Όπως εμείς οι άνθρωποι, όπως και οι σκύλοι, έτσι και τα γατόνια μας, περνάνε στη ζωή τους αυτή τη φάση που λέγεται «εφηβεία», ενώ κανονικά θα έπρεπε να λέγεται «ο-θεός-να-μας-φυλάει-τι-έπαθε-το-παιδί-και-κάνει-έτσι».

Τα καλά νέα είναι ότι στη γατοεφηβεία, σε αντίθεση με τη δική μας εφηβεία, δεν χρειάζεται να έχετε τον νου σας για κακές παρέες, κρυμμένα τσιγάρα, και σπυράκια στο μέτωπο. Πρέπει όμως να είστε προετοιμασμένοι/ες για εναλλαγές διάθεσης, ερωτικά ξυπνήματα και μερικά ακόμα που θα αναφέρουμε στη συνέχεια.

Πότε έρχεται η εφηβεία στις γάτες;

Η εφηβεία στα μικρά μας τιγράκια -όπως συμβαίνει σε κάθε θηλαστικό- έρχεται όταν πλησιάζει η σεξουαλική ωριμότητα και όταν οι ορμόνες (προγεστερόνη, οιστρογόνα, τεστοστερόνη) αρχίζουν να αλλάζουν τις ισορροπίες στον οργανισμό τους. Γενικά, όλη η διαδικασία ξεκινάει δειλά, όπως λένε οι ειδικοί, μετά τον 3-4^ο μήνα και βρίσκεται στο ζενίθ κατά τους επόμενους μήνες της ζωής του γατιού.

Τα αρσενικά γατάκια θεωρείται ότι ωριμάζουν σεξουαλικά μεταξύ 5 και 7 μηνών. Ενώ τα θηλυκά μεταξύ του 6^ου και του 12^ου μήνα. Παρ’ όλα αυτά το ακριβές χρονικό πλαίσιο μπορεί να διαφοροποιηθεί από τη φυλή (ράτσα) και άλλους παράγοντες. Για παράδειγμα, λέγεται ότι οι Σιαμέζες, οι γάτες Βιρμανίας και οι γάτες Αβησσυνίας φτάνουν στην εφηβεία λίγο πιο νωρίς – μεταξύ 4 και 5 μηνών. Αντίθετα οι πιο μεγαλόσωμες ράτσες, τύπου Μέιν Κουν και Νορβηγικού Δάσους, μπορεί να περάσουν εφηβεία μετά τον 1^ο χρόνο ζωής τους.

Είναι δύσκολη αυτή η ηλικιακή φάση για τη γάτα;

Ναι, θεωρείται ότι η γάτα δυσκολεύεται από τις αλλαγές που βιώνει στο σώμα της και από τη σεξουαλική αφύπνισή της. Η μετάβασή της στην ενήλικη ζωή δεν γίνεται ανέφελα: οι θηλυκές περνούν οίστρο, νιώθουν ανήσυχες, επιζητούν να ζευγαρώσουν ή κυνηγιούνται από τους αρσενικούς, οι οποίοι μέσω της μυρωδιάς αντιλαμβάνονται ότι η συγκεκριμένη θηλυκή είναι υποψήφια για αναπαραγωγή. Και για τα αρσενικά όμως δεν είναι πιο εύκολο: στην εφηβική φάση, κυρίως οι αδέσποτοι γάτοι, μπλέκουν πιο εύκολα σε καυγάδες, μπορεί να τραυματιστούν, και νιώθουν ότι πρέπει να αναπαραχθούν και να προστατέψουν τον εαυτό τους, την τροφή και την περιοχή τους.

Ποια είναι τα βασικά σημάδια ότι η γάτα σας περνάει εφηβεία;

Οι βασικές ενδείξεις είναι:

– Εναλλαγές στη διάθεση. Οι γάτες είναι από τη φύση τους λίγο πιο απρόβλεπτες από εμάς, σκεφτείτε τώρα να έχουν και τις ορμόνες που τους διαταράσσουν το νευρικό σύστημα. Άρα μπορεί η γάτα εκεί που είναι στην αγκαλιά σας, να εκνευριστεί χωρίς λόγο. Ή τη μια μέρα να σας θέλει κοντά της και την άλλη να σας αποφεύγει.

– Ευερεθιστότητα. Οι έφηβες γάτες μπορεί να γρατζουνίσουν ή να δαγκώσουν πιο εύκολα απ’ ό,τι μια γάτα που φτάνει στην ηρεμία της ενηλικίωσης. Σκεφτείτε και τη δική σας εφηβεία: δεν ήσασταν πολύ δεκτικοί σε πειράγματα ή σε έντονα ερεθίσματα, έτσι δεν είναι;

