Ο Αλέξης Μαντζώρος είναι από τους συνιδρυτές της ομάδας διάσωσης ζώων Alma Libre Hellenic Animal Rescue, μιας εθελοντικής ομάδας που απεγκλωβίζει ζώα από τα πιο δύσκολα σημεία. Μιλήσαμε μαζί του για να μάθουμε για τις αμέτρητες διασώσεις που έχουν κάνει, για το αν έχει κινδυνέψει η ζωή τους και πώς κάνουν όλα αυτά που κάνουν.

Αλέξη, πώς γεννήθηκε η Alma Libre; Ποιος είχε την πρώτη σκέψη;

Η Alma Libre γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 2021 αλλά επίσημα ξεκίνησε τη λειτουργία της ένα μήνα μετά. Ουσιαστικά δημιουργήθηκε από μια παρέα εθελοντών που ασχολούμασταν με διασώσεις ζώων για αρκετά χρόνια πιο πριν. Δεν ξεκινήσαμε δηλαδή εκείνη τη στιγμή. Ήμασταν ήδη εθελοντές σε άλλες ομάδες, σωματεία, ή δρούσαμε και μόνοι μας. Έτσι μια μέρα αποφασίσαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με κοινό σκοπό να βοηθήσουμε ζώα που βρίσκονται σε μεγάλη ανάγκη και που δεν μπορούσε κανένας άλλος να ανταποκριθεί για τη διάσωσή τους. Ποιος είχε την πρώτη σκέψη; Ήμασταν ένας σκληρός πυρήνας τριών ατόμων, εγώ, η Ελένη και ο Βαγγέλης αλλά και κάποιοι άλλοι. Έτσι φτιάξαμε την ομάδα.

Τι είδους διασώσεις κάνετε;

Οι διασώσεις που κάνουμε είναι δύο ειδών. Κάνουμε απεγκλωβισμούς, δηλαδή βγάζουμε ζώα από επικίνδυνα σημεία που έχουν βρεθεί με διάφορους τρόπους, από φρεάτια υπονόμων μέχρι μηχανές αυτοκινήτων, δέντρα, σωλήνες, οποιοδήποτε άλλο επικίνδυνο σημείο. Και επίσης βοηθάμε στην παγίδευση δύσκολων ζώων, τα οποία επείγει να παγιδευτούν για να πάνε κτηνίατρο επειδή κινδυνεύουν άμεσα λόγω κάποιας νόσου ή τραυματισμού που έχουν και δεν μπορούν να παγιδευτούν με άλλο τρόπο, όπως, για παράδειγμα, με μια κλασική παγίδα, αυτόματη, στην οποία θα βάλουμε δόλωμα. Αυτά τα ζώα, όπως καταλαβαίνουμε, βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση και δεν ανταποκρίνονται όπως θα θέλαμε. Και έτσι χρειάζονται και άλλες μέθοδοι, τακτικές και εργαλεία που τα έχουμε εμείς και ξέρουμε να τα χρησιμοποιούμε ώστε να τα βοηθήσουμε.

Έχετε κάποια τεχνογνωσία ή σας βοηθάει η εμπειρία;

Όλη η εμπειρία που διαθέτουμε έχει αποκτηθεί μετά από εκατοντάδες περιστατικά στα οποία έχουμε ανταποκριθεί. Ουσιαστικά δεν υπάρχει άλλος τρόπος καθώς δεν υπάρχει στην Ελλάδα κάποια σχολή ή κάποιος άλλος φορέας να παρέχει κάποιου είδους εκπαίδευση για διασώσεις ζώων με πιστοποίηση. Αυτό ισχύει για όλους. Δεν υπάρχει κάποιος που να είναι πιστοποιημένος διασώστης στην Ελλάδα. Όλοι είμαστε αυτοδίδακτοι.

Πόσο δύσκολο είναι να διασώζεις ένα ζώο που βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο και ο χρόνος μετράει αντίστροφα;

Δεν είναι εύκολο να απαντήσω σε αυτό γιατί η κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και αντιμετωπίζεται διαφορετικά. Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες. Αλλά είναι γεγονός ότι όταν ο χρόνος πιέζει, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Βέβαια έχουμε αναπτύξει τεχνικές και μεθόδους για να κάνουμε τον απεγκλωβισμό όσο το δυνατόν πιο σύντομα γίνεται. Αλλά το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι τα ζώα πολλές φορές δεν συμπεριφέρονται όπως θα θέλαμε, οπότε η εξέλιξη του περιστατικού κάποιες φορές μπορεί να είναι απρόβλεπτη.

