Η γη μας είναι ένας πλανήτης με ακραίες κλιματικές διαβαθμίσεις από τόπο σε τόπο.

Από οικοσυστήματα σε ηφαίστεια και στα σκοτεινά βάθη του ωκεανού μέχρι το παραλυτικό κρύο των πόλων, υπάρχουν ιδιαίτερα πλάσματα που ζουν παντού, ακόμα και στα πιο αφιλόξενα μέρη. Ποια είναι, άραγε, αυτά τα ζώα που μπορούν και προσαρμόζονται σε ακραίες συνθήκες; Ας δούμε μερικά:

Αυτοκρατορικός πιγκουίνος

Αυτό το υπέροχο πτηνό (Aptynodetes forsteri) που δεν πετά, περνά την εποχή του ζευγαρώματος στην Ανταρκτική, όπου οι θερμοκρασίες πέφτουν κάτω από τους -40 βαθμούς κελσίου. Η αποικία των πιγκουίνων επιβιώνει στο υπερβολικό κρύο με το να συγκεντρώνονται όλα τα μέλη της κοντά κοντά για να μοιράζονται τη θερμότητα και να ελαχιστοποιούν την έκθεση στα στοιχεία της φύσης. Οι πιγκουίνοι που βρίσκονται στο εξωτερικό στρώμα, εναλλάσσονται τακτικά πηγαίνοντας στο κέντρο, έτσι ώστε κάθε μέλος της αποικίας να έχει την ευκαιρία να ζεσταθεί.

Ξυλοβάτραχος

Όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν πολύ χαμηλά, ο ξυλοβάτραχος (Lithobates sylvaticus) προσαρμόζεται αφήνοντας τον εαυτό του να παγώσει, και ουσιαστικά παραμένοντας σε ρύθμιση “standby” μέχρι να έρθει η άνοιξη. Ο τρόπος που επιβιώνει από το “πάγωμα” είναι η συγκέντρωση γλυκόζης στους ιστούς του, η οποία λειτουργεί προστατεύοντάς τον από το κρύο.

Επίπεδο σκαθάρι (Cucujidae)

Όπως ο ξυλοβάτραχος, έτσι και το επίπεδο σκαθάρι (Cucujus fabricius) παράγει ειδικές χημικές ουσίες που το βοηθούν να επιβιώσει στο κρύο του χειμώνα. Ελαχιστοποιεί την ποσότητα νερού στο σώμα του ενώ συγκεντρώνει πρωτεΐνες που προστατεύουν τους ιστούς, και του επιτρέπουν να επιβιώνει σε κάθε πιθανό κλίμα.

Καμήλα

Η καμήλα (Camelus dromedarius, Camelus bactrianus) είναι γνωστή ως το “πλοίο της ερήμου”, και μπορεί να επιβιώσει σε θερμοκρασίες ακόμα και 49 βαθμών κελσίου αποθηκεύοντας λίπος (και όχι νερό) στην καμπούρα της. Το ιδιαίτερο αυτό ζώο μπορεί να αντέξει ακόμα και δύο εβδομάδες χωρίς να πιει νερό.

Μυρμήγκι της ερήμου Σαχάρας

Αυτό το μικροσκοπικό έντομο (Cataglyphis bicolor) μπορεί να επιβιώσει ακόμα και στους 60 βαθμούς κελσίου λόγω των μακριών ποδιών του, τα οποία το βοηθούν να κινείται γοργά και να κρατά το σώμα του πιο ψηλά από την καυτή άμμο.

Τζέρμποα

Αυτό το μικροσκοπικό τρωκτικό της ερήμου (Scarturus tetradactylus) μοιάζει αξιολάτρευτο και μετακινείται χοροπηδώντας – μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 3 μέτρα αν νιώσει ότι απειλείται. Ο τρόπος με τον οποίο επιβιώνει στην ακραία ζέστη είναι δημιουργώντας κρύα λαγούμια στα οποία κοιμάται κατά τη διάρκεια της μέρας, απ’ όπου βγαίνει τη νύχτα που έχει περισσότερη δροσιά για να αναζητήσει την τροφή του.

