Η πολυτάραχη ιστορία των Dachshunds – Στιγματισμός και προπαγάνδα
Στέλλα Πανοπούλου
31/12/2023
Τα dachshunds, ή αλλιώς τα σκυλιά “λουκάνικα”, είναι ιδιαίτερα δημοφιλή σε όλο τον κόσμο λόγω της ιδιαίτερης εμφάνισης και των υπέροχων χαρακτήρων τους.
Με τα κοντά τους πόδια, το δυσανάλογα μακρύ σώμα, και τα κρεμάμενα αυτιά τους, τα σκυλιά αυτά κλέβουν καρδιές από τον 15ο αιώνα όπου μπορεί κανείς να αναζητήσει τις ρίζες τους. Τα εξέτρεφαν στη Γερμανία με σκοπό κυρίως το κυνήγι. Το όνομά τους προέρχεται από τη λέξη dachs που σημαίνει ασβός, καθώς πρόκειται για το ζώο το οποίο προορίζονταν να κυνηγούν. Ήταν πάντοτε δημοφιλή σκυλιά γι’ αυτόν τον λόγο, και για πολλούς άλλους – με εξαίρεση μία γενικότερα σκοτεινή περίοδο της ιστορίας.
Τα αγαπημένα λουκάνικα δεν παρουσιάζονταν με τόσο θετικούς όρους κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων του 20ου αιώνα. Κατά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, χρησιμοποιήθηκαν ως προσωποποίηση-καρικατούρα των Γερμανών και πρωταγωνίστησαν σε αντι-γερμανική προπαγάνδα λόγω της καταγωγής τους και της ονομασίας τους. Στη συνέχεια, έγινε μια προσπάθεια αποκατάστασης της φήμης της συγκεκριμένης φυλής μέσω της επανοικειοποίησής της από τους Αμερικάνους. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι επιστήμονες των ναζί επικεντρώθηκαν σ’ αυτά τα σκυλιά, φτάνοντας ακόμα και στο σημείο να ισχυρίζονται ότι τους είχαν μάθει να μιλούν και να γράφουν.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο:
Τα dachshunds ήταν ήδη ιδιαίτερα δημοφιλή πριν την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, κυρίως λόγω των προσπαθειών των εκτροφέων να εγκαθιδρύσουν κάποια στάνταρ για να θεωρείται καθαρόαιμο κάποιο ζώο, με σκοπό την προστασία και τη διατήρηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους. Οι ιδιαίτερες δεξιότητες της όσφρησης και του εντοπισμού τα έκαναν εξαιρετικούς βοηθούς για το κυνήγι, και η αστεία και συνάμα κομψή εμφάνισή τους έκαναν πολλούς να τα λατρέψουν.
Η φήμη τους διατηρήθηκε και μετά το ξέσπασμα του πολέμου, με πολλούς στρατιώτες να παίρνουν dachshunds μαζί τους στο μέτωπο για τόνωση του ηθικού τους και συντροφιά.
Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Ήταν γνωστό ότι ο Κάιζερ λάτρευε τα dachshunds, και δύο από τους σκύλους τους παρά λίγο να δημιουργήσουν διπλωματικό επεισόδιο όταν επιτέθηκαν στον φασιανό του Αρχιδούκα Φραντς Φέρντιναντ.
Η Αμερικανική Κυνολογική Λέσχη προσπάθησε να επανοικειοποιηθεί τη συγκεκριμένη φυλή, μετονομάζοντάς την σε “σκύλους των ασβών” (μεταφράζοντας κυριολεκτικά τη γερμανική ονομασία στα αγγλικά) ή “κουτάβια της ελευθερίας”. Αντίστοιχη αντιμετώπιση δέχτηκαν και οι Γερμανικοί Ποιμενικοί, οι οποίοι είναι γνωστοί μέχρι και σήμερα σε κάποιους ως “Αλσατοί”, ένα όνομα που δόθηκε με σκοπό να τονιστούν οι Γαλλικές ρίζες της φυλής, αντί για τις Γερμανικές.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Δυστυχώς, η κακομεταχείριση των dachshunds δεν τελείωσε εκεί. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η φυλή στιγματίστηκε ως ναζιστικό σύμβολο, λόγω της εργαλειοποίησής τους από τους ναζί. Οι ναζί επιστήμονες του οργανισμού για την “εκπαίδευση” σκύλων “Hundesprechschule Asra”, στο Leutenberg, υποστήριξαν κάποια στιγμή ότι είχαν μάθει σε σκυλιά-λουκάνικα πώς να μιλούν, να διαβάζουν, να γράφουν, ακόμα και να επικοινωνούν τηλεπαθητικά. Τα πιο ακραία και παράλογα παραδείγματα ήταν οι ισχυρισμοί ότι ένα κυνηγόσκυλο μπορούσε να πει “Mein Führer” και ότι ένα άλλο μπορούσε να γράψει ποίηση.
