string(0) ""

Γατόφιλοι ή σκυλόφιλοι; Μια διαμάχη χωρίς λόγο ύπαρξης

Στέλλα Πανοπούλου

19/02/2025

Photo: Shutterstock

“Σαν τον σκύλο με τη γάτα”. Έτσι “τρώγονται” μεταξύ τους, συχνά – αλλά σε καμία περίπτωση πάντα – τα αγαπημένα ζώα του ανθρώπου.

Δεν αποτελεί σπάνιο φαινόμενο, όμως, να τσακώνονται με τον ίδιο τρόπο – και την ίδια αφορμή – κι οι άνθρωποι. “Μόνο όσοι έχουν σκύλο ξέρουν τι θα πει αγάπη”. “Γιατί να πάρω γάτα, τι είμαι, καμιά γεροντοκόρη;” “Οι γάτες δε νιώθουν, δεν καταλαβαίνω πώς το αγαπάς αυτό το πλάσμα που κοιτάει μόνο τον εαυτό του”. “Οι σκύλοι είναι αγαθοί, μόνο οι γάτες είναι πραγματικά έξυπνες”. “Θέλω γάτες γιατί μόνο αυτές έχουν προσωπικότητα”.

Ενώ πολλοί φιλόζωοι λατρεύουν και τα δύο ζώα, συχνά ακούμε να διαιωνίζονται στερεότυπα μέσω σοβαρών δηλώσεων ή αστείων (τα οποία κυμαίνονται από αβλαβή μέχρι κοροϊδίες) που εξελίσσονται σε ολόκληρες αντιπαραθέσεις. Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, πώς εξηγούνται, μέχρι και στις μέρες μας, τέτοιες αντιζηλίες;

Η επιστήμη των ζωόφιλων

Πολυάριθμες έρευνες, λιγότερο ή περισσότερο επιστημονικές, μελετούν τις προσωπικότητες των αυτοαποκαλούμενων “σκυλόφιλων” και “γατόφιλων”, κάτι που συχνά οδηγεί στη δημιουργία αντιπαραθέσεων μεταξύ των δύο ομάδων, λες και οι δύο αυτές ταυτότητες είναι αμοιβαίως αποκλειόμενες. Αν ψάξετε αρκετά, πιθανότατα θα βρείτε διάφορα χαρακτηριστικά που σχετίζονται και με τις δύο “ομάδες”, ανάλογα με την έρευνα.

Οι συγκεκριμένες έρευνες μπορεί να αναδεικνύουν τάσεις που επικρατούν στην κοινωνία, σίγουρα όμως δεν μπορούν να περιγράψουν με ακρίβεια και λεπτομέρεια από τι καθορίζεται η προσωπικότητα του κάθε ζωόφιλου. Πολλοί/ές από εμάς καταλήγουμε σχεδόν τυχαία με ένα κατοικίδιο – μας βρίσκει και μας διαλέγει, δεν το διαλέγουμε εμείς ακολουθώντας μια ορθολογική διαδικασία. Η προσωπικότητα του καθενός συνδημιουργείται από ποικίλους παράγοντες, μεταξύ των οποίων είναι η ανατροφή, οι εμπειρίες, και οι προτιμήσεις.

Προς τι το μίσος και ο αλληλοσπαραγμός;

Ένας από τους λόγους που μπορεί να καθορίζουν αν κάποιος καταλήγει να αυτοπροσδιορίζεται ως “σκυλόφιλος” ή “γατόφιλος” είναι τα πραγματικά (ή αποδιδόμενα) χαρακτηριστικά των δύο ζώων. Οι σκύλοι τείνουν να είναι πιο κοινωνικοί και να χρειάζονται περισσότεροι προσοχή, ενώ οι γάτες είναι πιο ανεξάρτητες και αποζητούν την προσοχή με τους δικούς τους όρους. Πολλοί άνθρωποι τείνουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση ανάλογα με την προσωπικότητα, τις προηγούμενες εμπειρίες τους, και τον τρόπο ζωής τους.

Ακόμα, σημαντικό ρόλο παίζουν και οι κοινωνικές επιρροές. Σε διάφορα πολιτισμικά πλαίσια, στη λογοτεχνία και στο διαδίκτυο, στις παροιμίες και στη συλλογική αντίληψη, οι σκύλοι περιγράφονται ως πιστοί και αγαπησιάρηδες, ενώ οι γάτες ως μυστηριώδεις, αυτόνομες, μέχρι και… σαγηνευτικές. Ακόμα και στην εποχή μας βλέπουμε μια εξαιρετικά παράλογη και σεξιστική έκφανση αυτών των στερεοτύπων: οι γάτες συνδέονται περισσότερο με τις γυναίκες (αινιγματικές, απαιτητικές, ύπουλες), ενώ οι σκύλοι με τους άνδρες (καλόκαρδοι, πρακτικοί, γενναίοι). Πραγματικά, δεν μπορώ να συλλάβω το πώς όποιος έχει ζήσει με αυτά τα τόσο πολυσχιδή ζώα μπορεί να επιμένει σε έναν τόσο άστοχο και επιβλαβή παραλληλισμό – καθώς και το πώς όποιος έχει ζήσει με ανθρώπους μπορεί να παραβλέπει τη διαφορετικότητα και την ποικιλομορφία τους, καταφεύγοντας σε τέτοιους διαχωρισμούς για να ερμηνεύσει τον κόσμο.

Είναι, όμως, κάτι που συμβαίνει. Κι αν το σκεφτούμε λίγο περισσότερο, θα δούμε ότι εμείς οι άνθρωποι λατρεύουμε να δημιουργούμε αντίμαχες πλευρές και να διαλέγουμε μία – Team Jacob ή Team Edward; Παναθηναϊκός ή Ολυμπιακός; Βίσση ή Βανδή; Χειμώνα ή καλοκαίρι; Κρέμα ή σοκολάτα; Έχουμε μάθει να ζούμε με δίπολα – είναι ελκυστικό να κατηγοριοποιούμε τον κόσμο χρησιμοποιώντας απλοϊκά “καλούπια”. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ πιο σύνθετη.

Ένας απ’ τους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι διαλέγουν “ομάδα” είναι για να νιώσουν ότι ανήκουν κάπου. Τα κοινά χαρακτηριστικά ή ταυτότητες που μοιράζονται τα μέλη μιας ομάδας ενισχύουν την αίσθηση της μεταξύ τους κοινότητας, κάνοντάς τα να νιώθουν λιγότερο μόνα.

Επιπλέον, οι άνθρωποι δεν έχουμε μάθει να νιώθουμε άνετα στο “γκρι”. Οι μέσες λύσεις συχνά δεν είναι ξεκάθαρες ηθικά και κοινωνικά, οι λεπτομέρειες και οι μικροδιαφοροποιήσεις καλούνται να στρογγυλοποιηθούν ή να αποσιωποιηθούν ώστε να ικανοποιούν το ένα ή το άλλο αφήγημα. Το να είμαστε ξεκάθαρα με τη μία ή με την άλλη πλευρά, μας δίνει ένα αίσθημα σιγουριάς και ασφάλειας – διαλέγουμε μια αξία, μια ιδέα, έναν άνθρωπο, ή ένα ζώο στο οποίο μπορούμε να εναποθέσουμε τις ελπίδες και την εμπιστοσύνη μας, χωρίς να χρειάζεται να προσεγγίσουμε ένα σύνθετο θέμα απ’ όλες τις πλευρές του. Το άγνωστο και το μη ξεκάθαρο μας φοβίζουν – και λογικά – ως κάτι που αδυνατούμε να ελέγξουμε.

left arrow
right arrow

Τελευταίες σκέψεις

Όσον αφορά στο θέμα των γατόφιλων και των σκυλόφιλων είναι ιδιαίτερα σημαντικό να αναρωτιόμαστε πού τελειώνει το αστείο και πού αρχίζει η προκατάληψη, η προπαγάνδα, ή η κακοποίηση. Όταν διαβάζουμε, καθημερινά, τόσες ειδήσεις που μας σφίγγουν το στομάχι, σχετικά με την παραμέληση, την εγκατάλειψη, και την κακοποίηση ανυπεράσπιστων ζώων, καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε λέξη – και πράξη – μετρά. Από το πώς μεγαλώνουμε το παιδί μας, μέχρι το πώς επηρεαζόμαστε εμείς οι ίδιοι υποσυνείδητα από τις γενικεύσεις μας, είναι απαραίτητο ό,τι κάνουμε να το κάνουμε με σκέψη και ενσυναίσθηση.

Άλλωστε, ποιος κερδίζει οτιδήποτε από τη συγκεκριμένη διαμάχη; Τα λόμπι των γατοπολιτικών, ή η σκυλίσια ατζέντα; Κανείς δεν κερδίζει τίποτα. Ας δώσουμε την ευκαιρία σε ένα ζώο – ή σε έναν άνθρωπο – που μέχρι πρότινος δεν μας προκαλούσε τη συμπάθεια. Ας το γνωρίσουμε, ας μάθουμε τις ιδιαιτερότητες – ναι, και τις ιδιοτροπίες – που το καθιστούν μοναδικό, κι ας συνηθίσουμε να σεβόμαστε κάτι που δεν μας βλάπτει, ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνουμε πλήρως.

Σχετικά άρθρα

Φώκιες Μονάχους Μονάχους: Ποιος είναι ο πραγματικός κίνδυνος που τις οδηγεί σε εξαφάνιση

Τα 3 λάθη που μπορεί να κάνετε την πρώτη φορά που υιοθετείτε σκύλο 

Οι διατροφικοί κίνδυνοι της Τσικνοπέμπτης για τον σκύλο σας – Πώς θα παραμείνει ασφαλής