Οι τρόποι με τους οποίους προστατεύονται τα ζώα από το κρύο
Στέλλα Πανοπούλου
02/01/2025
Τα κρύα έχουν μπει για τα καλά, και τα ίδια άτομα που γκρινιάζαμε για τον καύσωνα τουρτουρίζουμε ή παίρνουμε αγκαλιά το καλοριφέρ.
Εμείς οι άνθρωποι έχουμε βρει πολλούς ευρηματικούς τρόπους να ζεσταινόμαστε. Τα ζώα, όμως, δεν μπορούν απλώς να φορέσουν ένα ζεστό πουλόβερ ή να ανάψουν τη θέρμανση. Χρειάζεται να βρίσκουν διαφορετικούς τρόπους για να ζεσταθούν, και η φύση φαίνεται να έχει προνοήσει ώστε να επιβιώνουν ακόμα και στις πιο δυσμενείς συνθήκες.
Ας δούμε μερικές από τις πιο ενδιαφέρουσες στρατηγικές επιβίωσης των ζώων στο κρύο:
Θαλάσσιες χελώνες
Οι θαλάσσιες χελώνες πέφτουν σε ένα είδος χειμερίας νάρκης στην οποία πέφτουν τα ψυχρόαιμα ζώα, όπως τα ερπετά, μέσα στο νερό. Αυτό σημαίνει ότι είναι κυρίως ανενεργά, και ρίχνουν πολύ τα επίπεδα δραστηριότητάς τους. Κάποια είδη σκάβουν μία τρύπα στο έδαφος και κρύβονται στο καβούκι τους, πέφτοντας σε χειμερία νάρκη κατά την οποία επιβιώνουν καίγοντας τα αποθέματα λίπους τους.
Οι χελώνες του είδους Chrysemys picta περνούν τους χειμώνες στον βυθό κάποιου υδάτινου σώματος, κάτι που τις προστατεύει από το να παγώσουν ακόμα κι αν η επιφάνεια του νερού είναι παγωμένη. Οι θερμοκρασίες των εξώθερμων ζώων αντιστοιχούν σε αυτές του νερού που τα περιβάλλει, επομένως σε αυτή την περίπτωση το κρύο δεν αποτελεί πρόβλημα. Κανονικά, τα συγκεκριμένα ερπετά αναπνέουν αέρα, αλλά κατά τη διάρκεια του χειμώνα έχουν εξελιχθεί ώστε να μπορούν να εισπνεύσουν το οξυγόνο από το νερό και να εκπνεύσουν το διοξείδιο του άνθρακα μέσα σε αυτό.
Μέλισσες
Όταν πέφτει η θερμοκρασία, οι Ευρωπαϊκές μέλισσες μαζεύονται στα μελίσσια τους όπου παραμένουν ζεστές και ενεργές ως σμήνος κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Πρόκειται για το μοναδικό έντομο που επιβιώνει τον χειμώνα με αυτόν τον τρόπο.
Οι εργάτριες μέλισσες μαζεύονται γύρω από τη βασίλισσα, διατηρώντας ρυθμισμένη τη σύνθεση του σμήνους ανάλογα με τις αλλαγές της θερμοκρασίας. Παράγουν θερμότητα σφίγγοντας και ξεσφίγγοντας τις δύο μυικές ομάδες που χρησιμοποιούν για να κουνούν τα φτέρα τους όσο πετούν.
Το σημείο όπου βρίσκεται η βασίλισσα στο κέντρο του σμήνους είναι το πιο ζεστό και άνετο, αλλά ακόμα κι οι μέλισσες που βρίσκονται στα εξωτερικά στρώματα δεν παγώνουν. Όσο πιο κρύος γίνεται ο καιρός, τόσο αυτές πηγαίνουν προς τα μέσα, βελτιώνοντας τη μόνωση του σμήνους. Ακόμα και όταν επικρατούν πολύ χαμηλές θερμοκρασίες, καταφέρνουν να διατηρήσουν τη θερμοκρασία τους γύρω στους 10 βαθμούς κελσίου.
Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε προετοιμασία μηνών. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι μέλισσες παράγουν και αποθηκεύουν γύρω στα 40 κιλά μέλι για να επιβιώσουν τον χειμώνα, και επιλέγουν πολύ προσεχτικά την τοποθεσία της κυψέλης τους, στην κορυφή μιας κουφάλας δέντρου, για να δημιουργήσουν ένα ζεστό μικροπεριβάλλον.
Σκίουροι-ταμίες
Οι ταμίες ανήκουν στην οικογένεια των σκιουριδών, αλλά αντίθετα με τους σκίουρους δεν κυκλοφορούν κανονικά τον χειμώνα, ούτε πέφτουν σε χειμερία νάρκη. Αντ’ αυτού, σκάβουν δαιδαλώδη λαγούμια, τούνελ, και δωμάτια, τα οποία γεμίζουν με τροφή. Οι ανατολικοί ταμίες περνούν τις μέρες τους σε ημιληθαργική κατάσταση, αλλά ξυπνούν κάθε τόσο για να φάνε και να χρησιμοποιήσουν τα ειδικά δωμάτια-τουαλέτες που έχουν χτίσει.
Πιγκουίνοι
Οι πιγκουίνοι παραμένουν ζεστοί μέσα στη θάλασσα χάρη στο υποδόριο στρώμα λίπος τους. Το στρώμα αυτό χρησιμεύει και ως αναγκαία αποθήκη ενέργειας. Τα πούπουλα και τα φτερά τους χρησιμεύουν ως μόνωση, αλλά μπορούν να ανακατευτούν από τον άνεμο και να καταστούν πολύ λιγότερο χρήσιμα όταν βρέχονται. Τα φτερά των πιγκουίνων δεν είναι ίδια με τα μεγάλα, επίπεδα φτερά των πουλιών που μπορούν να πετάξουν, αλλά είναι κοντά με ένα εσωτερικό τριχωτό στρώμα. Μάλιστα, οι πιγκουίνοι διαθέτουν τη μεγαλύτερη πυκνότητα φτερών ανά εμβαδό από κάθε άλλο πουλί. Τέλος, στέκονται πολύ κοντά ο ένας στον άλλον σε μεγάλες ομάδες με σκοπό να κρατηθούν ζεστοί, και ζεσταίνουν τα μικρά τους κρύβοντάς τα κάτω από το φτέρωμά τους.
