Κληρονομικότητα ή περιβάλλον; Οι παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η συμπεριφορά του σκύλου σας
Στέλλα Πανοπούλου
29/10/2023
Από την αρχή της ιστορίας της φιλίας μεταξύ ανθρώπων και σκύλων, εμείς οι άνθρωποι έχουμε συμβάλει στη δημιουργία 350 διαφορετικών σκυλίσιων φυλών.
Η εκτροφή σκύλων συγκεκριμένων φυλών έχει εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις ανάγκες που ήθελαν να καλύψουν οι άνθρωποι σε διάφορες φάσεις της ζωής τους. Έτσι, έχουμε σκύλους-φύλακες, σκύλους-κυνηγούς, σκύλους συντροφιάς και θεραπείας, και σκύλους από πολλές ακόμα φυλές, που έχουν εκτραφεί για να ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένες ανθρώπινες απαιτήσεις. Έχετε αναρωτηθεί όμως, ποτέ, αν η προσωπικότητα ενός σκύλου καθορίζεται από τη φυλή του;
Σε αυτή μας την ερώτηση επιχειρούν να απαντήσουν ερευνητές από τις ΗΠΑ διεξάγοντας μια έρευνα κατά την οποία μελέτησαν αναλυτικά τους γενετικούς κώδικες πάνω από 4000 σκύλων, καθώς και ερωτηματολόγια συμπληρωμένα από 46000 κηδεμόνες. Εντόπισαν πολλά γονίδια που συνδέονται με τυπικές συμπεριφορές διαφορετικών φυλών, όπως με την τάση των τεριέ να πιάνουν και να σκοτώνουν θηράματα. Τα ευρήματά τους τούς οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι η φυλή μάλλον όντως εξηγεί πολλές πλευρές της προσωπικότητας ενός σκύλου.
Παρόλα αυτά, πρέπει να τονιστεί η επιρροή που φαίνεται να έχουν οι κηδεμόνες στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του. Για παράδειγμα, το αν ο σκύλος είναι ανεκτικός ή επιθετικός, αν ζητάει προσοχή, αν είναι παιχνιδιάρης ή αγχώδης, μπορεί να εξαρτάται από τον τρόπο που έχει μεγαλώσει, από την εκπαίδευση που του παρέχεται – ή την απουσία της. Η ευθύνη μας είναι μεγάλη όσον αφορά στην “ανατροφή” του σκύλου μας, καθώς ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε και αυτά που του μαθαίνουμε είναι καθοριστικά για την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
Τι μας μαθαίνει η έρευνα;
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα DNA από πάνω από 200 φυλές σκύλων. Βασιζόμενοι στα δεδομένα του DNA, κατάφεραν να τα χωρίσουν τους σκύλους σε δέκα κύριες γενεαλογικές σειρές, εκ των οποίων η καθεμιά αντιστοιχεί σε μια κατηγορία φυλών που ιστορικά έχουν χρησιμοποιηθεί για συγκεκριμένους σκοπούς, όπως το κυνήγι μέσω της όσφρησης, το κυνήγι μέσω της όρασης, και η προστασία ζώων παραγωγής.
Αυτό τους οδήγησε στο συμπέρασμα ότι, φυλές που δεν συγγενεύουν στενά, αλλά εκτρέφονται για τους ίδιους σκοπούς, μπορεί να μοιράζονται κάποιες κοινές ομάδες γονιδίων. Πρόκειται για ένα αποτέλεσμα που πολύ δύσκολα θα αποδεικνυόταν στο παρελθόν. Τα κοινά χαρακτηριστικά που φέρουν σχετίζονται με τους λόγους για τους οποίους έχουν εκτραφεί.
