζουν, μπαίνουν στη μέση να δουν πόσο καλά είναι εκπαιδευμένος, στενεύουν το χώρο που βρίσκεται ή τον πιέζουν να κάνει πράγματα. Όλα αυτά είναι λάθος. Δεν αντιλαμβάνονται εκείνη τη στιγμή την επικινδυνότητα. Γιατί ο σκύλος πρέπει να ελέγξει πολλά πράγματα μαζί. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να του αποσπάσουν την προσοχή. Και αυτό γιατί μπορεί να κινδυνέψει η ζωή του ανθρώπου που έχει τον σκύλο οδηγό. Είναι η κουλτούρα που δεν υπάρχει στη χώρα μας πάνω σε αυτό, κάτι που προσπαθούμε να αλλάξουμε. Θέλουμε να εκπαιδευτούν οι μικρές ηλικίες γιατί εμείς οι παλιότεροι αποτύχαμε. Και οι νέοι είναι το μέλλον και η ελπίδα.

Πόσο καιρό χρειάζεται να εκπαιδευτεί ένας σκύλος οδηγός;

Η εκπαίδευση ενός σκύλου οδηγού ξεκινάει από πολύ μικρή ηλικία. Αρχικά διαλέγουμε τον σκύλο με διάφορα κριτήρια. Κοιτάμε τους γονείς για να δούμε κατά πόσο είχαν τις δυνατότητες να γίνουν σκύλοι οδηγοί ή αν είχαν γίνει σκύλοι οδηγοί στο παρελθόν. Και πόσοι από μια γέννα κατάφεραν να γίνουν σκύλοι οδηγοί. Μετά κοιτάμε, έχοντας 52 κριτήρια στο μυαλό μας, κατά πόσο ο σκύλος αυτός μπορεί να διαχειριστεί προβλήματα, όπως το στρες. Κοιτάμε επίσης, το ταμπεραμέντο, την οξυδέρκεια, την ιδιοσυγκρασία του, το πόσο πρόθυμος είναι να εξυπηρετήσει τον άνθρωπο και άλλα.

Η εκπαίδευση ενός σκύλου θα χρειαστεί δύο χρόνια. Τον πρώτο χρόνο τον δίνουμε σε μια ανάδοχη οικογένεια, την οποία και εκπαιδεύουμε, για να κάνει την κοινωνικοποίηση, να μεγαλώσει το κουτάβι. Εμείς είμαστε δίπλα και βοηθάμε. Μετά τον πρώτο χρόνο ξεκινάει η επόμενη εκπαίδευση. Παίρνουμε εμείς τον σκύλο και ξεκινάει η εκπαίδευση στο ειδικό σαμάρι. Πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και τι πρέπει να κάνει. Να καθοδηγεί έναν άνθρωπο, να παίρνει ευθείες γραμμές, να αποφεύγει χαμηλά και ψηλά εμπόδια, τρύπες, σκαλοπάτια, να αποφύγει τα αυτοκίνητα, πράγματα που μπορούν να δημιουργήσουν ατύχημα. Τον βοηθάει επίσης και στον προσανατολισμό του, να πάει στο σουπερμάρκετ, σε μια δημόσια υπηρεσία, για καφέ, να πάει το παιδί του σχολείο, να πάει στον γιατρό, στη δουλειά του, στο Μετρό, να ταξιδέψει.

Τι σκύλους συνήθως εκπαιδεύετε;

Έχουμε δει ότι τα λαμπραντόρ, τα γερμανικά ποιμενικά, τα γκόλντεν, τα μεγάλα poodle, τα λαμπραντούντλ έχουν μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας.

Ποια είναι τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε;

Εκτός από τα οικονομικά, θέλουμε και βοήθεια, υποστήριξη από τον κόσμο. Σε όλους τους τομείς. Θέλουμε εθελοντές για πολλά πράγματα. Να προωθήσουμε τη σχολή, να φτιάξουμε τα προγράμματα, να ασχοληθούν με τα social media, ακόμα και έναν λογιστή. Ό,τι χρειάζεται δηλαδή μια σχολή. Επίσης έχουμε ανάγκη από εξοπλισμό για τους σκύλους, λουριά, crates. Αλλά και άλλα πράγματα, όπως να φτιάξουμε μπλουζάκια, καπέλα, ρούχα. Κάνουμε παράλληλα και εκπαιδευτικά προγράμματα. Εδώ χρειαζόμαστε ανθρώπους να πάνε σε σχολεία. Όλα αυτά είναι ανάγκες. Και μία επίσης πολύ σημαντική είναι ότι θέλουμε ένα χώρο. Θα ήταν ευχής έργο αν κάποιος μας έδινε ένα χώρο.

Όσο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία είναι πολλά, όπως αναφέραμε και πιο πάνω. Το βασικό όμως είναι η προσβασιμότητα. Κάποτε είχαν προβλήματα με τα λεωφορεία. Τώρα πια μεγάλο θέμα είναι με τα ταξί. Πολλοί άνθρωποι που έχουν ταξί θεωρούν ότι το ταξί τους είναι προσωπικός χώρος και δεν είναι υποχρεωμένοι να πάρουν κάποιον άνθρωπο με τον σκύλο του. Όμως και αυτοί ανήκουν στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς.

Τι σκέφτεστε για το μέλλον;

Θέλουμε να φτιάξουμε μια αντίστοιχη μεγάλη σχολή του εξωτερικού και να εκπαιδεύουμε εκτός από σκύλους οδηγούς και σκύλους για ανθρώπους με άλλες αναπηρίες. Μπορούμε να το κάνουμε γιατί έχουμε την τεχνογνωσία.

Η Liberty Guide dogs θα βρίσκεται στο Woof Festival | toPetmou 1 και 2 Ιουνίου 2024, στο Πεδίον του Άρεως.

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.