Θα το λύσουμε και αυτό.

Όλες οι πιθανές αιτίες και οι χειρισμοί για να πηγαίνει το γατούδι σας στην αμμοδόχο, με ακρίβεια ελβετικού ρολογιού.

Αιτία νο 1: Το γατούδι είναι πολύ μικρό ή αδέσποτο και δεν ξέρει τι είναι η άμμος.

Μερικά γατάκια όταν είναι σε πολύ νεαρή ηλικία ή όταν έχουν ζήσει μόνο έξω στη φύση ως αδέσποτα, όταν υιοθετηθούν σε σπίτι και δουν το δοχείο με την ωραία άμμο που τους έχετε βάλει, είναι σαν να βλέπουν διαστημόπλοιο. Μπορεί να το περιεργαστούν, αλλά να μην ξέρουν ακριβώς πώς να το χρησιμοποιήσουν.

Λύση: Καταρχάς, αν το γατί είναι τελείως νεογέννητο, βάλτε του μια πάνα, όχι άμμο. Πάμε παρακάτω: σε λίγο μεγαλύτερο γατούδι βάλτε αμμοδόχο, αλλά χωρίς καπάκι. Ξεκινήστε με ανοιχτή αμμοδόχο, και δεν πειράζει, ας σκάψει στην αρχή και ας ρίξει κόκκους άμμου γύρω-γύρω. Το θέμα είναι να νιώθει άνετα και να μπαίνει. Πώς να του μάθετε πώς «λειτουργεί» η άμμος; Έχετε το γατί κοντά σας και με το φτυαράκι που έχετε πάρει για την άμμο, τη σκαλίζετε σιγά-σιγά εσείς. Επίσης μπορείτε να κρατήσετε τρυφερά τα μπροστινά ποδαράκια του γατιού και να του δείξετε μέσα στην άμμο πώς σκάβουμε. Μπορεί αμέσως να «πιάσει το νόημα», μπορεί να χρειαστεί μερικές επαναλήψεις. Τι να μην κάνετε; Μην το βάζετε με το ζόρι μέσα στην άμμο. Μην το μαλώνετε. Το θέμα είναι να αγαπήσει την διαδικασία, όχι να τη συνδυάσει με κάτι αρνητικό.

Αιτία νο 2: Δεν καθαρίζετε συχνά την αμμοδόχο.

Εσείς θα πηγαίνατε στο μπάνιο αν κανείς δεν τραβούσε το καζανάκι; Ε, έτσι και η γάτα σας. Θέλει να είναι καθαρή η τουαλετίτσα της για να τη χρησιμοποιήσει.

Λύση: Φροντίστε να καθαρίζετε τακτικά την αμμοδόχο, και να παίρνετε όλους τους σβώλους που έχουν σχηματιστεί. Σε ένα σπίτι μάλιστα με περισσότερες από μία γάτες, ο κανόνας είναι να έχετε μία αμμοδόχο ανά γατί, συν μία αμμοδόχο έξτρα (για παράδειγμα: 3 αμμοδόχους για 2 γάτες). Εντάξει, έχουμε επίγνωση ότι αυτό μπορεί να είναι αδύνατο σε μικρά σπίτια ή υπερβολικό, αλλά όταν έχετε εφεδρικές αμμοδόχους, είναι πιο πιθανό να έχουν πάντα μια καθαρή αμμοδόχο τα βλαστάρια σας. Πόσο συχνά πρέπει να καθαρίζετε την άμμο; Τουλάχιστον μια φορά τη μέρα. Αν μπορείτε και περισσότερο, καλό κάνει. Επίσης ανά 20-30 μέρες, ας αδειάζετε τελείως και την άμμο για να πλύνετε την αμμοδόχο. Το πλαστικό τείνει να τραβάει μυρωδιές και καλό είναι να το καθαρίζουμε συχνά.

Αιτία νο 3: Δεν της αρέσει ο τύπος «άμμου» που της βάλατε.

Μπορεί να έχει συνηθίσει σε μπετονίτη, και να της βάλατε ξαφνικά άμμο κρυσταλλική ή σιλικόνης. Μπορεί να είχε μάθει σε κλασική και αποφασίσατε να ξεκινήσετε τη χρήση πέλλετ.

