Έχετε σκεφτεί ποτέ πώς βλέπει τον κόσμο η γάτα σας;

Έχετε αναρωτηθεί γιατί κάποιες στιγμές οι κόρες των ματιών της από στρογγυλές γίνονται κάθετες;

Γιατί συμβαίνει αυτό; Ποιον σκοπό εξυπηρετούν οι κάθετες κόρες των ματιών; Μαζεύτηκαν πολλές ερωτήσεις, ας δώσουμε λοιπόν και κάποιες απαντήσεις: Οι γάτες έχουν κάθετες κόρες γιατί είναι θηρευτές – οι κάθετες κόρες τους αποτελούν εξελικτικό προσόν που τις βοηθά να κυνηγούν καλύτερα. Ας δούμε πιο αναλυτικά τι συμβαίνει με την ανατομία του ματιού της γάτας, και πώς οι κάθετες κόρες της την βοηθούν να κυνηγά τα θηράματά της.

Η δομή του ματιού της γάτας

Τα μάτια της γάτας παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με τα δικά μας. Όπως κι εμείς, έτσι κι οι γάτες διαθέτουν τον σκληρό χιτώνα – το “ασπράδι” του ματιού – την ίριδα, και την κόρη στη μέση. Η ίριδα είναι το χρωματιστό μέρος του ματιού, και μέσω της κόρης ελέγχει πόσο φως εισχωρεί στο μάτι.

Ακόμα, όπως εμείς, οι γάτες διαθέτουν φακό στο μάτι τους, ο οποίος μεταδίδει το φως και το εστιάζει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα ώστε να μπορεί να δημιουργεί μια ξεκάθαρη εικόνα. Παρόλα αυτά, υπάρχουν κάποιες διαφορές ως προς τη λειτουργία του φακού στη γάτα και στους ανθρώπους. Στους ανθρώπους, ο φακός αλλάζει καμπυλότητα για να εστιάσει ενεργά σε αντικείμενα που βρίσκονται σε διαφορετικές αποστάσεις από το μάτι. Αντίθετα, το μάτι της γάτας ρυθμίζει το πού εστιάζει μετακινώντας τον φακό μακριά από ή προς τον αμφιβληστροειδή, αναλόγως αν εστιάζει σε μακρινά ή σε κοντινά αντικείμενα.

Τόσο οι γάτες όσο και οι άνθρωποι διαθέτουν αμφιβληστροειδείς χιτώνες, αν και διαφέρουν από είδος σε είδος, προκαλώντας τα αγαπημένα μας οικόσιτα αιλουροειδή να βλέπουν λιγότερα χρώματα από εμάς. Στην πραγματικότητα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι γάτες βλέπουν χρώματα παρόμοια με αυτά που βλέπουν οι άνθρωποι με αχρωματοψία στο πράσινο και στο κόκκινο. Ακόμα, ο αμφιβληστροειδή των γατών τους επιτρέπει να βλέπουν καλύτερα από εμάς σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού.

Επιπλέον, τα μάτια της γάτας διαθέτουν ένα στρώμα που λέγεται tapetum lucidum, το οποίο μεγιστοποιεί την ποσότητα του φωτός που φτάνει στον αμφιβληστροειδή, κάνοντας ακόμα πιο δυνατή τη νυχτερινή της όραση.

Τέλος, το μάτι της γάτας διαθέτει κερατοειδή χιτώνα, όπως και το δικό μας. Πρόκειται για το τμήμα του ματιού που λειτουργεί ως προστατευτικό στρώμα και ευθύνεται για τη διάθλαση του φωτός πάνω στον φακό, το οποίο μετά εστιάζεται στον αμφιβληστροειδή. Ο κερατοειδή χιτώνας της γάτας είναι μεγαλύτερος από τον δικό μας, με αποτέλεσμα να διαθλά περισσότερο φως.

Και τώρα φτάνουμε στις κόρες!

Γιατί οι γάτες έχουν κάθετες κόρες;

Η φύση των γατών ως θηρευτές προϋποθέτει ότι οι κόρες των ματιών τους είναι κάθετες. Λόγω αυτού, οι κόρες μπορούν να αλλάζουν σχήμα και από κάθετες να γίνονται στρογγυλές, επιτρέποντας να εισχωρήσει λιγότερο ή περισσότερο φως στο μάτι ανάλογα με τις εξωτερικές συνθήκες. Γι’ αυτό κάποιες φορές οι κόρες των ματιών της γάτας είναι κάθετες, ενώ άλλες μεγαλώνουν και στρογγυλεύουν. Η ποσότητα του φωτός που επιτρέπεται κάθε φορά να εισχωρήσει στο μάτι επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργούνται οι εικόνες στον εγκέφαλο.

Όταν έχει σκοτάδι, δηλαδή, οι κόρες της γάτας φαρδαίνουν και στρογγυλεύουν, ώστε να επιτρέπουν να εισχωρεί στο μάτι μεγαλύτερη ποσότητα φωτός για να βλέπουν καλύτερα. Όταν, όμως, υπάρχει περισσότερο φως στο περιβάλλον τους, οι κόρες στενεύουν και μικραίνουν. Και οι δικές μας κόρες μεγαλώνουν στο σκοτάδι και μικραίνουν στο φως, αλλά στη δική μας περίπτωση η αλλαγή δεν είναι τόσο εμφανής.

Δείτε αν χρειάζεται να αφήνετε αναμμένο ένα φωτάκι για τη γάτα σας

Οι γάτες έχουν εξαιρετική όραση – τουλάχιστον υπό κάποιες έννοιες.

Οι κάθετες κόρες της γάτας επιτρέπουν στα μάτια της να ελέγχουν καλύτερα την ποσότητα φωτός που εισχωρεί σε αυτά. Οι γάτες ξυπνούν και κυνηγούν ή παίζουν το σούρουπο και το χάραμα, με αποτέλεσμα να χρειάζονται αυτόν τον μηχανισμό για να βλέπουν τα θηράματά τους σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού. Οι κόρες μπορούν να φαρδύνουν σημαντικά, επιτρέποντας στις γάτες να βλέπουν καλά ακόμα κι όταν το φως είναι ελάχιστο.

Κατά τη διάρκεια της μέρας, οι κόρες των γατών στενεύουν και γίνονται πάλι κάθετες, ώστε να μην εισχωρεί στα μάτια υπερβολικό φως. Ακόμα, οι κάθετες και λεπτές κόρες βοηθούν τις γάτες να εντοπίσουν ακριβώς που βρίσκεται το θήραμά τους εστιάζοντας καλύτερα έτσι ώστε να αντιλαμβάνονται το βάθος ενός χώρου.

Παρόλα αυτά, οι μεγάλες γάτες όπως είναι οι τίγρεις και τα λιοντάρια δεν έχουν κάθετες κόρες, αλλά στρογγυλές. Η αιτία αυτού του φαινομένου δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά θεωρείται ότι συμβαίνει λόγω της μεγαλύτερης απόστασης των ματιών τους από το έδαφος, λόγω της συμπεριφοράς τους ως τροφοσυλλέκτες, ή λόγω των διαφορών που έχουν με τις γάτες ως προς τους ρυθμούς του ύπνου τους.