Μπορούν να γίνουν οι γάτες χορτοφάγοι και να έχουν καλύτερη υγεία; Επιστήμονες απαντούν
Μυρτώ Τζώρτζου
02/10/2023
Μια νέα μελέτη, η οποία έγινε στο University of Winchester στη Μεγάλη Βρετανία και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS ONE αλλά και σε όλα τα μεγάλα περιοδικά και εφημερίδες, φέρεται να διαπιστώνει οφέλη από τη διατροφή των γατών με χορτοφαγική δίαιτα.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση σε πολλούς κηδεμόνες γατών να ταΐζουν τα κατοικίδιά τους με μια διατροφή που να ακολουθεί τις δικές τους διατροφικές προτιμήσεις – συχνά αυτό σημαίνει διατροφή χωρίς κρέας.
Οι κτηνίατροι, όπως ξέρουμε, σε αυτή τη διατροφή λένε ένα μεγάλο όχι. Όμως μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό PLOS ONE φέρνει τα πάνω κάτω καθώς δεν απορρίπτει τη χορτοφαγική διατροφή στις γάτες. Και όχι μόνο δεν την απορρίπτει αλλά θεωρεί ότι είναι και η καλύτερη. Η έρευνα αυτή, είναι αλήθεια, ότι μπέρδεψε τα πράγματα.
Ο βασικός ερευνητής της έρευνας, καθηγητής κτηνιατρικής Andrew Knight, γράφει: «Οι γάτες που τρέφονται με χορτοφαγική διατροφή τείνουν να είναι πιο υγιείς από τις γάτες που τρέφονται με διατροφή βασισμένη στο κρέας. Τα αποτελέσματα αυτά συμφωνούν σε μεγάλο βαθμό με προηγούμενες, παρόμοιες μελέτες. Οι κατασκευαστές τροφών για κατοικίδια ζώα σχεδιάζουν και δημιουργούν πλέον χορτοφαγικές τροφές που περιλαμβάνουν όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, αλλά με λιγότερους από τους διατροφικούς κινδύνους που υπάρχουν στις τροφές με βάση το κρέας.»
Και το ερώτημα είναι:
Είναι λοιπόν οι χορτοφαγικές δίαιτες πραγματικά πιο υγιεινές για τις γάτες;
Η κτηνίατρος και μεταδιδακτορική ερευνήτρια του UTS, Andrea Harvey, αναφέρει: «Δυστυχώς όταν αρχίζουμε να αναλύουμε τα ευρήματα της συγκεκριμένης έρευνας, βλέπουμε ότι τα στοιχεία δεν είναι καθόλου πειστικά.»
Τι περιελάμβανε η μελέτη
Οι συγγραφείς της μελέτης εξέτασαν 1.369 κηδεμόνες γατών, των οποίων οι γάτες ήταν είτε χορτοφάγες είτε κρεατοφάγες. Οι ερωτηθέντες ήταν κυρίως γυναίκες (91%) και αντιπροσώπευαν όλες τις ηλικίες. Οι περισσότεροι ζούσαν στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ άλλοι διέμεναν στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική ή την Ωκεανία.
Από αυτούς ένα μεγάλο ποσοστό (περίπου το 65%) είχαν υιοθετήσει οι ίδιοι κάποια άλλη μορφή διατροφής για να μειώσουν ή σταματήσουν εντελώς την κατανάλωση κρέατος – είτε ως χορτοφάγοι, είτε ως ψαροφάγοι (μόνο ψάρια), είτε μειώνοντας απλά την ποσότητα κρέατος που έτρωγαν. Από αυτούς ένα μικρό ποσοστό (9%) τάιζε τις γάτες του με χορτοφαγική διατροφή παρά τις δικές του διατροφικές επιλογές.
Οι κηδεμόνες λοιπόν ρωτήθηκαν σχετικά με την υγεία της γάτας τους, συμπεριλαμβανομένων συγκεκριμένων καταστάσεων υγείας, της χρήσης φαρμάκων και του πόσο συχνά επισκέπτονταν κτηνίατρο. Τους ζητήθηκε επίσης η γνώμη τους σχετικά με το πόσο υγιής ήταν η γάτα τους και τι πίστευαν ότι θα έλεγε ο κτηνίατρός τους για την υγεία του ζώου τους.
Τι διαπίστωσε η μελέτη
Τα αποτελέσματα ήταν ενδιαφέροντα καθώς συνολικά η μελέτη δεν βρήκε ενδείξεις για επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία των γατών από τη χορτοφαγική διατροφή. Στην πραγματικότητα, οι συγγραφείς της έρευνας αναφέρουν ότι η συγκεκριμένη διατροφή οδηγεί και σε οφέλη για την υγεία των γατών.
