Ρωτήσαμε τρεις ψυχολόγους γιατί ένα σημαντικό μέρος των ανθρώπων αγαπάει τα ζώα, και να τι μας απάντησαν.

Ελεάνα Ελευθερίου, Ψυχολόγος, ΜΑ, Ψυχαναλυτική Ψυχοθεραπεύτρια
«Φροντίζοντας ή υιοθετώντας ένα ζώο είναι σαν να μαθαίνουμε ανάγνωση από την αρχή».

Η Ε. Ελευθερίου μάς λέει ότι αναζητώντας σκέψεις και απαντήσεις για τη σχέση των ανθρώπων με τα ζώα στην ψυχαναλυτική θεωρία, δεν θα βρούμε ιδιαίτερα στοιχεία και ίσως να ανακαλύψουμε μια τάση υποβιβασμού της σημασίας και της ποιότητας αυτής της σχέσης. Όμως η σύνδεση του Σίγκμουντ και της Άννας Φρόυντ με τους σκύλους τους, είναι αυτή που έπαιξε δομικό ρόλο στο να αναγνωρίσει ο Φρόυντ, αυτό που ονόμασε «αγνή αγάπη» (pure love).

Για να εξηγήσουμε γιατί αγαπάμε τα ζώα, πρέπει αρχικά να κατανοήσουμε ότι είναι πολλά τα οφέλη που αποκομίζουμε από τη συντροφιά τους, ξεκινώντας από τα βιολογικά, όπου μελέτες έχουν δείξει ότι η επαφή με τα ζώα μειώνει το στρες αφού αυξάνει τα επίπεδα ωκυτοκίνης και μειώνει τα επίπεδα κορτιζόλης. Όμως αναλύοντας τι συμβαίνει στην επαφή μας μαζί τους σε συνειδητό και ασυνείδητο επίπεδο, κατανοούμε ότι φροντίζοντας ή υιοθετώντας ένα ζώο, μας συστήνεται μια καινούργια πραγματικότητα. Η ενσυναίσθηση, ο σεβασμός, η κατανόηση, η υπομονή, τα όρια, είναι μόνο μερικοί από τους όρους αλλά από τους πιο βασικούς, που δυσκολεύουν τους περισσότερους ανθρώπους στην καθημερινή ζωή κατά την συναναστροφή τους με άλλους ανθρώπους.

Με ένα ζωάκι είναι σαν να μαθαίνουμε ανάγνωση από την αρχή, αναγνωρίζοντας και ξαναδιαβάζοντας τους παραπάνω όρους μέσα από τη σχέση με το ζώο, όπου στη συνέχεια μπορεί να καταφέρουμε να διαχειριστούμε καλύτερα τις σχέσεις με τους ανθρώπους γύρω μας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ένα ζώο μάς εκπαιδεύει στην ανιδιοτελή αγάπη, αφού γινόμαστε αντικείμενο της αγάπης του χωρίς επενδύσεις, προσθήκες, προσδοκίες και απαιτήσεις, με απεριόριστη την εκδήλωση αυτής της αυθεντικής χαράς και μόνο που υπάρχουμε, αποκλειστικά και μόνο που είμαστε ο εαυτός μας.

Και μιλώντας για τον εαυτό, ας μην ξεχνάμε το πώς συνδέεται το ζώο με ένα ξεχασμένο-κρυμμένο κομμάτι μας, αυτό του παιδικού μας εαυτού, του πιο αδύναμου, αλλά αθώου και τρυφερού που μας το υπενθυμίζει, φέρνοντάς το στην επιφάνεια. Για όλα τα παραπάνω και όχι μόνο, αγαπάμε τα ζώα: για την αθωότητά τους, για τη δυνατότητα η σχέση μας μαζί τους να διέπεται από ένα νομοτελειακό δούναι και λαβείν, γιατί μας ανακουφίζουν από τις οδύνες της καθημερινότητας, γιατί μας βοηθούν στην επούλωση των τραυμάτων μας, όπως και στο να αντιληφθούμε τα ελλείμματά μας και να βοηθηθούμε ως προς αυτά. Γιατί η αγάπη για τα ζώα είναι ένδειξη ψυχικού πολιτισμού.

Γιούλη Καπούνη, Ψυχολόγος, MA, Ραϊχική Ψυχαναλύτρια – Σωματική Ψυχοθεραπεύτρια
«Τα ζώα λειτουργούν ως θεραπευτές της καρδιάς, κάνουν τον άνθρωπο να νιώθει ότι αξίζει».

