“Είναι φτιαγμένες από υγρό”: Πώς χωρούν οι γάτες να περνούν μέσα από στενά ανοίγματα
Στέλλα Πανοπούλου
23/10/2024
Οι γάτες είναι εξαιρετικά ευλύγιστα όντα – σαλτιμπάγκοι από τους λίγους.
Τόση εντύπωση προκαλεί αυτό στους ανθρώπους, που το 2014 δημοσιεύτηκε μεταξύ σοβαρού και αστείου μια έρευνα που μελετούσε αν οι γάτες είναι υγρά. Παρόλα αυτά, ακόμα και η παραδοσιακή μηχανική των υγρών δεν μπορεί να εξηγήσει τους τρόπους με τους οποίους οι γάτες χωράνε τόσο εύκολα να περάσουν μέσα από εξαιρετικά στενά ανοίγματα. Πώς τα καταφέρνουν, άραγε, τα αιλουροειδή της καρδιάς μας, να ξεγλιστρούν ανενόχλητα κάτω από πόρτες και να χώνονται μέσα σε σωλήνες;
Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα κρύβεται στην ωμική ζώνη τους. Στους ανθρώπους, η ωμική ζώνη απαρτίζεται από τις ωμοπλάτες και τις κλείδες, μέρη του σώματος τα οποία είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Η ωμική ζώνη, όπως προκύπτει στους ανθρώπους, παρέχει σταθερότητα και στήριξη στους μύες των χεριών.
Αντίθετα, οι ωμοπλάτες των γατών συνδέονται με το υπόλοιπο σώμα τους μόνο μέσω μυών, και όχι μέσω οστών. Το ίδιο συμβαίνει και με τις κλείδες τους. Επιπλέον, οι κλείδες των γατών είναι πολύ πιο μικρές σε σύγκριση με το υπόλοιπο σώμα τους, απ’ ότι είναι οι ανθρώπινες κλείδες σε σύγκριση με το ανθρώπινο σώμα.
Αυτά τα ανατομικά χαρακτηριστικά παρέχουν στις αγαπημένες μας γατούλες τη δυνατότητα να περνούν μέσα από στενά ανοίγματα. Το γεγονός ότι μπορούν να χωρέσουν μέσα σε πολύ μικρούς χώρους, αποτελεί σημαντικό εξελικτικό πλεονέκτημα για το κυνήγι μικρών ζώων, όπως είναι τα ποντίκια, όπως και για να κρύβονται με επιτυχία ή να ξεφεύγουν από επίδοξους θηρευτές.
Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην ευκινησία των γατών και μπορεί να προκαλεί την έκπληξή μας, είναι ο τρόπος που λειτουργούν τα μουστάκια τους. Τα μουστάκια είναι τρίχες που έχουν το διπλάσιο πάχος από τις υπόλοιπες τρίχες που απαρτίζουν τη γούνα της γάτας, και είναι στερεωμένα μέσα στο δέρμα τους τρεις φορές πιο βαθιά. Η βάση κάθε μουστακιού είναι γεμάτη νευρικές απολήξεις, οι οποίες παρέχουν στη γάτα ένα εξαιρετικά ευαίσθητο σύστημα προσανατολισμού στον χώρο. Τα μουστάκια ευθύνονται για τη μεταφορά μεγάλου όγκου πληροφοριών που αφορούν το περιβάλλον της γάτας. Μεταξύ άλλων, τη βοηθούν να υπολογίζει πόσο μεγάλο ή μικρό είναι ένα πέρασμα, ώστε να κρίνει αν μπορεί να ελιχθεί μέσα σε αυτό.
Η έρευνα που δημοσίευσε το 2014 ο φυσικός στο Πανεπιστήμιο Diderot του Παρισιού, Marc-Antoine Fardin, επιχείρησε να απαντήσει στο αν η εντυπωσιακή ευλυγισία των γατών σημαίνει ότι είναι φτιαγμένες από υγρό. Μάλιστα, η έρευνα κέρδισε ένα Βραβείο Ig Nobel – μια παρωδία που διακωμωδεί τα βραβεία Νομπέλ, και τιμά τους ερευνητές που “κάνουν τους ανθρώπους να γελούν, και στη συνέχεια να σκέφτονται”.
Μια έρευνα του 2024 επίσης διατείνεται, χάριν αστεϊσμού, ότι οι γάτες είναι “(σχεδόν) υγρά”, και ότι βασίζονται στην αυτοσυνείδηση που έχουν σχετικά με το μέγεθός τους όταν επιχειρούν να περάσουν μέσα από στενά ανοίγματα. Στα πλαίσια της έρευνας που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό iScience, μελετήθηκε το αν οι γάτες θα περνούσαν μέσα από όλο και στενότερα και, ξεχωριστά, όλο και κοντύτερα ανοίγματα. Οι επιστήμονες βρήκαν ότι οι γάτες περνούσαν κατευθείαν μέσα από ψηλά και στενά ανοίγματα, ακόμα και μέσα από τρύπες που ήταν στενότερες από το πλάτος του στήθους τους, αλλά καθυστερούσαν περισσότερο να περάσουν μέσα από τις πιο κοντές τρύπες.
Οι ερευνητική ομάδα κατέληξε στο ότι οι γάτες προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο τα στενά και τα κοντά ανοίγματα, κάτι που φαίνεται να υποδεικνύει ότι βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην αναπαράσταση που έχουν για το μέγεθος του σώματός τους.
Γιατί, όμως, αρέσκονται τόσο πολύ οι γάτες στο να χώνονται μέσα σε μικροσκοπικά μέρη; Οι βασικές αιτίες αυτής της προτίμησης σχετίζονται με την αγάπη που τρέφουν τα χνουδωτά φιλαράκια μας για την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα. Γι’ αυτό, είναι πολύ σημαντικό να ελέγχουμε μικρούς χώρους στους οποίους θα μπορούσε να έχει εγκλωβιστεί μια γάτα προσπαθώντας να χουχουλιάσει, όπως είναι ένα συρτάρι, ή ακόμα χειρότερα, το εσωτερικό της μηχανής ενός αυτοκινήτου.