Τη μεταπολεμική περίοδο
Μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι στάσεις των ανθρώπων απέναντι στα dachshunds πέρασαν από πολλά στάδια. Μετά τον πόλεμο, προτιμήθηκαν οι σκύλοι που μπορούσαν να κάνουν δύσκολες δουλειές, με αποτέλεσμα να πέσει η ζήτηση για τα σκυλιά-λουκάνικα. Οι πρακτικές των εκτροφέων μεταβλήθηκαν για να καλύψουν την ανάγκες της αγοράς.
Οι εκτροφείς dachshunds, βέβαια, δεν το έβαλαν κάτω. Δημιούργησαν διαφημιστικές καμπάνιες για να προωθήσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της φυλής, όπως είναι η αφοσίωση και ο φιλικός χαρακτήρας. Παρόλα αυτά, η φήμη των dachshunds παρέμεινε ασταθής για δεκαετίες.
Κατά τη δεκαετία του 1950, με την ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney “Η Λαίδη και ο Αλήτης” και τον χαρακτήρα Daschie, τα λουκάνικα ήρθαν ξανά στο φως της δημοσιότητας. Στην ταινία, τα dachshunds παρουσιάζονταν ως χαριτωμένα και αξιαγάπητα, με αποτέλεσμα το κοινό να τα λατρέψει και πάλι. Η δημοτικότητα αυτή, όμως, κράτησε για λίγο. Τα dachshunds έγιναν τελικά ξανά δημοφιλή τη δεκαετία του 1970, και παραμένουν αγαπητά μέχρι σήμερα.
Όπως γίνεται φανερό, η αγάπη των ανθρώπων για τα ζώα – ή για συγκεκριμένα είδη ή φυλές – δεν αναπτύσσεται σε κοινωνικοπολιτικό κενό. Όπως όλες οι τάσεις και οι συμπεριφορές, ακόμα και τα συναισθήματα μπορούν να επηρεαστούν από το πολιτισμικό υπόβαθρο και τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς ένα αθώο, πολιτικά αμέτοχο σκυλί θα μπορούσε να δεχτεί βία λόγω του πολιτικού συμβολισμού του, αλλά αυτές είναι σημαντικές παράμετροι που καθορίζουν τη δημοτικότητα ή την κακή φήμη συγκεκριμένων πληθυσμών ανθρώπων ή ζώων.
Κατά τη διάρκεια των δύο παγκοσμίων πολέμων, τα dachshunds στιγματίστηκαν, δαιμονοποιήθηκαν ή θεοποιήθηκαν, ανάλογα με τις πολιτικές συνδέσεις που έκανε ο κόσμος με αυτά. Μετά το τέλος του πολέμου, πολιτισμικές αλλαγές όπως ήταν η άνοδος της ζωής στα προάστια και της πυρηνικής οικογένειας, κατέστησαν το έδαφος εύφορο για τα μικρά σκυλιά που μπορούσαν να ζήσουν πιο εύκολα σε διαμερίσματα.
Ευτυχώς, αυτά τα υπέροχα σκυλιά κατάφεραν να επιβιώσουν και να παραμείνουν δημοφιλή μέχρι και σήμερα, λόγω των εξαιρετικών χαρακτήρων τους και των προσπαθειών αυτών που τα αγαπούν. Η επαναφορά της φυλής αυτής στις καρδιές των ανθρώπων δεν ήταν εύκολη υπόθεση: χρειάστηκε μια αποφασιστική και επιτυχημένη στροφή στις στρατηγικές προώθησής της για να αλλάξει η αντίληψη του κόσμου σχετικά με τα σκυλιά-λουκάνικα. Σήμερα, τα dachshunds παραμένουν μία από τις πιο δημοφιλείς φυλές σκύλων στον κόσμο. Η ιστορία τους μπορεί να μας δώσει σημαντικά μαθήματα ώστε να μην επαναλάβουμε τα ίδια λάθη, και να σταθούμε ενάντια στις προκαταλήψεις στις οποίες εκτιθέμεθα καθημερινά.