Το 50-90% των γατών ηλικίας άνω των 4 ετών μπορεί να έχουν κάποια μορφή οδοντικής πάθησης.

Ακολουθεί προσωπική μαρτυρία: την πρώτη φορά που ήρθα αντιμέτωπος με τη φάση «χαλασμένα δοντάκια σε γάτα», ήταν με ένα γατί ολίγων μηνών. Το είχα βρει έξω, κάτω από ένα ψυγείο περιπτέρου, και το γατί είχε αυτή την περίεργη μυρωδιά που έχουν τα γατιά που έχουν ζήσει τη μισή τους ζωή μέσα σε κάδο σκουπιδιών. Long story short, το πήγα στον γιατρό όπου με έκπληξη έμαθα ότι η δυσοσμία δεν είχε να κάνει με τα σκουπίδια αλλά με τα δοντάκια του. Μόλις 4-5 μηνών αγοράκι, και είχε δόντια σαν του μακαρίτη του θείου μου του Πελοπίδα, που ήταν χρόνια τσακωμένος με την οδοντόβουρτσα: τα μισά σχεδόν ήταν σάπια.

«Μα καλά, χαλάνε τα δόντια στη γάτα;». Φυσικά, και είναι πιο συχνό απ’ όσο νομίζει ο πολύς κόσμος. Σύμφωνα με το Κέντρο Υγείας Γατών του Πανεπιστημίου Cornell, το 50-90% των γατών ηλικίας άνω των 4 ετών έχουν κάποια μορφή οδοντικής νόσου, η οποία ευτυχώς μπορεί σε μεγάλο βαθμό να προληφθεί ή να θεραπευτεί με την κατάλληλη οδοντιατρική φροντίδα και παρακολούθηση.

Τι κάνει τα δόντια της γάτας να χαλάνε; 

Τα οδοντικά προβλήματα στη γάτα συνδέονται συνήθως με τη συσσώρευση οδοντικής πλάκας ως αποτέλεσμα ύπαρξης βακτηρίων στο στόμα, αλλά και με τον σχηματισμό πέτρας. Τα αδεσποτάκια ειδικότερα, που ζουν εκτεθειμένα σε ένα σωρό βρωμιές, και τρώνε ό,τι τους πετάμε ή ό,τι (αμφιβόλου υγιεινής) βρίσκουν μόνα τους, είναι λογικό να προσβληθούν από βακτήρια του στόματος. Στην μόλυνση συμβάλλει και το νερό που πίνουν εκεί έξω, αλλά και το νερό που δεν πίνουν (ναι η ελλιπής πρόσβαση σε νερό και η αφυδάτωση δημιουργούν τέτοια προβλήματα). 

Άλλοι παράγοντες που κάνουν τα γατούδια επιρρεπή σε οδοντιατρικά θέματα είναι:

● η ευθυγράμμιση των δοντιών. Όταν τα δόντια δεν έχουν καλή ευθυγράμμιση και κάποια «καβαλάνε» κάποια άλλα, μπορεί τα υπολείμματα τροφής να παραμένουν εκεί εγκλωβισμένα και να επιταχύνουν τον σχηματισμό πλάκας και πέτρας (αλλά ο μικρός σας γατόνης δεν μπορεί να βάλει γατοσιδεράκια στην εφηβεία).

● τα λοιμώδη νοσήματα. Ο ιός της ανοσοανεπάρκειας των αιλουροειδών (FIV), ο ιός της λευχαιμίας των αιλουροειδών (FeLV) αλλά και ο καλυκοϊός της γάτας (FCV) είναι επίσης συνήθεις ύποπτοι για περιοδοντική νόσο, για ουλίτιδα ή στοματίτιδας (φλεγμονή των ούλων ή του στόματος).

● το είδος της διατροφής. Σύμφωνα με τους κτηνιάτρους, είναι πιθανόν η σίτιση μόνο με μαλακή-υγρή τροφή να έχει επιπτώσεις στην υγεία των δοντιών καθώς δεν παρέχει επαρκή λειαντική δράση στα δόντια κατά τη μάσηση, ενώ οι κροκέτες και γενικά η ξηρά τροφή βοηθούν περισσότερο.

● η γενετική προδιάθεση. Όπως και σε εμάς, το DNA παίζει μεγάλο ρόλο. Άλλοι έχουν εκ γενετής χαμόγελο Σάκη Ρουβά και άλλοι Σάκη του υδραυλικού.

● τα γηρατειά. Όσο γερνάνε τα γατιά η ποιότητα των δοντιών τους χαλάει, μπορεί να μην είναι τόσο γερά, να αποδυναμώνονται οι ρίζες των τους κ.λπ. 

● θέματα όπως σπασίματα δοντιών ή γνάθου, αλλά και προβλήματα με την αντικατάσταση των νεογιλών δοντιών (νεογιλά λέμε τα προσωρινά δοντάκια που έχουν τα μικρά γατιά και που αντικαθίστανται από τα «ενήλικα»/μόνιμα δόντια όταν το γατί είναι μεταξύ 3-6 μηνών. 