Οι ερευνητές εξέτασαν επτά πράγματα, όσον αφορά την υγεία των γατών, τα οποία περιλάμβαναν μειωμένες κτηνιατρικές επισκέψεις, μειωμένη χρήση φαρμάκων και λιγότερες περιπτώσεις κηδεμόνων που πίστευαν ότι οι γάτες τους ήταν σε κακή κατάσταση υγείας.
Έτσι λοιπόν διαπίστωσαν ότι 15 ασθένειες ήταν πιο συχνές στις γάτες που τρέφονταν με κρέας, ενώ μόνο 7 ασθένειες ήταν πιο συχνές στις γάτες που ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή. Παραδείγματα λιγότερο συχνών ασθενειών των γατών που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή ήταν οι οδοντικές παθήσεις, οι δερματικές παθήσεις και οι ορμονικές παθήσεις.
Από την άλλη, υπήρχε μία ασθένεια για την οποία παρατηρήθηκε σημαντική στατιστική διαφορά: οι γάτες που τρέφονταν με χορτοφαγική διατροφή είχαν ελαφρώς περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν νεφροπάθεια.
Βάζοντας τα ευρήματα στη σειρά και αποδομώντας την έρευνα
Η Harvey αναφέρει ότι σε σύγκριση με παρόμοιες προηγούμενες μελέτες, η παρούσα μελέτη περιλάμβανε σχετικά μεγάλο αριθμό γατών. Από αυτές όμως μόνο 127 γάτες ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπήρχαν αρκετά ζώα στη μελέτη, κάτι πολύ σημαντικό.
Οι συγγραφείς, όπως είπαμε, έκαναν λόγο για θετικές επιδράσεις της vegan διατροφής στις γάτες. Όμως και σε αυτή την περίπτωση, όπως αναφέρει η Harvey, δεν είναι δυνατόν να επιβεβαιωθεί τι ακριβώς έτρωγαν οι γάτες.
Πολλές από αυτές έβγαιναν έξω και μπορεί να κυνηγούσαν κρεατοφαγικές λιχουδιές, ακόμη και όταν ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή. Ορισμένοι κηδεμόνες τάιζαν επίσης τις γάτες τους με λιχουδιές και συμπληρώματα βασικών θρεπτικών συστατικών, οπότε τυχόν ευεργετικές επιδράσεις (ή έλλειψη επιβλαβών επιδράσεων) μπορεί να μην οφείλονταν μόνο στη διατροφή.
Μια άλλη πληροφορία που λείπει από τη συγκεκριμένη έρευνα, όπως τονίζει η Harvey, είναι το χρονικό διάστημα που οι γάτες παρέμειναν στη vegan δίαιτα. Θα μπορούσαμε να υποθέσουμε ένα έτος – αλλά αυτό δεν αναφέρεται συγκεκριμένα. Πρόκειται για σημαντική πληροφορία, δεδομένου ότι πολλές ασθένειες μπορεί να αργήσουν να αναπτυχθούν.
Τέλος, κάθε μελέτη που αξιολογεί την υγεία των ζώων θα έχει εγγενείς περιορισμούς εάν έχει σχεδιαστεί ως έρευνα. Οι κηδεμόνες κατοικίδιων ζώων συνήθως δεν είναι ιατρικά εκπαιδευμένοι και οι “απόψεις” τους μπορεί να είναι υποκειμενικές και επομένως προκατειλημμένες.
Οι κηδεμόνες επίσης, οι οποίοι είχαν αφαιρέσει ή μειώσει το κρέας από τη διατροφή τους, υπερεκπροσωπούνταν στη μελέτη. Αυτοί οι άνθρωποι, θα πει η Harvey, μπορεί ήδη να θεωρούσαν ότι η χορτοφαγική διατροφή είναι καλύτερη για την υγεία και αυτή η σκέψη ενδέχεται να επηρέασε τις απαντήσεις τους.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την ProVeg International – έναν οργανισμό ευαισθητοποίησης και προώθησης των vegan προϊόντων. Αν και αυτό μπορεί να μην επηρέασε την εγκυρότητα των δεδομένων, θα μπορούσε να επηρεάσει τη στάση που τηρήθηκε κατά την αναφορά των αποτελεσμάτων.
