Ποιο είναι το πρώτο μεγάλο σαρκοφάγο θηλαστικό που επικονιάζει φυτά
Στέλλα Πανοπούλου
05/02/2025
Σε ένα από τα πρώτα του ταξίδια με σκοπό τη μελέτη των λύκων της Αιθιοπίας στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ο βιολόγος Claudio Sillero παρατήρησε μια πολύ ασυνήθιστη συμπεριφορά: αυτοί οι θηρευτές της περιοχής έγλειφαν επίτηδες τα πολύχρωμα λουλούδια του φυτό Κνιφόφια που φυτρώνει στην Αιθιοπία.
Ώρα για επιδόρπιο
Λίγα θηλαστικά έχουν παρατηρηθεί να πίνουν νέκταρ, κι αυτή ήταν η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση μεγάλου σαρκοφάγου που εμφάνιζε αυτή τη συμπεριφορά, σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα. “Δεν περίμενα ότι στους λύκους αρέσουν τόσο τα γλυκά! Απολάμβαναν εμφανώς το επιδόρπιο,” δήλωσε ο Sillero, καθηγητής βιολογίας διατήρησης της φύσης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Μαζί με άλλους επιστήμονες, ο Sillero παρατηρούσε για δεκαετίες, ανεπίσημα, τους λύκους της Αιθιοπίας να εμφανίζουν αυτή τη συμπεριφορά. Τώρα, μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Ecology το Νοέμβριο, στην οποία συμμετείχε ο Sillero, καταγράφει επίσημα και με λεπτομέρεια το φαινόμενο για πρώτη φορά, και προτείνει ότι είναι πιθανό οι λύκοι να μπορούν να συμβάλλουν στην επικονίαση- τη γονιμοποίηση δηλαδή των φυτών χάρη στη μεταφορά της γύρης- του συγκεκριμένου φυτού.
Ο Sillero και οι συνάδελφοί του ακολούθησαν έξι λύκους από τρεις διαφορετικές αγέλες, οι οποίοι σύχναζαν στα λουλούδια, για τέσσερις συνεχόμενες μέρες από το τέλος Μαΐου μέχρι τις αρχές Ιουνίου – πρόκειται για την αρχή της εξάμηνης ανθοφορίας του συγκεκριμένου φυτού. Και τα έξι ζώα είχαν παρατηρηθεί να γλείφουν τα λουλούδια, αν και ο συνολικός χρόνος που περνούσαν να το κάνουν αυτό διέφερε, ξεκινώντας από ένα λεπτό και φτάνοντας μέχρι τη μιάμιση ώρα. Οι λύκοι της Αιθιοπίας κινδυνεύουν από εξαφάνιση και μελετώνται συστηματικά στα πλαίσια του Προγράμματος Διατήρησης του Λύκου της Αιθιοπίας, το οποίο ξεκίνησε ο Sillero το 1995, αφού είχε επισκεφτεί κάποιες φορές την περιοχή.
Οι λύκοι της Αιθιοπίας τρέφονται σχεδόν αποκλειστικά με μικρά τρωκτικά – το νέκταρ απλά συμπληρώνει τη σαρκοφαγική διατροφή τους, όπως επισημαίνει ο Sillero. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η διατροφική αυτή επιλογή εξηγείται βάσει της “υπόθεσης του επιδόρπιου”, μιας θεωρίας που περιγράφει πώς ένα είδος εκμεταλλεύεται μια επιπλέον πηγή τροφής που απολαμβάνει αλλά δεν χρειάζεται, όταν αυτή είναι διαθέσιμη.
Σύμφωνα με τον Sillero, οι λύκοι δεν είναι τα μόνα ζώα της Αιθιοπίας που απολαμβάνουν το νέκταρ του συγκεκριμένου λουλουδιού. Οι μπαμπουίνοι και οι γίδες του βουνού επίσης το πίνουν, όπως και οι οικόσιτοι σκύλοι. Βλέποντας τα παιδιά ενός ντόπιου βοσκού να παίζουν με τα λουλούδια και να τα γλείφουν, ο Sillero δεν μπόρεσε να αντισταθεί και τα δοκίμασε κι ο ίδιος, περιγράφοντάς τα ως “πράγματι πολύ γλυκά και αρκετά ευχάριστα”.
Η μεγάλη ποσότητα γύρης που συγκεντρώνεται στις μουσούδες των λύκων – και το γεγονός ότι κάποια άτομα εθεάθησαν να επισκέπτονται 30 διαφορετικά λουλούδια σε μια εξόρμηση 0 μπορεί να σημαίνει ότι οι λύκοι συμβάλλουν στην επικονίαση του φυτού, μεταφέροντας γύρη από λουλούδι σε λουλούδι. Σύμφωνα με την έρευνα, πρόκειται για την πρώτη πιθανή περίπτωση ενός μεγάλου σαρκοφάγου ζώου που λειτουργεί ως επικονιαστής.
Λουλούδια από… λύκους;
Σύμφωνα με τον Jeff Ollerton, καθηγητή Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Νορθάμπτον στο Ηνωμένο Βασίλειο, και συγγραφέα του βιβλίου “Pollinators and Pollination,” ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, το φυτό Κνιφόφια επικονιάζεται κυρίως από τα πουλιά. “Έχουν πολύ ζωηρά χρωματιστά, συχνά κόκκινα ή πορτοκαλί, σωληνοειδή άνθη, και πολύ πολύ νέκταρ”. Πρότεινε ότι είναι πιθανό τα φυτά αυτά να επωφελούνται από την επικονίαση των λύκων, αλλά όχι σε μεγάλο βαθμό. “Δεν είναι απίθανο,” είπε. “Αν είναι επικονιαστές, θεωρώ ότι πιθανότατα παίζουν πολύ μικρότερο ρόλο από τα πουλιά”. Παρόλα αυτά, συμφώνησε ότι η επικονίαση από θηλαστικά δεν έχει μελετηθεί με λεπτομέρεια. “Αυτές οι παρατηρήσεις δεν είναι παρά το πρώτο βήμα ώστε να κατανοήσουμε πραγματικά αν (οι λύκοι) είναι επικονιαστές ή όχι”.
Οι σημαντικότεροι επικονιαστές από τα θηλαστικά θεωρείται ό,τι είναι οι νυχτερίδες. Παρόλα αυτά, χρειάζεται κι άλλη έρευνα για να γνωρίζουμε αν οι πιθανές βλάβες που υφίστανται τα λουλούδια από μη-ιπτάμενα θηλαστικά που πίνουν το νέκταρ τους αναιρούν τα οφέλη της επικονίασης που παρέχουν στα φυτά.
Σύμφωνα με τον Sillero, οι μελλοντικές έρευνες για τους λύκους της Αιθιοπίας θα μπορούσαν να εστιάσουν στο πόσο συστηματικά γεμίζουν με γύρη το μουσούδι τους, και πόσο συχνά επισκέπτεται κάθε επικονιαστής τα λουλούδια.
Οι λύκοι της Αιθιοπίας
Πρόκειται για είδος ενδημικό στα λιβάδια της Αιθιοπίας, και απομένουν μόνο 450 άτομα σε μερικές απομονωμένες περιοχές. Οι αριθμοί του έχουν επηρεαστεί κυρίως από την απώλεια των ενδιαιτημάτων του, λόγω του γρήγορα αναπτυσσόμενου πληθυσμού της χώρας, και από τη μετάδοση ασθενειών από οικόσιτους σκύλους.
Μέσω της έρευνας και της εφαρμογής διάφορων πρωτοβουλιών διατήρησης, το Πρόγραμμα Διατήρησης των Λύκων της Αιθιοπίας έχει συμβάλει στη σταθεροποίηση του πληθυσμού των λύκων. Ενθαρρύνοντας το κοινό με έρευνες που το ενδιαφέρουν (όπως είναι η ανακάλυψη ότι οι λύκοι της Αιθιοπίας πίνουν νέκταρ), ο Sillero επιδιώκει να αυξήσει την ορατότητα του συγκεκριμένου είδους και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις ανάγκες του.
Με πληροφορίες από CNN
