Δείτε αν τα κατοικίδιά μας επηρεάζονται από τις φάσεις της Σελήνης
Δημήτρης Φαλλιέρος
09/03/2025
Στην ανθρώπινη ιστορία, οι φάσεις της Σελήνης έχουν γίνει μεγάλο θέμα για το αν τελικά επιδρούν στη φυσιολογία και τη συμπεριφορά μας.
Τελικά παίζει ρόλο η πανσέληνος σε μικρές «αναπροσαρμογές» που ζούμε σε αυτό τον περίεργο πλανήτη που λέμε Γη; Και αν ναι, αυτές οι αναπροσαρμογές είναι αισθητές στα ζώα μας;
Είχαμε αυτή την απορία και αρχίσαμε να το ψάχνουμε. Σύμφωνα με επιστημονικές δημοσιεύσεις (μία από αυτές έχει τίτλο «Ο σεληνιακός κύκλος: επιπτώσεις στη συμπεριφορά και στη φυσιολογία του ανθρώπου και των ζώων»), η φυσιολογία ανθρώπων και ζώων υπόκειται αποδεδειγμένα σε εποχιακούς, σεληνιακούς και κιρκάδιους ρυθμούς. Οι εποχιακοί ρυθμοί έχουν να κάνουν με την εποχή (λογικό), ενώ οι κιρκάδιοι έχουν να κάνουν με τις βιολογικές διαδικασίες που μας συμβαίνουν μέσα σε ένα 24ωρο – γι’ αυτό και λέμε ότι διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα ύπνου, αλλά και αντίστροφα. Τι γίνεται όμως με τον τρίτο παράγοντα επίδρασης, τη Σελήνη;
Οι εναλλαγές της Σελήνης έχει διαπιστωθεί ότι επιδρούν στη φύση της γης, όμως οι μελέτες δεν έχουν δώσει ικανοποιητικά στοιχεία, ειδικά σε σχέση με τα ζώα. Το ενδιαφέρον είναι ότι φαίνεται η Σελήνη να επιδρά στον ύπνο, τη γονιμότητα, εν μέρει στη συμπεριφορά και σε άλλα, λόγω της απελευθέρωσης νευροορμονών, η οποία μπορεί να πυροδοτηθεί από την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ή και τη βαρυτική έλξη του φεγγαριού στη Γη. Ας μην ξεχνάμε και την επιρροή που ασκεί η Σελήνη σε φυσικές διεργασίες όπως η παλίρροια και η άμπωτη. H NASA το εξηγεί πολύ ωραία: Η Σελήνη και η Γη ασκούν μια βαρυτική έλξη η μία στην άλλη. Στη Γη, η βαρυτική έλξη της Σελήνης προκαλεί τη διόγκωση των νερών των ωκεανών τόσο στην πλευρά της γης που είναι κάθε φορά πιο στη Σελήνη, όσο και στην πλευρά που βρίσκεται πιο μακριά από αυτή. Μπορεί αυτό να αφήνει ανεπηρέαστους ζώντες οργανισμούς;
Σεληνιακά σημάδια
Να δώσουμε ένα παράδειγμα; Η πανσέληνος γίνεται περίπου μία φορά τον μήνα, για την ακρίβεια κάθε 29,5 ημέρες. Τότε είναι που η βαρυτική έλξη του φεγγαριού βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Για τους σκύλους και τις γάτες (και άλλα ζώα που μας συντροφεύουν σε αυτό το «ταξίδι» μας στη Γη), η αυξημένη βαρυτική δύναμη και η ενισχυμένη φωτεινότητα τη νύχτα όταν το φεγγάρι είναι ολόγιομο μπορεί να οδηγήσει σε αισθητές ή ανεπαίσθητες αλλαγές στον βιορυθμό και τη συμπεριφορά. Αρκετοί κηδεμόνες ζώων διαπιστώνουν ότι τα ζωάκια τους τις μέρες πριν και μετά την πανσέληνο, μπορεί να έχουν μια έξτρα ανησυχία, να είναι λίγο πιο υπερκινητικά ή οι αισθήσεις τους να εμφανίζονται λίγο πιο οξυμένες. Αυτή η «λαϊκή» παρατήρηση είναι που «γέννησε» άλλωστε και τόσους μύθους και φανταστικές ιστορίες για λυκανθρώπους που κόσμησαν την παγκόσμια λαογραφία, τη λογοτεχνία αλλά και το σινεμά, με Τζακ Νίκολσον, Άντονι Χόπκινς, Μπενίσιο ντελ Τόρο και δεν συμμαζεύεται, για να μην αφήσουμε απ’ έξω τον Τέιλορ Λότνερ, a.k.a. Jacob Black στις ταινίες Twilight.
Αλλά ας γυρίσουμε στα σκυλούδια και τα γατούδια μας, που ανά φάσεις δείχνουν να… σεληνιάζονται, επιδεικνύοντας μια πιο ασυνήθιστη συμπεριφορά ή αυξημένη δραστηριότητα. Μια παλιότερη έρευνα σε αμερικάνικο έδαφος είχε δείξει ότι οι επείγουσες επισκέψεις σε κτηνιατρεία ήταν περισσότερες κατά τις ημέρες κοντά στην πανσέληνο. Η μελέτη διερεύνησε 11.940 περιπτώσεις, διαπιστώνοντας ότι τα έκτακτα περιστατικά εκείνες τις μέρες (και νύχτες) ήταν 23% περισσότερα από το σύνηθες για τις γάτες και 28% περισσότερα για τους σκύλους. Μπορεί να είναι τυχαίο, μπορεί και όχι… Το πιο ασφαλές είναι να πούμε ότι οι φάσεις της Σελήνης μπορεί να δημιουργούν διακυμάνσεις στην ευαισθησία που παρουσιάζουν τα ζώα στο περιβάλλον. Λίγα zoomies παραπάνω και κρύψιμο σε διάφορες κρυψώνες ενδέχεται να παρατηρηθούν στις γάτες, λίγο αυξημένο γάβγισμα ή αλύχτισμα, χωροκτητική συμπεριφορά ή νευρικότητα στους σκύλους.
Τέλος μην παραβλέπουμε έναν ακόμα -πιο άμεσο- παράγοντα επιρροής: σε ψυχοσυναισθηματικό επίπεδο τα ζώα μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μαζί μας, με τους κηδεμόνες τους δηλαδή. Αν εμείς οι ίδιοι βιώνουμε τους σεληνιακούς κύκλους «στο πετσί μας», αν εμείς οι ίδιοι δηλαδή είμαστε πιο νευρικοί ή πιο αντιδραστικοί ανά περιόδους, αυτό πιθανόν να μεταδίδεται και στα ζώα μας.
Σε κάθε περίπτωση, όση «δύναμη» κι αν έχει η σχέση της γης με τον μικρό της δορυφόρο, δεν είναι τίποτα μπροστά στη δύναμη που έχουμε εμείς οι ίδιοι να ορίζουμε τη συμπεριφορά και τις αντιδράσεις μας, αλλά και τη δυνατότητά μας να κρατάμε τους τετράποδους συντρόφους μας ήρεμους και ασφαλείς. Άλλωστε ο ακριβής μηχανισμός της επιρροής του φεγγαριού στους ανθρώπους και τα ζώα χρήζει μεγαλύτερης διερεύνησης.