Ξέρουμε ότι έχετε ειδικό εξοπλισμό. Ποιος είναι αυτός;

Χρησιμοποιούμε κλασικές αυτόματες παγίδες, ντρόπερ, απόχες αλλά ένα μεγάλο μέρος του εξοπλισμού μας δεν υπάρχει στο εμπόριο. Το έχουμε φτιάξει μόνοι μας, με δικές μας τεχνικές και σύμφωνα με ανάγκες που έχουμε διαπιστώσει ότι υπάρχουν έξω, από θηλιές, σε διάφορα μεγέθη και σχήματα, μέχρι καπακωτές πολύ μεγάλων διαστάσεων, με τις οποίες οι πιθανότητες παγίδευσης αυξάνονται πάρα πολύ, μέχρι εργαλεία για να ανοίγουμε πιο εύκολα ακόμα και την πιο βαριά και σφηνωμένη σχάρα υπονόμου και άλλα εργαλεία.

Με όλα αυτά που κάνετε έχεις ποτέ κινδυνέψει;

Έχουν υπάρξει κάποιες λίγες περιπτώσεις που πράγματι μπορώ να πω ότι έχω βρεθεί πάρα πολύ κοντά στο να κινδυνέψω, είτε να τραυματιστώ είτε κάτι χειρότερο αλλά γενικά δεν προσπαθούμε να κάνουμε πράγματα τα οποία δεν μπορούμε να τα κάνουμε. Προσπαθούμε πάντοτε να ελαχιστοποιήσουμε όσο γίνεται τις πιθανότητες κινδύνου γιατί αν πάθουμε κάτι εμείς, μετά δεν θα μπορούμε να βοηθήσουμε κανένα ζώο. Οπότε πάντα παίρνουμε όσο το δυνατόν απαραίτητα μέτρα ασφάλειας.

Όλοι γνωρίζουμε ότι τα καλά που έχετε κάνει είναι πολλά. Θυμάσαι όμως κάτι που να πήγε στραβά;

Σίγουρα έχουν υπάρξει πολλές περιπτώσεις στα τόσα εκατοντάδες, χιλιάδες καλύτερα, περιστατικά όλων μας που η εξέλιξη δεν ήταν αυτή που θα θέλαμε είτε επειδή το ζώο δεν τα κατάφερε στη συνέχεια, παρόλο που καταφέραμε να το βγάλουμε ζωντανό αλλά στη συνέχεια στο κτηνιατρείο κατέληξε. Έχουν υπάρξει και περιπτώσεις που δεν προλάβαμε το ζωάκι. Το βρήκαμε δηλαδή νεκρό όταν φτάσαμε. Υπάρχουν ακόμα περιπτώσεις που καταφέραμε να το βγάλουμε αλλά δεν το πιάσαμε. Αλλά ευτυχώς αυτές οι περιπτώσεις είναι πολύ λίγες. Κάποια όμως περιστατικά είναι απρόβλεπτα στην εξέλιξή τους οπότε θα υπάρχουν κάποια με άσχημη εξέλιξη, όσο καλά και αν κινηθούμε και ανταποκριθούμε.

Έχετε υπολογίσει πόσα ζώα έχετε διασώσει; Και σε πόσα περιστατικά έχετε πάει;

Όχι, αυτό είναι στην κυριολεξία αδύνατο. Για να ξέραμε σε πόσα περιστατικά έχουμε ανταποκριθεί, θα έπρεπε να είχαμε άτομο, το οποίο θα ασχολούνταν αποκλειστικά με αυτό. Ωστόσο μπορούμε να υπολογίσουμε κατά προσέγγιση. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι τους δύο πρώτους μήνες της λειτουργίας της ομάδας είχαμε κάνει ένα μικρό απολογισμό και είχαμε βρει ότι τα περιστατικά στα οποία είχαμε ανταποκριθεί ήταν περίπου 80 το μήνα. Ήταν μάλιστα και αρχές του ’21 που η ομάδα δεν ήταν τόσο γνωστή, δεν μας ήξερε πολύ ο κόσμος, οπότε δεν είχαμε μεγάλο αριθμό περιστατικών. Με τον καιρό αυτό άλλαξε και πλέον έχουμε φτάσει να διαχειριζόμαστε πολλές φορές και διψήφιο αριθμό περιστατικών την ημέρα, οπότε καταλαβαίνετε ότι ο αριθμός σε μηνιαία βάση είναι τεράστιος. Κατά προσέγγιση πάντα και δεδομένου ότι είχαμε τα πολλαπλά περιστατικά με τις φωτιές. Για το 21, για παράδειγμα, επιχειρήσαμε να κάνουμε έναν απολογισμό. Τα περιστατικά μας ήταν πάνω από 1000. Ζώα που βρέθηκαν σε μεγάλο κίνδυνο και η ομάδα μας κατάφερε και τα έσωσε.

Ο κόσμος, όταν σας βλέπει στις διασώσεις, πώς αντιδράει;

Οι αντιδράσεις που έχουμε είναι ανάμεικτες. Οι περισσότεροι το βλέπουν θετικά δηλαδή χαίρονται που βρίσκονται άνθρωποι για κάποιο ζώο που κινδυνεύει. Βέβαια η χαρά και το ενδιαφέρον τους σταματάει εκεί. Δεν θέλουν να βοηθήσουν περαιτέρω με φιλοξενία, για παράδειγμα, ή στα κτηνιατρικά του έξοδα αν πρόκειται για κάποιο άρρωστο ή τραυματισμένο ζώο. Υπάρχουν όμως και κάποιοι συμπολίτες μας, η αλήθεια είναι ότι αυτοί είναι λίγοι, που όλο αυτό δεν το βλέπουν και τόσο θετικά. Ειδικά αν τυχαίνει να υπάρχει κάποια όχληση. Για παράδειγμα όταν χρειάζεται να κλείσεις κάποιους δρόμους, είτε πρόκειται για τον Κηφισό για να βγάλουμε κάποιο ζωάκι από το κεντρικό διάζωμα ή χρειάζεται να μετακινήσουμε κάποιο αυτοκίνητο, το οποίο βρίσκεται παρκαρισμένο πάνω από ένα φρεάτιο υπονόμου στο οποίο έχει πέσει μέσα ζώο. Ή πάλι αν κάποιο γατάκι βρίσκεται μέσα σε ένα αυτοκίνητο και ο οδηγός του αυτοκινήτου πρέπει να φύγει. Εκεί έχουμε διάφορες αντιδράσεις αλλά έχουμε μάθει και αυτές να τις αντιμετωπίζουμε.

Ποια είναι η σχέση σας με τις άλλες φιλοζωικές; Συνεργάζεστε;

Ουσιαστικά εμείς είμαστε οι φιλοζωικές καθώς οι φιλοζωικές αποτελούνται από εθελοντές, όπως εμείς. Ο καθένας από εμάς, πέρα από την ομάδα που είμαστε, είναι μέλος και σε διάφορα άλλα φιλοζωικά σωματεία της περιοχής που μένει και συμμετέχει και εκεί όπως μπορεί. Ναι, έχουμε συνεργασία μαζί τους. Οι άνθρωποι των φιλοζωικών απευθύνονται σε εμάς για τα δύσκολα περιστατικά. Και είναι και οι κυριότεροι άνθρωποι που μας βοηθούν να διαχειριστούμε τα ζώα την επόμενη μέρα, δηλαδή ως προς το ποιος θα τα αναλάβει, πού θα πάνε για φιλοξενία και τα σχετικά. Γιατί αυτό εμείς δεν μπορούμε να το κάνουμε. Οι δυνατότητές μας σε αυτό το κομμάτι είναι πολύ περιορισμένες. Ήδη έχουμε τα δικά μας ζώα από διάφορα περιστατικά που έχουμε «φορτωθεί». Τα ζώα, όπως είπαμε, είναι εκατοντάδες για τον καθένα μας.

Με κάποιον επίσημο φορέα συνεργάζεστε; Πώς σας βλέπουν οι «επίσημοι»;

Οι περισσότεροι επίσημοι φορείς, δήμοι, κρατικές υπηρεσίες, σώματα ασφαλείας, όπως καταλαβαίνετε, στην αρχή της λειτουργίας μας δεν μας γνώριζαν. Σιγά σιγά και με πολύ κόπο μας έμαθαν μέσα από τα περιστατικά μας και τις επιτυχημένες διασώσεις μας, οπότε εύλογα σιγά σιγά διαπίστωσαν ότι μπορούσαν και να βασιστούν πάνω μας και να συνεργαστούν μαζί μας όποτε αυτό χρειαζόταν αλλά και να μας εμπιστεύονται, βλέποντας ότι μπορούσαμε να ανταπεξέρθουμε και στα πιο δύσκολα περιστατικά. Βέβαια έχουμε πολύ δρόμο σε αυτό το κομμάτι αλλά είμαστε αισιόδοξοι.

