Οι γάτες πολλές φορές θεωρούνται λιγότερο συναισθηματικές και επικοινωνιακές από τους σκύλους.

Σ’ αυτή την αντίληψη καταλήγουμε, όμως, λόγω του προβληματικού τρόπου με τον οποίο ερμηνεύουμε τις εκφράσεις μιας γάτας. Στην πραγματικότητα, τα υπέροχα αιλουροειδή μπορούν να μας δώσουν μηνύματα για το πώς νιώθουν, τι θέλουν και τι δεν θέλουν, με ένα τίναγμα των αυτιών τους ή με μία αλλαγή στο μέγεθος που έχουν οι κόρες των ματιών τους.

Δυστυχώς, η έρευνα ως προς τους τρόπους με τους οποίους εκφράζονται οι γάτες, είναι ακόμα ιδιαίτερα περιορισμένη. Πρόσφατα, όμως, ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι γάτες χρησιμοποιούν σχεδόν 300 εκφράσεις του προσώπου για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Η έρευνα δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο στο επιστημονικό περιοδικό Behavioral Processes.

Το εκπληκτικό και… επίκαιρο για εμάς, σε σχέση με αυτή την έρευνα, ήταν το γεγονός ότι, για να συλλέξει τα δεδομένα της, η Lauren Scott του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου του Kansas, επισκεπτόταν ένα cat cafe στο Los Angeles για περίπου έναν χρόνο, και βιντεοσκοπούσε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ 53 γατών. Όλες οι γάτες ήταν ενήλικες οικόσιτες κοντότριχες γάτες, τόσο θηλυκές όσο και αρσενικές. Η Scott συγκέντρωσε συνολικά 194 λεπτά βίντεο, τα οποία περιείχαν 186 αλληλεπιδράσεις μεταξύ γατών. Με τη βοήθεια της εξελικτικής ψυχολόγου Brittany N. Florkiewicz του Πανεπιστημίου της Lyon, ανέλυσε τις εκφράσεις του προσώπου των γατών.

Οι δύο ερευνήτριες κατέγραψαν 276 εκφράσεις που προκύπτουν από τον συνδυασμό 26 κινήσεων του προσώπου, μεταξύ των οποίων είναι και οι μεταβολές της θέσης των αυτιών, το κλείσιμο των ματιών, το γλείψιμο της μύτης, και κινήσεις των μουστακιών και του στόματος. Αν αναρωτιέστε ποια είναι τα αποτελέσματα της σύγκρισης, οι άνθρωποι έχουν στο δυναμικό τους περίπου 44 κινήσεις προσώπου, ενώ οι σκύλοι έχουν 27.

Από όλες τις εκφράσεις που έκαναν οι γάτες, περίπου το 45%, δηλαδή οι 126, ταξινομήθηκαν ως φιλικές, το 37% ως επιθετικές, και το 18% ως αμφιλεγόμενες.

Όπως δήλωσε η Florkiewicz στον Andrei Ionescu του Earth.com: “Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι είναι καλό να κοιτάει κανείς τα αυτιά, τα μάτια, και τα μουστάκια της γάτας για να καταλάβει αν νιώθει φιλικά. Το στόμα τους παρέχει πολλές πληροφορίες σχετικά με το αν ένας γατοκαυγάς είναι πιθανό να συμβεί. Οι άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν ότι οι εκφράσεις του προσώπου των γατών είναι απλά για να διώχνουν άλλες γάτες και ανθρώπους, αλλά αυτό δείχνει ακριβώς το πόσο κοινωνικά και ανεκτικά κατοικίδια μπορούν στην πραγματικότητα να είναι οι γάτες.”

Η ερευνητική ομάδα επίσης εντόπισε μια “κοινή έκφραση παιχνιδιού”, η οποία αποτελούνταν από πεσμένο σαγόνι και τραβηγμένες προς τα πίσω τις άκρες του στόματος. Οι άνθρωποι, οι σκύλοι, και οι μαϊμούδες, επιδεικνύουν παρόμοιες εκφράσεις σε αντίστοιχες περιστάσεις.

Η έρευνα αυτή έφερε στο φως σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τα γατίσια συναισθήματα και συμπεριφορές. Παρόλα αυτά, η ομάδα δεν μπόρεσε να ταυτοποιήσει ακριβώς τι σήμαινε η κάθε έκφραση του προσώπου που επιδείκνυαν οι γάτες, και αυτό αποτελεί ερώτημα για επόμενη ερευνητική δουλειά. Οι επιστήμονες μπόρεσαν, όμως, να καταλήξουν σε κάποια μοτίβα. Για παράδειγμα, οι γάτες τείνουν να κινούν τα αυτιά και τα μουστάκια τους προς μια άλλη γάτα όταν αλληλεπιδρούν φιλικά μαζί της, και μακριά από αυτήν όταν αλληλεπιδρούν εχθρικά. Ακόμα, όταν βρίσκονταν σε επιθετικές συναντήσεις μεταξύ τους, οι γάτες λέπταιναν τις κόρες των ματιών τους και πήγαιναν τα αυτιά τους προς τα πίσω.

Η νέα έρευνα αναδεικνύει ότι οι γάτες είναι πολύ πιο πολύπλοκα όντα απ’ όσο πιστεύαμε μέχρι πρότινος, και μας δίνει στοιχεία τα οποία μπορούν να μας βοηθήσουν να επικοινωνούμε μαζί τους και να τις καταλαβαίνουμε περισσότερο.