Μία θεσμικά και πρακτικά δυνατή σύμμαχος των αδέσποτων ζώων συντροφιάς αποκαλύπτεται και αποκαλύπτει στο Topetmou.

Μιλήσαμε μαζί της ενώ ήταν καθ’ οδόν για Τρίπολη. Πήγαινε να δει η ίδια τι συμβαίνει με το δημοτικό καταφύγιο -κυνοκομείο- της περιοχής, όπου σύμφωνα με μαρτυρίες αρκετά ζώα ήταν υποσιτισμένα, και αδικαιολογήτως αδύνατα. Τελικά επιβεβαιώθηκε η ανησυχία. Τα αδέσποτα ζώα εκεί όντως χρειάζονταν μια καλύτερη θρεπτική -και όχι μόνο- αντιμετώπιση για να μπορέσουν να ζήσουν όπως τους αξίζει. Στο ενδιάμεσο, κάναμε αυτή τη συνέντευξη που θα διαβάσετε, για να μάθουμε λίγα περισσότερα πράγματα για τη γυναίκα που ανέλαβε πριν δυο χρόνια τη θέση της Ειδικής Γραμματέως για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών, μια θέση που ποτέ δεν υπήρχε στο παρελθόν. Και αυτό από μόνο του δείχνει μια μεγαλύτερη κοινωνική σοβαρότητα για την ευζωία των ζώων.

Θέλετε να μας πείτε λίγα λόγια για το πώς βρεθήκατε στην Ειδική Γραμματεία για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς;

Εντελώς τυχαία. Θεωρώ ότι λόγω της εξειδίκευσης μου στο δίκαιο των ζώων συντροφιάς, καθότι είμαστε ελάχιστοι οι δικηγόροι που ασχολούμαστε με αυτό, αλλά και λόγω της δραστηριότητάς μου στον χώρο του εθελοντισμού για πολλά χρόνια, κλήθηκα από το Μέγαρο Μαξίμου για συνάντηση, απέστειλα το βιογραφικό μου, πέρασα από συνέντευξη, και με ενημέρωσαν για την πρόθεση του Πρωθυπουργού να δημιουργηθεί αυτή η Γραμματεία. Εντωμεταξύ εγώ δεν ζούσα στην Αθήνα. Η οικογένειά μου είναι στη Λάρισα, και ήρθα στην Αθήνα λόγω της εργασίας. Όταν επιλέχθηκα και μου έγινε η πρόταση να αναλάβω τη θέση αυτή, την επεξεργάστηκα αρκετούς μήνες μαζί με τους δικούς μου, γιατί έπρεπε να αφήσω πίσω τα δύο παιδιά μου, εκ των οποίων το ένα έδινε Πανελλήνιες. Έπρεπε επίσης πριν αναλάβω καθήκοντα, να τακτοποιήσω τα θέματα του δικηγορικού γραφείου που είχα στη Λάρισα. Και έτσι το καλοκαίρι του 2022 βρέθηκα στην Αθήνα.

Έχετε κατοικίδια εσείς στο σπίτι;

Ασχολούμαι ενεργά με τον εθελοντισμό, από πρωτοετής φοιτήτρια, και πάντα το σπίτι ήταν γεμάτο ζώα τα οποία προσπαθούσαμε να τα βοηθήσουμε. Μπορεί ανά περιόδους να είχαμε μέχρι και 6-7 ζώα φιλοξενούμενα. Δικά μας κατοικίδια σήμερα έχουμε δύο σκυλιά και ένα έναν γάτο. Τονίζω τον γάτο, δεν θέλω να τον ξεχνάω γιατί η κόρη μου με «μαλώνει». Είναι εκείνη που μας έχει μυήσει στις γάτες, από 5 χρονών που ζήτησε να φιλοξενήσουμε και τελικά να υιοθετήσουμε το πρώτο μας γατάκι, έως σήμερα που είναι 17 ετών.

