Όσα πρέπει να ξέρετε για την αλκυόνη και τις αλκυονίδες μέρες
Στέλλα Πανοπούλου
13/01/2025
Σίγουρα θα έχετε ακούσει για τις αλκυονίδες μέρες.
Γνωρίζετε, όμως, από ποιο πτηνό παίρνουν το όνομά τους, και ποιος είναι ο αρχαίος μύθος που κρύβεται από πίσω;
Τι είναι οι αλκυονίδες μέρες;
Οι αλκυονίδες μέρες λαμβάνουν χώρα κατά το διάστημα από 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου, αλλά είναι πιο συχνές μεταξύ 16-31 Ιανουαρίου. Πρόκειται για τις μέρες εκείνες του χειμώνα κατά τις οποίες υποχωρούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα και επικρατεί καλός καιρός με ήλιο, χωρίς συννεφιά και ανέμους. Οι μέρες αυτές συχνά χαρακτηρίζονται από θερμοκρασίες που θεωρούνται υψηλές για την εποχή.
Ο αρχαίος μύθος της Αλκυόνης
Σύμφωνα με τον αρχαίο ελληνικό μύθο, οι αλκυονίδες ημέρες οφείλονται στον Δία. Η Αλκυόνη ήταν η κόρη του βασιλιά των ανέμων, του Αιόλου. Σύζυγός της ήταν ο Κύηκας, ο οποίος πήγε μια μέρα να ψαρέψει και δεν επέστρεψε ποτέ. Η Αλκυόνη έψαχνε το σώμα του για μέρες, κι αφού δεν κατάφερε να το εντοπίσει, οι θεοί τη λυπήθηκαν και την έκαναν πουλί.
Ένας άλλος μύθος λέει ότι η Αλκυόνη είδε το πλοίο του συντρόφου της να βυθίζεται από τον άνεμο, και από τη στενοχώρια της έπεσε από έναν γκρεμό και πέθανε. Οι θεοί εντυπωσιάστηκαν από το βάθος των αισθημάτων της, και μεταμόρφωσαν σε πτηνά εκείνη και τον εραστή της. Η Αλκυόνη έκανε τα αυγά της κοντά στη θάλασσα, αλλά ο αέρας και η κακοκαιρία τα έριχναν στο νερό και χάνονταν. Ο Δίας τη λυπήθηκε και της έδωσε μερικές μέρες καλοκαιρίας μέσα στον χειμώνα για να μπορεί να κάνει τα αυγά της, διατάζοντας τον Αίολο να διακόψει τους σφοδρούς ανέμους.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για τις αλκυόνες;
Οι αλκυόνες είναι διάσημες κυρίως για τις περίφημες βουτιές τους στο νερό. Τα διάφορα είδη αλκυόνης υπάρχουν σε πολλές περιοχές, κυρίως τροπικές. Είναι μικρόσωμα πουλιά με μεγάλο κεφάλι, μακρύ και μυτερό ράμφος, και συμπαγές σώμα. Τα πόδια τους είναι μικρά και η ουρά τους μεσαίου μεγέθους. Το φτέρωμά τους διαθέτει έντονα χρώματα, όπως το πετρόλ και το πορτοκαλί. Πρόκειται για αποδημητικά πουλιά που φτάνουν σε ύψος τα 18 εκατοστά.
Η τεχνική με την οποία κυνηγάει η αλκυόνη είναι αξιοθαύμαστη. Το πουλί παραμένει ακίνητο, παρατηρώντας από ψηλά το νερό για να εντοπίσει σημάδια κίνησης. Μετά βουτάει μέσα στο νερό και πιάνει το ψάρι με το μυτερό της ράμφος, συνήθως σε βάθος όχι μεγαλύτερο των 25 εκατοστών. Κουνώντας τα φτερά της απότομα, ωθείται ξανά στην επιφάνεια και πετάει πάλι στη φωλιά της με το ψάρι στο στόμα. Το ακινητοποιεί χτυπώντας το, και στη συνέχεια το καταπίνει.
Η αλκυόνη φτάνει στην Ελλάδα προς το τέλος του καλοκαιριού, και διαχειμάζει μέχρι τον Μάρτιο. Ζει στις όχθες των ποταμών και των λιμνών, και σε ακτές θαλασσών, και τρέφεται με ψάρια, μικρά καρκινοειδή, και έντομα. Τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί σημαντικά ο ρυθμός αναπαραγωγής της, καθιστώντας απαραίτητη τη λήψη μέτρων για την προστασία του είδους.
Δυστυχώς, λίγα από τα μικρά της τα καταφέρνουν να ζήσουν, διότι δυσκολεύονται πολύ να μάθουν να βουτούν στο νερό και να πιάνουν αρκετή τροφή. Αυτό ενδέχεται να έχει επηρεάσει τους μύθους που αναφέρονται στον χαμό των αυγών της. Οι γονείς πιάνουν ψάρια συγκεκριμένου μεγέθους για να ταΐσουν τα μικρά τους, και κρατούν το ψάρι από την ουρά ενώ το σπρώχνουν στο στόμα τους με το κεφάλι. Αν επιβιώσει μέχρι την ενηλικίωση, όμως, η αλκυόνη μπορεί να ζήσει μέχρι και 15 έτη.
