Αυτές είναι οι ασθένειες που μπορούν να ανιχνεύσουν οι σκύλοι
Στέλλα Πανοπούλου
12/04/2025

Εσείς γνωρίζετε ότι υπάρχουν σκύλοι που μπορούν να μυρίσουν σοβαρές ασθένειες;
Οι σκύλοι είναι διάσημοι για την εξαιρετικά οξυμένη όσφρησή τους, η οποία τους επιτρέπει ακόμα και να ανιχνεύουν ασθένειες στους ανθρώπους. Διαθέτουν πάνω από 220 εκατομμύρια οσφρητικούς υποδοχείς, ενώ εμείς οι άνθρωποι διαθέτουμε μόλις 5-10 εκατομμύρια. Συνεπώς, η ικανότητά τους να ανιχνεύουν μυρωδιές είναι 10.000-100.000 φορές ισχυρότερη από αυτή των ανθρώπων.
Ας δούμε μερικές ασθένειες που μπορούν να μυρίσουν οι σκύλοι:
Καρκίνος
Οι σκύλοι είναι διάσημοι για την ικανότητά τους να μυρίσουν τον καρκίνο. Έχουν καταγραφεί περιπτώσεις σκύλων που μπορούν να μυρίσουν τους καρκίνους του μαστού, του προστάτη, της ουροδόχου κύστης, και του πνεύμονα.
Υπάρχουν αρκετές ιστορίες σκύλων που εστίαζαν έντονα σε μια ελιά του κηδεμόνα τους, ή σε κάποιο άλλο μέρος του σώματός του. Στη συνέχεια, οι άνθρωποι αυτοί επισκέπτονταν τον γιατρό και συνειδητοποιούσαν ότι ο σκύλος τους οσμιζόταν κάποιον καρκίνο. Έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές έρευνες σχετικά με τη συγκεκριμένη ικανότητα κάποιων σκύλων, κι οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου μπορεί να ανιχνεύσει καρκίνους σε δείγματα αίματος και ούρων, καθώς και στην αναπνοή ασθενών με μεγάλη επιτυχία.

Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, ότι οι επιστήμονες είναι έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν ενεργά σκύλους για διαγνωστικούς σκοπούς, καθώς δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστό ποιες χημικές ουσίες μυρίζουν οι σκύλοι για να ανιχνεύσουν τον καρκίνο.

Ναρκοληψία
Η ναρκοληψία είναι μια πάθηση που επηρεάζει την ικανότητα του ατόμου να ελέγξει τους κύκλους του ύπνου του. Ένας άνθρωπος με ναρκοληψία μπορεί να κοιμηθεί ακόμα και όσο βρίσκεται στη μέση μιας δραστηριότητας. Πρόκειται για μια επικίνδυνη ασθένεια, καθώς ο ασθενής μπορεί να τραυματιστεί πέφτοντας κάτω ή να τρακάρει με το αυτοκίνητο αν τον πάρει ο ύπνος όσο οδηγεί.
Η Mary McNeight, διευθύντρια και εκπαιδεύτρια στο Service Dog Academy στις ΗΠΑ, εκπαιδεύει από το 2010 σκύλους βοηθούς για άτομα με ναρκοληψία, και πιστεύει ότι μπορούν να μυρίσουν πότε πρόκειται το άτομο να υποστεί μια κρίση. Σε μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2013 στο Μεξικό φάνηκε ότι οι εκπαιδευμένοι σκύλοι μπορούσαν να μυρίσουν τη ναρκοληψία στον ιδρώτα των ασθενών.
Ημικρανίες
Για τα άτομα που υποφέρουν από ημικρανία το να γνωρίζουν πότε περιμένουν μια κρίση μπορεί να αλλάξει δραματικά τη ζωή τους και να τα βοηθήσει να διαχειρίζονται το πρόβλημα. Σε μια έρευνα βασισμένη σε ερωτηματολόγιο φάνηκε ότι το 54% των σκύλων των 1.029 συμμετεχόντων εμφάνιζε αλλαγές στη συμπεριφορά του πριν ή κατά τη διάρκεια της ημικρανίας. Οι σκύλοι που φάνηκαν πιο ικανοί να μυρίσουν τις ημικρανίες ήταν κυρίως ημίαιμοι, φυλές toy, τεριέ, και αθλητικές φυλές.
Στο σημείο αυτό είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η έρευνα βασίστηκε στις δηλώσεις των κηδεμόνων, και όχι στις παρατηρήσεις των ερευνητών, με αποτέλεσμα τα στοιχεία να μην είναι τόσο αντικειμενικά. Παρόλα αυτά, φάνηκε ότι υπάρχει σοβαρή πιθανότητα πολλοί σκύλοι να μυρίζουν τις ημικρανίες στους ανθρώπους τους.
Χαμηλό σάκχαρο
Όλο και περισσότεροι σκύλοι εκπαιδεύονται πλέον για να βοηθούν ανθρώπους με διαβήτη, προειδοποιώντας τους πότε πέφτει ή ανεβαίνει το σάκχαρό τους. Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2016 στο επιστημονικό περιοδικό Diabetes Care έδειξε ότι οι σκύλοι ανιχνεύουν το ισοπρένιο, ένα κοινό χημικό συστατικό που υπάρχει στην ανθρώπινη αναπνοή και αυξάνεται σημαντικά κατά τη διάρκεια μιας υπογλυκαιμικής κρίσης. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να το εντοπίσουν, αλλά οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι σκύλοι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε αυτό και μπορούν να το ανιχνεύσουν στην αναπνοή των κηδεμόνων τους.
Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2013 στο επιστημονικό περιοδικό PLOS ONE έδειξε ότι ένας εκπαιδευμένος σκύλος μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην υγεία και στην ευημερία ενός ανθρώπου με διαβήτη, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής του. Οι ασθενείς που είχαν κατάλληλα εκπαιδευμένους σκύλους ανέφεραν τη θετική συμβολή τους, στην οποία συμπεριλαμβανόταν η μείωση των λιποθυμικών επεισοδίων και των κλήσεων για βοήθεια, καθώς και η αύξηση της ανεξαρτησίας.
Επιληπτικές κρίσεις
Η έρευνα που έχει γίνει και αφορά τις αντιδράσεις των σκύλων στις επιληπτικές κρίσεις δεν επαρκεί για να καταλήξουμε σε σίγουρα συμπεράσματα. Παρότι υπάρχουν ανεκδοτολογικές αποδείξεις για το γεγονός ότι κάποιοι σκύλοι μπορούν να ανιχνεύσουν μια επικείμενη κρίση, τα δείγματα των συγκεκριμένων ερευνών ήταν μικρά. Επομένως, δεν είναι σίγουρο ότι μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τους σκύλους ώστε να προειδοποιούν τον χειριστή τους για μια επικείμενη επιληπτική κρίση.
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακόμα με σιγουριά αν υπάρχουν συγκεκριμένες οσμές που μπορούν να εκπαιδευτούν οι σκύλοι ώστε να αναγνωρίζουν. Μπορούμε, όμως, να εκπαιδεύσουμε σκύλους για να αντιδρούν κατάλληλα, βοηθώντας το άτομο την ώρα της κρίσης. Κάποιοι σκύλοι βοηθοί που ζουν μαζί με επιληπτικούς ασθενείς μαθαίνουν να ανιχνεύουν μια επερχόμενη κρίση παρατηρώντας διάφορα σημάδια, και μπορούν να ενημερώσουν τον κηδεμόνα τους “εκπέμποντας” συγκεκριμένα σήματα.