Τι μπορείτε να κάνετε;

Καταρχάς, όσο κι αν σας φαίνεται περίεργο, μυρίστε το στόμα του γατουνίου. Μπορείτε να το κάνετε και όταν χασμουριέται. Αν δεν σας μυρίζει καλά, υποψιαστείτε. Τα προβλήματα των δοντιών στις αρχές τους, δεν είναι ορατά από εμάς. Άρα μπορεί να έχετε προλάβει ένα πρόβλημα στο ξεκίνημά του, και εκκρεμεί να το διαπιστώσει ο κτηνίατρος.

Έχει σταματήσει να τρώει με όρεξη το γατί; Δείχνει σαν κάτι να του κόλλησε στο στόμα; Μήπως δεν μασάει την τροφή του αλλά την καταπίνει αμάσητη; Μήπως δεν πλένεται σχολαστικά; Πλένεται αλλά μυρίζει το τρίχωμά του; Δεν περιποιείται τα άκρα του (ποδαράκια); Έχει σάλια γύρω από τα χείλια του; Όλα αυτά είναι σημάδια ότι κάτι το ενοχλεί ή πονάει στο στοματάκι. 

Κάντε ετήσιες επισκέψεις για έλεγχο στον/στην κτηνίατρό σας. Όπως πηγαίνουμε κι εμείς για έλεγχο και καθαρισμό στον/στην οδοντίατρο, έτσι πρέπει να κάνουν κι εκείνα. Προσοχή: το 12μηνο ισχύει αν η γάτα δεν είχε χαλασμένα δοντάκια μέχρι στιγμής. Αν έχει αντιμετωπίσει οδοντικά θέματα στο παρελθόν, πρέπει να επισκέπτεστε τον/την γιατρό σας ανά 3-6 μήνες, ανάλογα με την περίπτωση. 

Επίσης αρκετοί γατοκηδεμόνες έχουν ξεκινήσει και βάζουν τη στοματική υγιεινή στη ρουτίνα τους (με λίγο βούρτσισμα με ειδική οδοντόβουρτσα, ειδική οδοντόκρεμα ή τζελ, ακόμα και ειδικό -πόσιμο- στοματικό διάλυμα που κυκλοφορεί στην αγορά). Μπορεί να βοηθήσει πολύ και αυτό.

Αν χαλάσουν κάποια δοντάκια τι κάνουμε;

Ο/η γιατρός σας μπορεί βελτιώσει δραστικά την εικόνα τους στόματος κάνοντας καθαρισμό με υπερήχους ή και ειδικά εργαλεία. Αν όμως η γάτα έχει ήδη χαλασμένα δόντια, ο/η γιατρός σας μπορεί να τα αφαιρέσει. Μην ανησυχείτε. Η διαδικασία εξαγωγής είναι σχετικά απλή. Με μια γενική αναισθησία πρώτα (ο λόγος της γενικής αναισθησίας είναι ότι δεν μπορούμε να ζητήσουμε στο ζωάκι να κρατήσει το στόμα του ανοιχτό ή να μην κουνιέται), ο/η γιατρός αφαιρεί τα προβληματικά δοντάκια, κάνοντας και την κατάλληλη αντιβιοτική ή και παυσίπονη ένεση στη γάτα. Μέσα σε λίγες ώρες η γάτα συνέρχεται και είναι σύντομα πάλι έτοιμη να φάει με όρεξη. Η εξαγωγή των δοντιών δεν επιδρά αρνητικά στη δυνατότητά της να φάει. Το αντίθετο συμβαίνει: πολλά… φαφούτικα γατιά τρώνε πολύ πιο εύκολα πλέον, ακόμα και την ξηρή τροφή.

Κάποιες γάτες μπορεί να χρειαστούν και θεραπεία με κορτικοστεροειδή για τον έλεγχο της φλεγμονής: ρωτήστε τον/τη γιατρό σας.

Πάμε να συνοψίσουμε

Τα δοντάκια της γάτας, ναι, μπορεί να χαλάσουν από διάφορους παράγοντες κληρονομικούς ή μη. Βοηθήστε τη γάτα σας ή και τα αδεσποτάκια της γειτονιάς σας να περάσουν μια ζωή χωρίς πόνους. Μην ξεχνάτε να δίνετε (και) ξηρά τροφή. Μην αγνοείτε τα σημάδια ενόχλησης. Μην αμελείτε τον τακτικό έλεγχο στον/στην κτηνίατρο. Και αν χρειαστεί να αφαιρεθούν δοντάκια, μη διστάσετε. Κάτι τέτοιο μπορεί να αυξήσει κατακόρυφα την ποιότητα ζωής των μικρών σας αιλουροειδών. Το αν θα βάλετε το δοντάκι κάτω από το μαξιλάρι και θα κάνετε ευχή στη νεράιδα των δοντιών, είναι δικό σας θέμα.

*Ευχαριστούμε πολύ για τη συμβολή του τον κ. Λευτέρη Μακρυθανάση, Ιατρό μικρών ζώων, MVDr.