Σκουλήκι της Πομπηίας

Στα βάθη του ωκεανού, μακριά από εκεί που φτάνουν οι ακτίνες του ήλιου, αναπτύσσονται οικοσυστήματα γύρω από υπερβολικά ζεστές υδροθερμικές οπές πλούσιες σε ορυκτά άλατα που δημιουργούν υποθαλάσσια ηφαίστεια. Τα λεγόμενα σκουλήκια της Πομπηίας (Alvinella pompejana) ζουν σε αυτά τα οικοσυστήματα, και μπορούν να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες που φτάνουν ακόμα και τους 79 βαθμούς κελσίου.

Βραδύπορα

Αυτοί οι απίθανοι μικροσκοπικοί, αρθρωτοί οργανισμοί (Tardigrada), μπορούν να επιβιώσουν παντού. Είναι γνωστοί και ως αρκούδες του νερού. Αυτά τα περίεργα πλασματάκια με τα οχτώ πόδια έχουν βρεθεί σε ερήμους, σε παγετώνες, και σε θερμές πηγές στα ψηλότερα βουνά του κόσμου. Τα βραδύπορα (tardigrades) επιβιώνουν πέφτοντας σε μια κατάσταση που μοιάζει με θάνατο, η οποία λέγεται κρυπτοβίωση. Μπορούν να παραμείνουν σε αυτή την συνθήκη για δεκαετίες, και να επανέλθουν όταν βρεθούν σε επαφή με το νερό.

Ανοπλογάστηρ

Αυτό το τρομαχτικό ψάρι (Anoplogaster cornuta) με τα μακριά, κοφτερά δόντια που ξεπροβάλλουν απ’ το στόμα του είναι ένα “βαθυπελαγικό ψάρι” που σημαίνει ότι ζει πολύ βαθιά μέσα στη θάλασσα (180-4900 μέτρα βάθος), επιβιώνοντας υψηλές πιέσεις και εξαιρετικά κρύες θερμοκρασίες. Τα τεράστια δόντια του χρησιμεύουν στο να πιάνει την τροφή του σε συνθήκες πολύ χαμηλού φωτισμού. Τα σκληρά λέπια του το προστατεύουν από θηρευτές και από τις απότομες αλλαγές πίεσης.

Αράχνη των Ιμαλαΐων

Η αράχνη των Ιμαλαΐων που πηδάει (Euophrys omnisuperstes) είναι μικροσκοπική, έχει καφέ σώμα, και λευκό τρίχωμα. Ζει σε υψόμετρα 6700 μέτρων, μεταξύ των οποίων και στο όρος Έβερεστ. Στα οικοσυστήματα αυτά, τα επίπεδα οξυγόνου είναι πολύ περιοριστικά για τα περισσότερα είδη, καθώς και για τους ανθρώπους. Ενδεικτικά, ζει σε υψόμετρο τουλάχιστον 1,5 χιλιόμετρο ψηλότερο από την ψηλότερη μόνιμα κατοικημένη από ανθρώπους περιοχή στη γη (τις Περουβιανές Άνδεις). Θεωρείται το μη-μεταναστευτικό ζώο που ζει ψηλότερα απ’ όλα τα ζώα στον κόσμο. Ο βασικός τρόπος με τον οποίο προσαρμόζεται αυτή η αράχνη που πηδάει, είναι η ικανότητα να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του σώματός της μετακινούμενη σε διαφορετικά σημεία του περιβάλλοντός της για να βρει πιο ζεστές ή πιο δροσερές θερμοκρασίες ανάλογα με τις ανάγκες της. Η εξαιρετική της όραση τη βοηθά να προσανατολίζεται και να βρίσκει την τροφή της.