Τα δελφίνια μας εμπνέουν έντονη συμπάθεια, και δικαίως.

Πρόκειται για πανέξυπνα, χαριτωμένα, και φιλικά πλάσματα, τα οποία λατρεύουν το παιχνίδι σε όλες τις ηλικίες. Μπορεί να τα δει κανείς να παίζουν ακόμα και μόνα τους – να χοροπηδούν στον αέρα, να παραβγαίνουν με τα κύματα, να κάνουν τούμπες και να χτυπούν το νερό με τις ουρές τους. Μάλιστα, χρησιμοποιούν και ό,τι βρίσκουν στον βυθό – σπόγγους, κοράλλια, ξυλαράκια, πλαστικές σακούλες – ως παιχνίδι.

Φυσικά, παίζουν και κοινωνικά. Τα ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus), τα οποία ζουν σε ήρεμα και τροπικά νερά σε όλον τον κόσμο, παίζουν μαζί τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους, αρχικά με τη μαμά τους και μετά με άλλα δελφίνια. Αυτό το είδος δελφινιού προσφέρει στους ερευνητές εξαιρετικά χρήσιμες πληροφορίες για την κατανόηση του πώς λαμβάνει χώρα η επικοινωνία μεταξύ των ζώων μέσα απ’ το παιχνίδι.

Μάλιστα, τουλάχιστον στα δικά μας, ανθρώπινα μάτια, τα δελφίνια μοιάζουν συχνά σα να χαμογελάνε. Όταν οι άνθρωποι βλέπουν εκφράσεις προσώπου με χαλαρά, ανοιχτά στόματα, τείνουν να τις μιμούνται ασυναίσθητα. Πρόκειται για ένα αντανακλαστικό που συμβαίνει χωρίς καν να το σκεφτούμε. Στους ανθρώπους και σε πολλά άλλα ζώα, αυτό το φαινόμενο, η “γρήγορη μίμηση του προσώπου”, βοηθά στον συγχρονισμό των κινήσεων κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

Μέχρι πρότινος, ο ρόλος των εκφράσεων του προσώπου των δελφινιών κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού παρέμενε μυστήριο. Τον περασμένο Δεκέμβριο, η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Πίζα Elisabetta Palagi και οι συνεργάτες της ανακάλυψαν ότι τα ρινοδέλφινα “χαμογελούν” το ένα στο άλλο όταν παίζουν.

Επικοινωνία… με το χαμόγελο

Τα δελφίνια, αντίθετα με άλλα ζώα, βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε οπτικά ερεθίσματα για να διαχειριστούν τον κόσμο που τα περιβάλλει. Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιούν μια ποικιλία τεχνικών για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, ανάλογα με το περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Διαθέτουν ένα από τα πιο περίπλοκα φωνητικά συστήματα στο ζωικό βασίλειο, πιθανόν επειδή ζουν σε θολά νερά με χαμηλή ορατότητα.

Όταν βρίσκονται σε καθαρά νερά, όμως, ή όταν βρίσκονται κοντά το ένα στο άλλο, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις εκφράσεις του προσώπου τους για να ανταλλάξουν πληροφορίες. Όταν παίζουν μεταξύ τους, χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό σφυριγμάτων και οπτικών ερεθισμάτων για να συνεννοηθούν και να πετύχουν από κοινού τους στόχους τους. Αυτή η στρατηγική είναι ιδιαίτερα χρήσιμη κατά τη διάρκεια του κοινωνικού παιχνιδιού, όταν η επαγρύπνησή τους για θηρευτές είναι περιορισμένη.

Σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες, όταν τα δελφίνια επικοινωνούν με άλλα είδη, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το αν το κοινό τους τα παρακολουθεί ενεργά, και ανάλογα προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους.

Στα πλαίσια της πρόσφατης έρευνας, βιντεοσκοπήθηκαν 22 αιχμάλωτα δελφίνια για 80 ώρες σε διάστημα 60 ημερών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα δελφίνια έπαιξαν μεταξύ τους 837 φορές. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, τα δελφίνια έκαναν ακροβατικά μόνα τους, και αλληλεπιδρούσαν με τους ανθρώπους, με άλλα είδη, και με άλλα δελφίνια. Καταγράφηκαν συνολικά 1.288 “χαμόγελα”.

Τα δελφίνια “αντιγράφουν” τις εκφράσεις το ένα του άλλου

Στα πλαίσια της έρευνας δεν φάνηκε μόνο ότι τα δελφίνια “χαμογελούν” ανοίγοντας το στόμα τους όταν παίζουν, αλλά και ότι είναι ικανά να “αντιγράψουν” τις εκφράσεις του προσώπου των άλλων. Μέχρι πρότινος, κανείς δεν ήξερε ότι η “γρήγορη μίμηση του προσώπου” είναι ένα αντανακλαστικό που διαθέτουν και τα δελφίνια. Φάνηκε, μάλιστα, ότι η πιθανότητα ένα δελφίνι να μιμηθεί το χαμόγελο ενός άλλου μέσα σε ένα δευτερόλεπτο ήταν 13 φορές μεγαλύτερη όταν το ένα έβλεπε το άλλο να το κάνει.

Γιατί αγαπάμε τα δελφίνια τόσο πολύ – Τα ξεχωριστά χαρίσματά τους

Είναι από τα πιο δημοφιλή θηλαστικά, όχι μόνο θαλάσσια, αλλά γενικώς. Για ποιο λόγο όμως έχουμε τόσο μεγάλη αδυναμία στα δελφίνια;

Τα κητώδη (όπως φάλαινες και δελφίνια) συγγενεύουν στενά με τα αρτιοδάκτυλα (μια ομάδα θηλαστικών που περιλαμβάνει τα ελάφια, τις καμήλες, τα αγριογούρουνα, και τους ιπποπόταμους). Η επικοινωνία κατά το παιχνίδι δεν έχει μελετηθεί αρκετά σε αυτά τα θηλαστικά της ξηράς, αλλά η εξερεύνηση αυτών των συνδέσεων θα μπορούσε να μας δώσει σημαντικές πληροφορίες για την εξέλιξη της επικοινωνίας σε διάφορα είδη.

Το σίγουρο είναι ότι το “χαμόγελο” ως συμπεριφορά και η γρήγορη μίμησή του εμφανίζονται επαναλαμβανόμενα σε διάφορα θηλαστικά, και όχι μόνο στον άνθρωπο.

Με πληροφορίες από The Conversation