Άλλαξε η σχέση σας με τα ζώα συντροφιάς από τότε που αναλάβατε αυτό τον ρόλο;

Όχι, δεν νομίζω ότι άλλαξε η σχέση μου, ούτε το πώς βλέπω τα δικαιώματά τους και τις ανάγκες τους.

Μάθατε ή είδατε πράγματα που σας σόκαραν αυτά τα δύο χρόνια;

Ούτε σε αυτό άλλαξε κάτι. Ασχολούμαι ενεργά για πολύ καιρό οπότε έχω αντιμετωπίσει αρκετά σκληρά περιστατικά. Έχω διασώσει ζώα από δύσκολες περιπτώσεις κακοποίησης, ζώα σε άθλια κατάσταση, ζώα σκελετωμένα, άρρωστα, ακόμα και ζώα χαρακωμένα από μαχαίρι, οπότε καταλαβαίνετε. Είχα συνεργασία με Δήμους, με Φιλοζωικά Σωματεία, επισκεπτόμουν δημοτικά καταφύγια, προσπαθώντας να βοηθήσω. Έκανα τα πάντα ακόμα και πριν αναλάβω, απλώς τώρα έχω και τη θεσμική αρμοδιότητα.

Εκεί που μένατε, ποιες περιπτώσεις αδέσποτων είναι πιο συνήθεις;

Τα αγγλικά σέτερ, που είναι σε πολύ δεινή θέση, εγκαταλελειμμένα ή και ασθενή. Σκυλιά που αφήνονται στη μοίρα τους όταν πλέον δεν είναι ικανά να «κυνηγήσουν». Ξέρετε, τα τσοπανόσκυλα και τα σκυλιά που έχουν κυνηγετικά χαρακτηριστικά στην Ελλάδα αποτελούν και την πλειονότητα των αδέσποτων σκύλων. Να σας πω μόνο ότι στην περιοχή μου μέσα σε ένα διάστημα 7-8 ετών βρήκα 70 αγγλικά σέτερ εγκαταλελειμμένα ή κακοποιημένα.

Αλλάζει σιγά-σιγά το τοπίο; Βλέπετε πιο θετικά το προς τα πού οδεύουμε;

Συγκρατημένα θα σας πω «ναι». Μπορεί να μην είναι τόσο ορατό γιατί ο αριθμός των ζώων στους δρόμους ακόμα δεν έχει περιοριστεί. Ούτε έχουμε επίσημη καταγραφή των αδέσποτων. Υπάρχουν τόσοι χώροι, καταφύγια που δεν είναι δηλωμένα. Γι’ αυτό κιόλας έχουμε ζητήσει μέσα στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς να υπάρχουν όχι μόνο τα αδειοδοτημένα καταφύγια αλλά όλα τα υπόλοιπα καταφύγια ζώων συντροφιάς, για να έχουμε μια πιο σαφή εικόνα για το τι συμβαίνει.

Αυτή την περίοδο -το καλοκαίρι του 2024- τι «τρέχετε» περισσότερο;

Η Ειδική Γραμματεία έχει έναν πλήρη σχεδιασμό για το 2024-2025 με έργα και δράσεις που σκοπό έχουν να φέρουν αποτέλεσμα μακροπρόθεσμα. Κατά τα άλλα, η καθημερινή προσπάθεια περιλαμβάνει πολλά, όπως η επικοινωνία με τους Δήμους προκειμένου να τους ενεργοποιήσουμε να αναλάβουν πλήρως τις ευθύνες τους. Παράλληλα υλοποιούμε έργα, όπως όσα έχουν να κάνουν με το εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτή τη στιγμή δουλεύουμε μια κοινή υπουργική απόφαση με το Υπουργείο Παιδείας, μέσα στην οποία θέλουμε να εντάξουμε τον θεσμό της Αναδοχής ζώων στα σχολεία. Εφαρμόστηκε επίσης για πρώτη φορά η Πανελλήνια Σχολική Ημέρα Φιλοζωίας που θα γιορτάζεται στις 4 Απριλίου. Επίσης στον σχεδιασμό μας είναι η δημιουργία δύο νέων ειδικοτήτων στα ΣΑΕΚ (πρώην ΙΕΚ) που αφορούν στα ζώα συντροφιάς: Φροντιστές και Νοσηλευτές Ζώων Συντροφιάς. Τώρα σχεδιάζουμε το περίγραμμα των ειδικοτήτων και θα συνεργαστούμε με ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα και φορείς για να σχεδιάσουμε κάτι αντάξιο των σύγχρονων αναγκών.