– Σεξουαλικές συμπεριφορές. Η θηλυκή γάτα σας θα ξεκινήσει να έχει οίστρο. Μπορεί να κλαίει (να βγάζει περίεργα νιαουρίσματα), να τρίβεται στο πάτωμα ή το χαλί, να προσκολλάται πάνω σας, να είναι πιο στοργική απ’ όσο συνήθως ή να αποτραβιέται για να μείνει μόνη της. Η κάθε περίοδος οίστρου διαρκεί περίπου 1 εβδομάδα, αν και γενικώς κυμαίνεται, λόγω πολλών παραγόντων, μεταξύ 1 και 21 ημερών, και συμβαίνει κυρίως τους λιγότερο ψυχρούς μήνες του χρόνου. Τα αρσενικά από την άλλη πλευρά, θα αρχίσουν να φωνάζουν και να μαρκάρουν την περιοχή τους. Σηκώνουν την ουρά τους περνώντας από τοίχους, γωνίες, έπιπλα και αντικείμενα, και ψεκάζουν για να αφήσουν τη μυρωδιά τους. Έτσι ο μικρός σας τεντιμπόης νομίζει ότι προσελκύει τις θηλυκές, ότι οριοθετεί την περιοχή του και ότι προστατεύει τον χώρο από ανταγωνιστές. Ακόμα κι αν στο σπίτι δεν έχετε άλλη γάτα, εκείνος θα επιδεικνύει αυτή τη συνήθεια – είναι ένστικτο. Ενδιαφέρον είναι ότι ακόμα και οι θηλυκές γάτες μπορεί να μαρκάρουν την περιοχή τους με αυτό τον τρόπο.

– Νέες συμπεριφορές. Θα παρατηρήσετε ίσως ότι η γάτα σας δοκιμάζει πράγματα που δεν είχε δοκιμάσει μέχρι στιγμής. Μπορεί να δοκιμάσει αν μπορεί να σκαρφαλώσει σε ένα ψηλό σημείο, να πηδήξει από τον καναπέ στο τραπέζι, να κλέψει λίγο φαγητό την ώρα που τρώτε, να επιβάλλει την παρουσία της σε άλλα ζώα του σπιτιού, κ.λπ. Γενικά προσπαθεί να κερδίσει νέες εμπειρίες, να εξωτερικεύσει την αυτοπεποίθησή της, και να διερευνήσει τα όριά της.

Βοήθεια! Ο σκύλος μου είναι έφηβος

Αν πιστεύετε πως εσείς και η οικογένεια σας δυσκολευτήκατε όταν περνούσατε την εφηβεία, δεν έχετε βρεθεί στο ίδιο σπίτι με έναν έφηβο σκύλο!

Εσείς πώς μπορείτε να κάνετε αυτή την περίοδο πιο ήπια;

«Εφηβεία είναι, θα περάσει»: αυτό να θυμάστε καταρχάς. Μπορεί το ζώο σας να το περάσει τόσο ανεπαίσθητα που δεν θα το θυμάστε καν μετά. Αυτό που μπορείτε να κάνετε εσείς -όπως και στην εφηβεία των ανθρώπων- είναι να αφουγκράζεστε τα σημάδια που σας δίνει η μικρή σας τινέιτζερ. Θέλει χάδια; Να της τα δίνετε. Κουνάει εκνευρισμένη την ουρά της; Δεν είναι η στιγμή να την πειράξετε. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αφήνετε τη γάτα τελείως ελεύθερη. Την προσεγγίζετε με θετική διάθεση, δεν την μαλώνετε απότομα, αλλά της επισημαίνετε με τον τρόπο σας τι είναι εκτός ορίων. Το ιδανικό είναι να επιβραβεύετε την καλή συμπεριφορά με χάδια και αγάπη, και να διαχειρίζεστε την αρνητική συμπεριφορά με υπομονή και όρια. Στην προσπάθειά σας για πιο ήρεμο περιβάλλον στο σπίτι μπορεί να βρείτε χρήσιμα και τα diffusers ορμονών ή άλλα προϊόντα που είναι ειδικά για γάτες και κυκλοφορούν στην αγορά. Επίσης σημαντικό είναι να φροντίσετε για την έγκαιρη στείρωση του έφηβου πια γατιού σας.

Σε ποια ηλικία να φροντίσετε για τη στείρωση;

Αυτό θα το δείτε με τον/την κτηνίατρό σας. Η κτηνιατρική πλέον ορίζει ότι γύρω στους 5-6 μήνες είναι βέλτιστη πρακτική να στειρώνονται οι γάτες και οι γάτοι, εκτός κι αν για ειδικούς λόγους ο/η γιατρός συστήσει διαφορετική χρονική στιγμή. Η στείρωση θα βοηθήσει αφάνταστα τη γάτα σας, αλλά και εσάς να μην έχετε τους οίστρους και τις φωνές, τις άγρυπνες νύχτες, το μαρκάρισμα των χαλιών και των επίπλων σας, και τόσα άλλα. Και φυσικά με τη στείρωση προστατεύετε τα ζώα σας από προβλήματα υγείας που ενδέχεται να έρθουν μετέπειτα, εξασφαλίζοντας παράλληλα τον έλεγχο της αναπαραγωγής τους με τον πιο ηθικά σωστό τρόπο – ειδικά προς όφελος των πιο «άτυχων» γατιών που ζουν στον δρόμο. Αν το ζωάκι που βρίσκεται σε αυτή την ηλικία είναι αδέσποτο, μιλήστε με τον Δήμο σας, δρομολογώντας τη στείρωσή του. Ή αναλάβετε εσείς να του κάνετε αυτό το «δώρο» – θα το απαλλάξετε από πολλές έγνοιες και «ατυχήματα» που έρχονται κατά την εφηβεία και την ενηλικίωση στις αδέσποτες γάτες.