Η Γ. Καπούνη εξηγεί ότι σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται, από έλλειψη σύνδεσης, αυθεντικότητας, ενσυναίσθησης και εμπιστοσύνης, τα ζώα επιλέγονται από τους ανθρώπους για να κάνουν μαζί τους το ταξίδι από το «εγώ» στο «εμείς».

Τα ζώα διδάσκουν την αγάπη. Μια αγάπη που σε κρατάει ευτυχισμένο, ενεργητικό, υγιή , πιο ευφυή, πιο κοινωνικό και πιο χαλαρό. Τα ζώα λειτουργούν ως θεραπευτές της καρδιάς μέσα από την ανιδιοτελή αγάπη που δίνουν στον άνθρωπο και τον κάνουν να νιώθει ότι αξίζει.

Το άγγιγμα γενικότερα αλλά και το άγγιγμα σε ένα ζώο έχει ιδιαίτερα ευεργετικές ιδιότητες, οι οποίες επιδρούν στην ανακούφιση από το stress, στη μακροζωία, στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης.

Τα ζώα μπορούν να σε διδάξουν την ικανότητα να φροντίζεις κάποιον αλλά και τον εαυτό σου. Δεν είναι τυχαίο ότι ο άνθρωπος, στην αρχή της ζωής του ως παιδί, και στο τέλος της ζωής ως ηλικιωμένος, επιθυμεί περισσότερο από ποτέ τη συντροφιά των ζώων.

Αυτό συμβαίνει, επειδή τα ζώα συντροφιάς, λειτουργούν αφενός για τα παιδιά ως συνοδοιπόροι στην εμπειρία προς την ευθύνη και αφετέρου για τους ηλικιωμένους ως γητευτές της καρδιάς τους, σε μια ηλικία που θέλουν να έχουν πιο πολύ από ποτέ εμπειρίες αυθεντικής αγάπης και σύνδεσης, που να τους θυμίζουν πάντα , ότι η καρδιά μένει πάντα νέα και ζωντανή όταν αγαπά.

Γιώργος Παπαδημητρίου, Ψυχολόγος BSc, MA, Συστημικός – Οικογενειακός Ψυχοθεραπευτής
«Τα κατοικίδια μας βοηθούν να διατηρούμε μια σύνδεση με τον φυσικό κόσμο».

Ο Γ. Παπαδημητρίου επισημαίνει ότι η πρώτη απάντηση που έρχεται στο μυαλό όταν γίνεται η ερώτηση «Γιατί αγαπάμε τα ζώα», είναι «Γιατί όχι; Τα έχετε δει; Μα δίνουν τόση αγάπη!». Και συμπληρώνει: Πράγματι, η αλληλεπίδρασή μας με τα ζώα έχει αποδειχτεί πως έχει πολλαπλά οφέλη για την υγεία του ανθρώπου, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική. Μάλιστα, η σχέση αυτή έχει μελετηθεί τόσο, που ακόμα και η επιστημονική κοινότητα δεν μπορεί να καταλήξει σε μία και μοναδική απάντηση, ως προς το γιατί αγαπάμε τα ζώα.

Πρόκειται για μια σχέση που, όπως έχουμε μάθει στο σχολείο, ξεκίνησε από την εξημέρωση του σκύλου από τους προγόνους μας· μια καθοριστική στιγμή στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους το οποίο πλέον δεν χρειαζόταν να αντιμετωπίζει τους φόβους του κόσμου αυτού μόνο του. Αυτό μας υπενθυμίζει πως πάνω από όλα, η σχέση μας με τα κατοικίδια ζώα αποτελεί μια σχέση συμβίωσης· μια αμοιβαία ωφέλιμη σχέση δηλαδή, στην οποία και οι δύο οργανισμοί αποκομίζουν κάποιο σημαντικό όφελος.

Στην εποχή μας, όμως, γιατί παραμένει ο δεσμός αυτός τόσο ισχυρός; Κάποιοι λένε πως τα κατοικίδια μας βοηθούν να διατηρούμε μια σύνδεση με τον φυσικό κόσμο. Άλλοι, πως η αλληλεπίδρασή μας μαζί τους μειώνει το στρες και αυξάνει σημαντικά την οξυτοκίνη (ωκυτοκίνη), την ορμόνη που έχει συνδεθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη με τα συναισθήματα της αγάπης και της θαλπωρής. Όποια κι αν είναι, όμως, τελικώς η απάντηση, όσοι από εμάς ζούμε με κατοικίδια, γνωρίζουμε πως πρόκειται για μια σχέση χωρίς την οποία δεν μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας.