Είναι πιθανό ότι κάπου έχει πάρει το μάτι σας τα αξολότλ: τις μικρές αυτές σαλαμάνδρες με τα βράγχια που, εδώ και κάποια χρόνια, έχουν κατακτήσει το διαδίκτυο λόγω της αξιολάτρευτης εμφάνισής τους.

Μοιάζουν λίγο με emoji που χαμογελάει, λίγο με ροζ πόκεμον, υπάρχουν στο παιχνίδι Minecraft, και γεμίζουν το TikTok και το Instagram με χαριτωμένα βιντεάκια όπου επιδεικνύουν τα καμώματά τους. Το αξολότλ ζει κυρίως στην αιχμαλωσία – περίπου 1 εκατομμύριο ζουν ως κατοικίδια σε ενυδρεία, σε όλον τον κόσμο. Ακόμα, αποτελούν πολύ δημοφιλή αντικείμενα μελέτης από επιστήμονες, καθώς έχουν το χαρακτηριστικό ότι μπορούν να αναπλάθουν μέρη του σώματός τους εάν τα χάσουν.

Ταυτόχρονα, όμως, στο Μεξικό απ’ όπου κατάγονται τα αξολότλ, και όπου αντιμετωπίζονται ως σύμβολα, τα ζώα αυτά τελούν υπό εξαφάνιση. Εντοπίζονται ελεύθερα σπάνια και μετά από πολλές προσπάθειες, κυρίως στην Πόλη του Μεξικού. Αυτή η αντίφαση μας προβληματίζει: Τι γίνεται αν ένα ζώο είναι τόσο δημοφιλές σε ενυδρεία και εργαστήρια, ενώ εξαφανίζεται σιγά σιγά από το οικοσύστημα στο οποίο ζούσε πάντα ελεύθερο; Είναι κάτι που πρέπει να μας ανησυχήσει; Πόσο “άγρια” πρέπει να είναι, τελικά, η άγρια φύση;

Όταν πρωτοβλέπει κανείς για πρώτη φορά αυτή τη ροζ, μικρή σαλαμάνδρα με τα βράγχια, τα ποδαράκια, και το ευγενικό χαμόγελο, αναρωτιέται αν πρόκειται για πραγματικό ζώο ή για χαρακτήρα από anime ή ταινία κινουμένων σχεδίων. Και όμως, τα αξολότλ είναι πέρα για πέρα αληθινά, και οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου και ζητούν τη βοήθειά μας για την προστασία τους.

Οικολόγοι από το Αυτόνομο Εθνικό Πανεπιστήμιο του Μεξικού ξεκίνησαν ξανά μια καμπάνια για την προστασία των αξολότλ. Η καμπάνια λέγεται Adoptaxolotl και κάνει αυτό που λέει: ζητά από τους ανθρώπους να υιοθετήσουν εικονικά ένα από τα μικροσκοπικά “τέρατα του νερού” δίνοντας μόλις 600 πέσος (περίπου 35$). Η εικονική υιοθεσία συνοδεύεται από live ενημερώσεις για την υγεία του αξολότλ σας. Η περσινή αντίστοιχη καμπάνια συγκέντρωσε περισσότερα από 26300$ για ένα πειραματικό πρόγραμμα εκτροφής σε αιχμαλωσία, και για την προσπάθεια να αναβιώσει το οικόσυστημα των αξολότλ στα αρχαία κανάλια των Αζτέκων στην περιοχή Xochimilco.

Παρόλα αυτά, οι πόροι συνεχίζουν να μην επαρκούν για την πραγματοποίηση εκτενούς έρευνας. Όπως λέει ο Alejandro Calzada, οικολόγος που μελετά τα λιγότερο γνωστά είδη των αξολότλ: “Δεν έχουμε ένα μεγάλο σύστημα παρακολούθησης όλων των καναλιών στην Πόλη του Μεξικού”.

Το ίντερνετ – και τα καταστήματα – είναι γεμάτα από αξολότλ: σε μπλουζάκια, σε κούπες, ή σε βιντεάκια με χιλιάδες shares και likes, φαίνεται ότι εμείς οι άνθρωποι πραγματικά λιώνουμε για οτιδήποτε γλυκούλι. Αν κάποιος αναζητήσει στο Google “axolotl”, θα συναντήσει στα αποτελέσματα τόσα μιμίδια όσες είναι και οι φωτογραφίες του ζώου. Παρότι το αξολότλ είναι τόσο δημοφιλές, σχεδόν όλα τα είδη κινδυνεύουν από εξαφάνιση στο Μεξικό, λόγω της αυξανόμενης μόλυνσης των νερών, ενός θανατηφόρου αμφίβιου μύκητα, και ενός είδους πέστροφας που “καταλαμβάνει” το οικοσύστημά τους. Εκεί που, παλιότερα, οι επιστήμονες μπορούσαν να εντοπίσουν κατά μέσο όρο 6000 αξολότλ ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο στο Μεξικό, τώρα υπάρχουν μόνο 36.

Πριν κάποια χρόνια, τα αξολότλ έγιναν γνωστά στη χώρα μας λόγω της δουλειάς ενός ζευγαριού, του Τάσου και της Ερατούς, οι οποίοι εξέτρεφαν αξολότλ στο διαμέρισμά τους στην Αθήνα. Απ’ ότι φαίνεται δεν είναι οι μόνοι άνθρωποι στην Ελλάδα που ενδιαφέρονται για τα αξολότλ, τα οποία κερδίζουν όλο και περισσότερο έδαφος ως κατοικίδια, λόγω των περιορισμένων απαιτήσεων φροντίδας τους μετά την ενηλικίωση, και της χαριτωμένης εμφάνισής τους που θυμίζει πάντα μωρό.

Αν δεν είχατε δει ποτέ αξολότλ μέχρι τώρα, ή ακόμη και αν τα γνωρίζατε, ένα βιντεάκι με τις φατσούλες τους μπορεί να σας φτιάξει τη μέρα!

Με πληροφορίες από The Guardian