Λύση: Κάποιες γάτες νιώθουν πιο άνετα με έναν συγκεκριμένο τύπο «άμμου». Άλλες είναι πιο ευπροσάρμοστες. Αν το δικό σας μουσούδι δείχνει ότι δυσκολεύεται να συνηθίσει ένα συγκεκριμένο είδος (π.χ. πέλλετ), μην επιμείνετε. Γενικά, αν βρείτε την άμμο που τη βολεύει, δεν χρειάζεται να κάνετε αλλαγές. Επίσης κάποιες γάτες είναι ευαίσθητες σε αρωματικές άμμους, οπότε δοκιμάστε να πάρετε μία με ουδέτερο άρωμα.

Αιτία νο 4: Δεν χωράει.

Αν το γατί μεγαλώνοντας ηλικιακά παίρνει διαστάσεις… Ζέπελιν, και το δοχείο άμμου είναι για γάτες-μανεκέν, θα υπάρχει μια δυσκολία. Μην κοροϊδεύετε, έχει συμβεί!

Λύση: Πάρτε μια αμμολεκάνη για τα κυβικά του δικού σας γατιού. Φροντίστε όχι μόνο να χωράει μέσα, αλλά να μπορεί να στριφογυρίσει, να κάνει τις αρχαιολογικές ανασκαφές του και γενικά να κάνει τις μανούβρες του.

Αιτία νο 5: Είναι στρεσαρισμένη, κάτι την ενοχλεί.

Συχνά, η μη-χρήση της αμμολεκάνης δείχνει ότι κάτι απασχολεί το ζώο. Κάνατε κάποια μετακόμιση; Ήρθε στο σπίτι ένα νέο μέλος; Έχει το σπίτι ξαφνικά πολύ φασαρία; Οι γάτες είναι ζώα που αναζητούν την ηρεμία και τη ρουτίνα, οπότε αν αυτά τα δύο έχουν διασαλευθεί, τότε -μπίνγκο- βρήκατε την αιτία.

Λύση: Αποφύγετε τις ραγδαίες αλλαγές στο σπίτι. Κρατήστε την αμμοδόχο της σε ένα σημείο απομακρυσμένο και απομονωμένο, ώστε να μην την αποσπά τίποτα όταν θέλει να τη χρησιμοποιήσει. Extra tip: μη βάζετε την αμμοδόχο δίπλα στο πλυντήριο-στεγνωτήριο, συνήθως αυτό το σημείο κάνει θόρυβο. Αν έχετε παιδιά, συμβουλέψτε τα να μην την κυνηγούν ή να μην την ψάχνουν συνέχεια, κυρίως όταν πηγαίνει στη λεκάνη της. Δημιουργήστε με λίγα λόγια έναν ασφαλή χώρο για το γατί σας, και βάλτε εκεί την αμμοδόχο, σε απόσταση από το φαγητό και το νερό, χωρίς να αλλάζετε συνέχεια θέσεις. Αν γενικά το γατί σας είναι φοβικό, διαβάστε και το σχετικό άρθρο. Μπορείτε πάντα να χρησιμοποιήσετε και βοηθήματα (diffusers χώρου, αμπούλες κ.λπ.) που θα βοηθήσουν το μουσούδι να είναι πιο ζεν.

Αιτία νο 6: Είναι αστείρωτη.

Οι αστείρωτες γάτες είναι πιο πιθανό να μαρκάρουν σημεία του σπιτιού, εκτός της αμμολεκάνης. Στις θηλυκές ο λόγος είναι ότι κάποιες δυσκολεύονται να ελέγξουν την ούρησή τους κ.λπ. όταν οι ορμόνες τους κάνουν «πάρτι». Ενώ και στις αστείρωτες αρσενικές είναι κομμάτι της σεξουαλικής συμπεριφοράς.

Λύση: Μην καθυστερείτε να στειρώσετε τη γάτα σας. Δείτε ό,τι χρειάζεται να ξέρετε για τη στείρωση και προγραμματίστε τη όταν το γατάκι σας θα είναι περίπου 6 μηνών, πάντα με τη συμβουλή του κτηνιάτρου σας.

