Πόσο καθαρά βλέπουν το βράδυ; Διακρίνουν τα χρώματα; Πού δυσκολεύονται και πού υπερέχουν οι γάτες;

Το ανθρώπινο μάτι είναι ένα θαύμα της φύσης. Ειδικά αν κάποιος είναι «γύπας» (να το και το υπονοούμενο!) που έχει την ικανότητα να δει το αντικείμενο του ενδιαφέροντός του σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού και μεγάλης συγκέντρωσης ανθρώπων (π.χ. μπαράκι).

Σε σχέση με τη γάτα όμως, τι διαφορές υπάρχουν; Πόσο μυστήριο κρύβει η γατίσια όραση; Πλέον όταν θα βλέπετε τη γάτα σας στα μάτια, θα ξέρετε.

Ναι, η γάτα βλέπει καλύτερα στο σκοτάδι. Εμείς στο σκοτάδι, χτυπάμε το μικρό δαχτυλάκι του ποδιού στην άκρη του τραπεζιού. Το μυστικό είναι στον αμφιβληστροειδή χιτώνα των γατιών. Όπως κι εμείς, η γάτα έχει δύο τύπους φωτοϋποδοχέων: τα κωνία και τα ραβδία. Τα κωνία λειτουργούν καλύτερα στο έντονο φως και είναι υπεύθυνα για να βλέπουμε τα χρώματα. Τα ραβδία δίνουν καλύτερη όραση σε συνθήκες μειωμένου φωτισμού. Ο αμφιβληστροειδής της γάτας έχει περίπου τριπλάσιο αριθμό ραβδίων από τον ανθρώπινο.

Τα μάτια της γάτας φωσφορίζουν τη νύχτα. Το έχετε δει; Μπορεί να έχει τύχει να δείτε το βράδυ τα μάτια της να γυαλίζουν. Ή όπως οδηγείτε να έχετε εντοπίσει μια αδέσποτη γάτα χάρη στα δυο φωτεινά ματάκια που ξεχωρίζουν μέσα στη μαυρίλα. Ή να έχετε βγάλει νυχτερινή φωτογραφία με τη γάτα σας και να μοιάζει με τον «εξαποδώ». Ο λόγος είναι, ότι σε αντίθεση με εμάς, οι γάτες έχουν έναν «καθρέφτη» (που λέγεται tapetum lucidum) πίσω από τον αμφιβληστροειδή. Αυτός ο «καθρέφτης» αντανακλά το φως στον αμφιβληστροειδή ώστε να διεγείρει εκ νέου τα ραβδία, και να δώσει νυχτερινή όραση στη γάτα.

Οι γάτες έχουν μεγαλύτερο οπτικό πεδίο από το δικό μας. Το οπτικό τους πεδίο είναι 200° σε σχέση με του ανθρώπου που είναι περίπου 180°.

Δεν βλέπουν όμως τόσο καθαρά σε μακρινές αποστάσεις όσο ο άνθρωπος. Σύμφωνα με έρευνες οι γάτες βλέπουν με ευκρίνεια ό,τι είναι περίπου στα 6 μέτρα από αυτές. Τα πιο μακρινά τα βλέπουν πιο θολά. Αντίθετα εμείς βλέπουμε μέχρι και στα 60+ μέτρα, αν δεν έχουμε μυωπία.

Τι χρώματα βλέπουν; Κάποτε νομίζαμε ότι οι σκύλοι και οι γάτες βλέπουν ασπρόμαυρα. Μύθος! Οι γάτες δεν βλέπουν ασπρόμαυρα αλλά ούτε βλέπουν τα χρώματα τόσο καθαρά όσο εμείς. Αντιλαμβάνονται τα χρώματα αλλά όχι στην ίδια απόχρωση, στο ίδιο εύρος και την ίδια ένταση με εμάς. Είναι βασικά σαν άνθρωποι με αχρωματοψία.

Κόρη ακορντεόν. Η κόρη του ματιού της γάτας μπορεί να γίνει πάρα πολύ λεπτή. Αλλά μπορεί να γίνει και πάρα πολύ μεγάλη στο σκοτάδι ή όταν βιώνει στρες κ.λπ. Να ακόμα μια διαφορά μας: η γατίσια κόρη έχει τη δυνατότητα να μικραίνει και να μεγαλώνει έως και 10 φορές περισσότερο σε σχέση με την ανθρώπινη.

Το σχήμα της κόρης. Μια άλλη βασική διαφορά μεταξύ του ανθρώπινου ματιού και του ματιού της γάτας είναι το σχήμα της κόρης. Οι γάτες έχουν ελλειπτική κόρη στα μάτια τους, που συστέλλεται δημιουργώντας στενές κάθετες σχισμές. Οι ανθρώπινες κόρες είναι απόλυτα κυκλικές και όταν μικραίνουν γίνονται κουκίδες. Ενδιαφέρουσα γνώση: οι μεγάλες γάτες όπως τα λιοντάρια και οι τίγρεις που έχουν πλεονέκτημα ύψους σε σχέση με τα δεσποζόμενα… ξαδέρφια τους, έχουν στρογγυλές κόρες όπως οι άνθρωποι και οι σκύλοι!

Τρίτο βλέφαρο. Εμείς έχουμε το πάνω και το κάτω βλέφαρο, η γάτα έχει και ένα τρίτο βλέφαρο, εσωτερικό. Το λένε και palpebra tertia ή νυκτική μεμβράνη και είναι ορατό όταν η γάτα είναι αγουροξυπνημένη ή είναι ασθενής. Το τρίτο βλέφαρο λειτουργεί σαν σκούπα που προστατεύει και καθαρίζει το μάτι, και είναι πολύ χρήσιμο στις γάτες. Μπορείτε να δείτε περισσότερα για το τρίτο βλέφαρο εδώ.

*Ευχαριστούμε πολύ για τη συμβολή της τη Σταματίνα Γιαννικάκη, Κτηνίατρο-Οφθαλμίατρο, DVM, MSc, DipECVO, MRCVS, Διπλωματούχο του Ευρωπαϊκού Κτηνιατρικού Κολλεγίου Οφθαλμολογίας.