Η επιστήμη πίσω από τα “μαξιλαράκια” στα πόδια της γάτας
Στέλλα Πανοπούλου
10/03/2025

Από το μυτάκι της μέχρι την ουρά, κάθε γάτα είναι τρισχαριτωμένη και αξιολάτρευτη. Πολλοί κηδεμόνες θα υποστηρίξουν, μάλιστα, ότι δεν υπάρχει κάτι πιο γλυκό και αστείο σε ολόκληρο τον πλανήτη από τη γάτα τους.
Ένα από τα αγαπημένα μέρη του σώματος της γάτας για ζούληγμα και πείραγμα είναι κατά κοινή ομολογία τα “φασολάκια” της. Αναφερόμαστε, φυσικά, στα μαξιλαράκια που έχει στα πόδια της, τα οποία το ίντερνετ αποκαλεί “φασολάκια” λόγω της ομοιότητάς τους με τα πραγματικά φασόλια. Τα “φασολάκια” της γάτας έχουν αναχθεί σε θρησκεία του διαδικτύου, με τους κηδεμόνες-κουκουβάγιες να τα φωτογραφίζουν και να γράφουν ποιητικές αφιερώσεις για το χνουδωτό παιδί τους.
Γιατί, όμως, έχουν οι γάτες μαξιλαράκια στα δαχτυλάκια των ποδιών τους; Η απάντηση μας πάει εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης πίσω.
“Η ερώτηση, κατά μία έννοια, δεν είναι γιατί έχουν μαξιλαράκια οι γάτες,” είπε στο Live Science ο Jonathan Losos, εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Washington στο St. Louis και συγγραφέας του βιβλίου: “The Cat’s Meow: How Cats Evolved from the Savanna to Your Sofa” (εκδ. Viking, 2023). Όπως εξηγεί, τα περισσότερα μέλη της τάξης των σαρκοφάγων (η ταξινομική ομάδα που περιλαμβάνει τις γάτες, τους σκύλους, τους λύκους, τις αρκούδες, τα ρακούν και τις ενυδρίδες) έχουν μαξιλαράκια κάποιας μορφής στα πόδια τους. Επομένως, η σωστή ερώτηση είναι: γιατί έχουν μαξιλαράκια στα πόδια τους όλα αυτά τα ζώα;

Σύμφωνα με τον Losos, τα μαξιλαράκια στα πόδια πιθανότατα εξελίχθηκαν πριν από 50 εκατομμύρια χρόνια, όταν πρωτοεμφανίστηκαν τα μέλη της τάξης των σαρκοφάγων. “Πρόκειται για ένα παλιό χαρακτηριστικό, και υποθέτω ότι, ως επί το πλείστον, όλα τους τα έχουν για τον ίδιο σκοπό”.
Σε τι χρησιμεύουν τα μαξιλαράκια;
Τα μαξιλαράκια επιτελούν διάφορες σημαντικές λειτουργίες στις γάτες και στα υπόλοιπα μέλη της τάξης των σαρκοφάγων. Αρχικά, τα χρειάζονται για να τρέχουν, να πηδούν, και να προσγειώνονται στα μαλακά. Η πιο σημαντική ιδιότητά τους είναι ότι απορροφούν τους κραδασμούς – πρόκειται για μία από τις αιτίες που οι γάτες πέφτουν από μεγάλα ύψη χωρίς να τραυματίζονται σοβαρά.
Το εσωτερικό των δαχτύλων της γάτας είναι φτιαγμένο από λιπώδη ιστό και κολλαγόνο, το οποίο τους δίνει την ιδιαίτερη υφή τους, και βοηθάει τα πόδια των αιλουροειδών να απορροφούν τους κραδασμούς της προσγείωσης. Μία έρευνα που εξέτασε τη δομή των πελμάτων της οικόσιτης γάτας βρήκε ότι γίνονται πιο άκαμπτα όταν συμπιέζονται, λειτουργώντας ως “μαξιλαράκια” που κάνουν πιο ανώδυνη την προσγείωση.

Τα μαξιλαράκια των γατών είναι τόσο εργονομικά που κάποιοι επιστήμονες τα μελέτησαν για να κατασκευάσουν καλύτερα παπούτσια για τους αλεξιπτωτιστές. Μιμήθηκαν τη λιπώδη δομή των δαχτύλων της γάτας, τυπώνοντας τρισδιάστατες σόλες παπουτσιών που “μαλάκωναν” την προσγείωση από μεγάλο ύψος.
Επιπλέον, τα μαξιλαράκια στα πόδια της γάτας ενισχύουν την τριβή, με αποτέλεσμα τα οικόσιτα αιλουροειδή και τα υπόλοιπα μέλη της τάξης των σαρκοφάγων να μη γλιστρούν πάνω στα χνουδωτά τους πόδια. Ακόμα, ακριβώς όπως τα ανθρώπινα δάχτυλα, τα μαξιλαράκια της γάτας είναι υπερευαίσθητα και μπορούν να αντιληφθούν διαφορετικές υφές και ανεπαίσθητες αλλαγές στη θερμοκρασία.
Επίσης, τα δάχτυλα της γάτας είναι ένα από τα μοναδικά μέρη του σώματος της γάτας με ιδρωτοποιούς αδένες, κάτι που ισχύει για τα περισσότερα μέλη της τάξης των σαρκοφάγων. Αυτό σημαίνει ότι, όταν η γάτα σας αγχώνεται ή ζεσταίνεται, ενδέχεται να παρατηρήσετε στο πάτωμα νωπά ίχνη από τα πατουσάκια της.
Πώς καθορίζεται το χρώμα τους;
Τα διαφορετικά χρώματα στα μαξιλαράκια της γάτας αποτελούν κυρίως προέκταση του γενικότερου χρωματισμού του τριχώματός της, ανάλογα με την ποσότητα μελανίνης που υπάρχει σε εκεινα τα σημεία. Γενικά, όσο πιο σκούρο είναι το τρίχωμα, τόσο πιο σκούρα (μαύρα ή καφέ) θα είναι και τα δάχτυλα της γάτας, ενώ όσο πιο ανοιχτόχρωμο είναι, τόσο πιο ροζ θα είναι τα μαξιλαράκια.
Είναι σημαντικό να παρατηρείτε τα μαξιλαράκια της γάτας σας, καθώς μπορούν να αποτελέσουν ένδειξη για τη γενικότερη κατάσταση της υγείας της. Αλλαγές στο χρώμα, πρήξιμο, ή υπερβολική ξηρότητα, αποτελούν λόγους για να επισκεφτείτε τον/την κτηνάιτρο.
Με πληροφορίες από LiveScience