Από τις πιο δυνατές σας στιγμές, να το πούμε έτσι, ήταν όταν πήγατε στην ακατοίκητη βραχονησίδα για να διασώσετε τα ζώα που κάποιοι εγκαταλείπουν. Πες μου λίγα για αυτό το απίστευτο γεγονός καθώς ο πολύς κόσμος δεν γνωρίζει.

Αυτό το περιστατικό με τις βραχονησίδες ήταν ουσιαστικά το αποτέλεσμα μιας πάγιας τακτικής που υπάρχει σε πολλούς κατοίκους της χώρας μας, οι οποίοι θεωρούν ότι, αφού βαρέθηκαν ή δεν έχουν πλέον ανάγκη ένα ζώο, τι πιο απλό από το να το εγκαταλείψουν σε μια βραχονησίδα; Για εμένα προσωπικά δεν ήταν το πρώτο τέτοιο περιστατικό. Είχα συμμετάσχει σε άλλη μία παρόμοια επιχείρηση το 2018, σε άλλο σημείο, όχι στην ακριτική Ελλάδα, στον Παγασητικό κόλπο. Εκεί υπήρχε μια βραχονησίδα που ήταν σημείο εγκατάλειψης και για γάτες και για σκύλους. Στο συγκεκριμένο τώρα περιστατικό πήγαμε σε μια βραχονησίδα έξω από τις Οινούσες όπου χρόνια τώρα εγκαταλείπονται ζώα χωρίς πραγματικά να έχουν στον ήλιο μοίρα. Σε μια αποστολή που διήρκησε τρεις ημέρες καταφέραμε να μαζέψουμε από δυο βραχονησίδες της περιοχής συνολικά 11 σκυλάκια.

Και τώρα σε ένα βασικό. Τα χρήματα για όλες αυτές τις διασώσεις πού τα βρίσκετε;

Έχει ο καθένας μας από μια ευρωπουλιά στον κήπο του, οπότε κάθε πρωί μαζεύουμε κάποια ευρώ και έτσι καλύπτουμε τα έξοδά μας. Αστειεύομαι. Τιμοκατάλογος δεν υπάρχει. Δεν λέμε ότι θέλουμε τόσα χρήματα, για να έρθουμε να σώσουμε ένα ζώο. Αυτό δεν το έχουμε κάνει ποτέ. Δεν πάμε να βγάλουμε χρήματα στην πλάτη των ζώων. Από εκεί και πέρα υπάρχει κάποιος κόσμος που μας στηρίζει είτε αγοράζοντας πράγματα τα οποία πουλάμε, για παράδειγμα κούπες καφέ, όπου με τα έσοδα από τις πωλήσεις καλύπτουμε κάποια έξοδά μας. Έχουν υπάρξει και κάποιοι φίλοι μας που μας έχουν κάνει δωρεές, ειδικά σε δύσκολες περιόδους, όπως, για παράδειγμα, στις μεγάλες φωτιές, όπου εκεί τα έξοδά μας εκτοξεύονται ανεξέλεγκτα καθώς είμαστε όλη την ημέρα έξω. Από εκεί και πέρα ο καθένας έχει τη δουλειά του.

Και μια ερώτηση για το τέλος. Πόσο πιστεύεις ότι θα αντέξετε;

Άγνωστο. Δεν μπορώ να απαντήσω. Δεν μπορώ να προβλέψω το μέλλον. Έχουμε κάποια σκαμπανεβάσματα. Εθελοντές είμαστε άλλωστε. Δεν έχουμε ούτε τους ίδιους χρόνους ούτε τις ίδιες αντοχές. Το σημαντικό όμως είναι ότι ζώα σώζονται και αυτό είναι που μας δίνει τη δύναμη να συνεχίσουμε. Έχουμε άλλωστε αντέξει μέχρι τώρα σχεδόν τρία χρόνια ενώ άλλες ομάδες δεν έχουν αντέξει ούτε μερικούς μήνες. Και παρά τα προβλήματα, παρά την πληθώρα των περιστατικών, εμείς κάνουμε ό,τι καλύτερο. Όταν υπάρχει άλλωστε κάποιο περιστατικό το πρώτο που σκέφτεται κανείς είναι η Alma Libre. Και αυτό λέει πολλά.