Θεωρώ ότι είναι κρίσιμο το να έχουν πρόσβαση σε σωστή εκπαίδευση οι άνθρωποι που ασχολούνται με τα ζώα συντροφιάς. Γιατί δυστυχώς βλέπουμε για παράδειγμα καταφύγια με προσωπικό που δεν γνωρίζει πώς να διαχειριστεί ή να φροντίσει κατάλληλα τα αδέσποτα ζώα. Εξάλλου αυτό προβλέπεται και από τον πρώτο ευρωπαϊκό κανονισμό για την ευζωία των ζώων συντροφιάς που επεξεργαζόμαστε αυτή τη στιγμή στις Βρυξέλλες και έχει στόχο την αντιμετώπιση του παράνομου εμπορίου ζώων συντροφιάς.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο που έχετε συναντήσει μέχρι στιγμής ποιο είναι;

Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η αντίληψη των ανθρώπων. Είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας και να καταλάβουμε τις ανάγκες και τα δικαιώματα των ζώων. Στην πορεία, είναι το να ενεργοποιηθούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς σωστά και αποτελεσματικά για να μπορέσουμε να αναχαιτίσουμε την αύξηση των αδέσποτων και να τους εξασφαλίσουμε μια πιο αξιοπρεπή ζωή.

Τι να περιμένει ένας φιλόζωος/μια φιλόζωη ότι θα έχει αλλάξει σε ορίζοντα ενός χρόνου;

Μέσα σε έναν μόλις χρόνο δεν ξέρω τι θα μπορούσε να αλλάξει. Τα ορατά αποτελέσματα υπολογίζω ότι χρειάζονται γύρω στην πενταετία για να φανούν. Στα άμεσα σχέδιά μας είναι η δημιουργία ενός εγχειριδίου για τα σχολεία που έχει να κάνει με τα Ζώα Συντροφιάς και στηρίζεται στις τέσσερις ελευθερίες των ζώων. Επίσης έχει δοθεί στη δημοσιότητα η καμπάνια μας με τα τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά σποτ για την υπεύθυνη κηδεμονία των ανθρώπων προς στα ζώα, τη στείρωση, το DNA, την υιοθεσία και την κακοποίηση. Αυτό όμως που θα μας βοηθήσει ακόμα περισσότερο έμπρακτα -μιας και μιλήσαμε για απτές αλλαγές- είναι το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς και το Εργαστήριο Φύλαξης και Ανάλυσης Γενετικού Υλικού, πρωτοβουλίες που δέχθηκαν αμφισβήτηση, αλλά στην πράξη θα συμβάλουν δραστικά στο να δούμε αποτελέσματα σε επίπεδο ευζωίας των ζώων, στη μείωσή τους στους δρόμους και στην ανεξέλεγκτη αναπαραγωγή τους. Και όλο αυτό φυσικά με τη συνεργασία των Δήμων και τη συνειδητοποίηση για τις υποχρεώσεις τους για τα ζώα συντροφιάς.

*Η Μάρσα Δημοπούλου είναι δικηγόρος. Έχει πτυχίο Νομικής του Πανεπιστημίου Θράκης και Μεταπτυχιακές Σπουδές στη Διοίκηση Ανθρώπινου Δυναμικού και στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Ζώα: Ηθική, Δίκαιο, Ευζωία» του Τμήματος Φιλοσοφίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ. Από το 2022 είναι Ειδική Γραμματέας για την Προστασία των Ζώων Συντροφιάς του Υπουργείου Εσωτερικών.