Ποια είναι η συμβολή του κηδεμόνα;
Η άποψη ότι η φυλή επηρεάζει τη συμπεριφορά του σκύλου είναι γενικώς αποδεκτή μεταξύ των ερευνητών, σε διαφορετικούς βαθμούς. Παρόλα αυτά, πρέπει να τονιστεί και η συμβολή του κηδεμόνα στην προσωπικότητα ενός σκύλου.
Μια ακόμα γενετική έρευνα που διεξήχθη πέρυσι δείχνει ότι, παρότι η γενεαλογία ενός σκύλου επηρεάζει την συμπεριφορά του, δεν φαίνεται να είναι ο σημαντικότερος παράγοντάς που την καθορίζει. Σύμφωνα με αυτούς τους ερευνητές, η συμπεριφορά ενός σκύλου επηρεάζεται από πολλά διαφορετικά γονίδια που προϋπήρχαν της δημιουργίας των φυλών. Πρόκειται για γονίδια που βρίσκονται παρόντα σε όλες τις φυλές. Υποστηρίζουν ότι, οι σύγχρονες φυλές, ξεχωρίζουν ιδιαίτερα λόγω της εμφάνισής τους, αλλά η συμπεριφορά τους επηρεάζεται σε μεγαλύτερο βαθμό από περιβαλλοντικούς παράγοντες, όπως την ανατροφή και την ιστορία της μάθησής τους, απ’ ότι από γενετικούς παράγοντες.
Οπότε, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι, παρότι η φυλή σίγουρα παίζει κάποιον ρόλο στη συμπεριφορά του σκύλου μας, η δική μας συμβολή μπορεί να αποδειχθεί ακόμα μεγαλύτερη. Ειδικά κατά τα πρώτα δύο έτη της ζωής του αγαπημένου σας χνουδωτού συντρόφου, η εκπαίδευση και η κοινωνικοποίηση είναι εξαιρετικά σημαντικές για τη μετέπειτα συμπεριφορά του. Ο σκύλος σας θα πρέπει από κουτάβι να εκτεθεί σε ερεθίσματα και να μάθει να τα αποδέχεται, όπως τα παιδιά, τα αυτοκίνητα, άλλα ζώα, και ταξίδια με το αυτοκίνητο. Στη συνέχεια, οφείλουμε να συνεχίσουμε να εκπαιδεύουμε τον σκύλο μας ώστε να συμπεριφέρεται με τρόπο που προφυλάσσει τον εαυτό του και τους άλλους από πιθανή βλάβη.
Η φυλή από μόνη της δεν αρκεί για να προβλέψουμε τη συμπεριφορά ενός σκύλου. Παρόλα αυτά, αν θέλετε να πάρετε σκύλο, είναι σημαντικό να σκεφτείτε τους λόγους για τους οποίους έχει εκτραφεί κάθε φυλή. Η τελευταία έρευνα υποστηρίζει αυτή την θεωρία, καθώς τα συμπεριφορικά μοτίβα της κάθε φυλής που βοήθησαν τους σκύλους να κάνουν συγκεκριμένες δουλειές, πιθανότατα υπάρχουν ακόμα σε μεγάλο βαθμό μέσα στους διαφορετικούς σκυλίσιους πληθυσμούς. Αυτό σημαίνει ότι, αν έχετε κι άλλα μικρά ζώα π.χ. πτηνά ή κουνέλια, καλό είναι να μην επιλέξετε ένα τεριέ, το οποίο έχει εκτραφεί με σκοπό να τα κυνηγάει. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση ένα τεριέ να συνυπάρξει με ένα κουνέλι.
Συμπερασματικά, ενδείκνυται να επιλέξετε μια φυλή σκύλου συμβατή με τον τρόπο ζωής σας – ή ένα ημίαιμο σκυλάκι με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά – καθώς έτσι αυξάνεται η πιθανότητα να έχετε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Παρόλα αυτά, η εκπαίδευση που θα δώσετε στον σκύλο σας και ο τρόπος που θα του φερθείτε μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην προσωπικότητα και στη συμπεριφορά του.