Αιτία νο 7: Πηγαίνει εκτός λεκάνης για οριοθετήσει τον χώρο της.

Μπορεί η γάτα σας να έχει στειρωθεί αλλά να έχει ακόμα χωροκτητικά ένστικτα, δηλαδή να λερώνει κάποια σημεία για να πει «αυτό είναι το σημείο μου, μην πλησιάσει κανείς». Αν ένιωσε ότι κάποιος απειλεί τη διαβίωσή της στο σπίτι (ένα νέο ζώο, ένας νέος άνθρωπος), τότε μπορεί να συμβεί αυτό.

Λύση: Σε καμία περίπτωση μη το αντιμετωπίσετε με φωνές ή έντονο μάλωμα. Οι γάτες αντιδρούν καλύτερα στα ήρεμα ερεθίσματα. Μια καλή λύση είναι να μαζέψετε από το «λάθος σημείο» τυχόν ακαθαρσίες και να τις βάλετε στην (καθαρή όπως είπαμε πιο πάνω) αμμοδόχο της. Καθαρίστε με ένα καλό απορρυπαντικό (ή με αποσμίνη που απομακρύνει τις μυρωδιές) το απαγορευμένο σημείο που συνήθως λερώνει. Τέλος μπορείτε να κλείσετε προσωρινά τη γάτα σας μαζί με τη λεκάνη της, νερό και φαγητό σε ένα δωμάτιο της επιλογής σας. Έτσι να τη βοηθήσετε να επανα-οριοθετήσει τον εαυτό της.

Αιτία νο 8: Έχει αρχίσει να γερνάει.

Τα πιο ηλικιωμένα ζώα, όπως και οι άνθρωποι, μπορεί να έχουν κινητικές δυσκολίες, αρθριτικά, θέματα στο ουροποιητικό ή και άνοια. Οποιοδήποτε από αυτά μπορεί να κάνει τη γάτα σας να μην καταφέρνει πάντα να χρησιμοποιήσει όπως πρέπει το δοχείο της.

Λύση: Μιλήστε με τον κτηνίατρό σας για να βρείτε τι θα μπορούσε να την ανακουφίσει. Μια ειδική τροφή για το ουροποιητικό, ένα σκαλοπάτι για να μπαίνει στην τουαλέτα αν το πρόβλημα είναι κινητικό, και ούτω καθεξής.

Αιτία νο 9: Υπάρχουν ιατρικοί λόγοι.

Το πιο σημαντικό το αφήσαμε για το τέλος. Όταν μια γάτα ξεκινήσει ξαφνικά να μη χρησιμοποιεί τη λεκάνη της -πέρα από τα παραπάνω- μην παραβλέψετε ότι μπορεί να συντρέχει κάποιος ιατρικός λόγος: πρόβλημα στο ουροποιητικό σύστημα (ουρολοίμωξη, κάποια έμφραξη, πέτρα στην ουροδόχο κύστη ή στα νεφρά, νεφρική ανεπάρκεια), ή στο πεπτικό (δυσκοιλιότητα, κατάποση ξένου αντικειμένου κ.λπ.). Ακόμα και κάποιο κάταγμα στη σπονδυλική στήλη ή στη λεκάνη μπορεί να είναι η αιτία. Οι γάτες είναι πλάσματα που δεν δείχνουν εμφανώς ότι είναι άρρωστες, οπότε οποιαδήποτε αλλαγή συμπεριφοράς σχετική με την άμμο μπορεί να είναι το «καμπανάκι» που πρέπει να ακούσετε.

Λύση: Κλείστε ένα ραντεβού με τον κτηνίατρό σας για κλινικό έλεγχο και εξετάσεις. Καλύτερα να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο. Μόλις περάσει το ιατρικό θέμα, η γάτα σας θα αρχίσει να ξαναπηγαίνει κανονικά στην άμμο της!

*Ευχαριστούμε πολύ για τη συμβολή του τον κ. Λευτέρη Μακρυθανάση, ιατρό μικρών ζώων, MVDr.