Είναι λοιπόν η χορτοφαγική διατροφή καλή για τη γάτα μου;
Οι περισσότεροι ειδικοί αναφέρουν ότι ελάχιστες μελέτες έχουν εξετάσει τα αποτελέσματα της υγείας σε γάτες που τρέφονται με χορτοφαγική διατροφή. Επομένως θα χρειαστούν πολύ περισσότερες έρευνες προτού καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι η χορτοφαγική διατροφή είναι καλύτερη για την υγεία της γάτας από τη διατροφή που περιέχει κρέας.
Για να έχουμε λοιπόν πραγματικά ισχυρά στοιχεία σχετικά για την ασφάλεια και τα οφέλη της χορτοφαγικής διατροφής για την υγεία των γατών, θα χρειαστούν κλινικές δοκιμές που θα περιλαμβάνουν μεγάλο πληθυσμό ζώων και άμεσες μετρήσεις της υγείας μέσω κτηνιατρικών εξετάσεων και εργαστηριακών δοκιμών.
Κάτι επίσης ένα άλλο που δεν αντιμετωπίζεται πραγματικά σε αυτή την έρευνα, αναφέρουν αυτοί που διαφωνούν, είναι το πώς θα πρέπει να καταρτιστεί με ασφάλεια μια δίαιτα για γάτες vegan.
Γνωρίζουμε ότι οι φυτικές δίαιτες συνήθως στερούνται μια σειρά από θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται οι γάτες και τα οποία ο οργανισμός τους δεν μπορεί να παράγει. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι γάτες που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές ανεπάρκειας που επηρεάζουν τους μυς.
Οι κηδεμόνες μπορεί να είναι σε θέση να παρέχουν αυτά τα θρεπτικά συστατικά μέσω συμπληρωμάτων, αλλά αυτό απαιτεί κατανόηση της διατροφής της γάτας ή κάποια καλή συμβουλή από έναν ειδικό. Για τους περισσότερους από εμάς, η επίτευξη μιας ισορροπημένης διατροφής για τα αιλουροειδή μας με αυτόν τον τρόπο θα είναι δύσκολη. Και ας μην ξεχνάμε ότι οι γάτες είναι φυσικοί κυνηγοί και τους αρέσει η γεύση του κρέατος!
Η Harvey συμβουλεύει ότι είναι μάλλον σοφό να περιμένουμε πριν αφήσουμε τη γατούλα μας να μείνει εντελώς χωρίς κρέας. Όμως αν κάποιοι είναι χορτοφάγοι και αισθάνονται άσχημα που δίνουν στη γάτα τους κρέας, ας φροντίσουν τουλάχιστον να επιλέξουν μια εμπορική χορτοφαγική δίαιτα για κατοικίδια ζώα και να ρωτήσουν τον κτηνίατρό τους για τα σωστά συμπληρώματα που πρέπει να δώσουν.
Για το τέλος
Η συγκεκριμένη μελέτη, από όσα ανέφερε η Harvey, δεν μπορεί να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι είναι ασφαλές ή ωφέλιμο να τρέφονται οι γάτες με αποκλειστικά χορτοφαγική διατροφή μακροπρόθεσμα.
Οι λεπτομέρειες της δίαιτας που χορηγήθηκε σε αυτές τις γάτες ήταν πολύ ασαφείς- οι γάτες που ακολουθούσαν κυρίως χορτοφαγική διατροφή μπορεί να λάμβαναν και μη χορτοφαγικές τροφές, οι οποίες θα μπορούσαν να παρέχουν βασικά θρεπτικά συστατικά, όπως η ταυρίνη, που είναι απολύτως απαραίτητη για αυτές.
Η ανεπάρκεια από την άλλη ταυρίνης μπορεί να προκαλέσει εκφύλιση του αμφιβληστροειδούς και καρδιακές παθήσεις, οι οποίες δεν είναι εμφανείς στους κηδεμόνες μέχρι οι καταστάσεις να είναι πολύ προχωρημένες. Οι ελλείψεις θρεπτικών συστατικών μπορεί να χρειαστούν μεγάλο χρονικό διάστημα για να φανούν και η συγκεκριμένη μελέτη δεν ανέφερε τη μακροχρόνια σίτιση με αποκλειστικά χορτοφαγική διατροφή.
Τέλος οι κτηνίατροι αναφέρουν ότι για να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις της χορτοφαγικής διατροφής στην υγεία των γατών θα χρειαστούν πολύ πιο μακροχρόνιες μελέτες με πληρέστερες αξιολογήσεις της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης του οπίσθιου μέρους του ματιού, αιματολογικές εξετάσεις και υπερηχογραφικές εξετάσεις.