Η 50χρονη γορίλας Fredrika ζει στον ζωολογικό κήπο Metroparks στο Cleveland του Ohio. Είχε τα γενέθλιά της στις 5 Ιουνίου, και η ηλικία της ξεπερνά κατά 13 χρόνια το προσδόκιμο επιβίωσης για τους γορίλες στην αιχμαλωσία.

Η Fredrika ή “Freddy” έχει 12 παιδιά, καθώς κι εγγόνια και δισέγγονα. Ακόμα, είναι η βασική κηδεμόνας δύο νεαρών γοριλών που εγκαταλείφθηκαν στη γέννα από τη μαμά τους, του Kayembe και της Jameela. Σύμφωνα με την Kristen Lukas, διευθύντρια διατήρησης και επιστήμης στον ζωολογικό κήπο, αυτό που πραγματικά κάνει εντύπωση είναι το γεγονός ότι η Freddy θηλάζει τα δύο μικρά, παρά την προχωρημένη ηλικία της.

“Η Freddy σήκωσε την Jameela σχεδόν αμέσως, που είναι ακριβώς αυτό που έκανε και με τον Kayembe [όταν ήταν μωρό], μόνο που τώρα ο Kayembe ήταν σκαρφαλωμένος στην πλάτη της ενώ κρατούσε τη Jameela μπροστά της”.

Η συμπεριφορά της Freddy αποτελεί λαμπρό παράδειγμα της προσαρμοστικότητας των πρωτευόντων θηλαστικών, όπως είπε ο Rich Bergl, διευθυντής του Τμήματος Διατήρησης, Εκπαίδευσης και Επιστήμης στον ζωολογικό κήπο της Βόρειας Καρολίνας και Εξερευνητής του National Geographic. Η Freddy “μας δείχνει για τι είναι ικανά τα ζώα, ότι δεν είναι απλά αυτοματοποιημένες μηχανές που καταναλώνουν τροφή και γεννούν και πεθαίνουν. Είναι σε μεγάλο βαθμό ξεχωριστά άτομα, όπως είναι και οι άνθρωποι, και έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται σε απρόσμενες αλλαγές”.

Πώς γίνεται να θηλάζει η Freddy;

Η Laura Klutts, συνεργάτις-φροντίστρια στον ζωολογικό κήπο του Cleveland, παρατήρησε ότι ο Kayembe δεν πιπίλιζε απλά στο στήθος της, αλλά κατάπινε και γάλα. Λευκές κηλίδες στον μαστό της Freddy επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι παρήγαγε γάλα. Το συχνό πιπίλισμα του Kayembe προκάλεσε την παραγωγή της ορμόνης προλακτίνης, η οποία ευθύνεται για την παραγωγή γάλακτος. Το φαινόμενο αυτό υπάρχει και στους ανθρώπους, ιδίως σε όσους λαμβάνουν ορμόνες με σκοπό την παραγωγή γάλακτος.

Οι ειδικοί της ομάδας που ειδικεύεται στα πρωτεύοντα θηλαστικά ανησύχησαν ότι το γάλα της Freddy μπορεί να μην είναι αρκετά θρεπτικό για το μωρό, κι έτσι επικοινώνησαν με τον Michael Power, ο οποίος μελετά τη σύσταση του ζωικού γάλακτος στο Ινστιτούτο Smithsonian στη Washington, D.C., και συμφώνησε να αναλύσει το γάλα της Freddy. Η ανάλυση έδειξε ότι το γάλα που παρήγαγε η υπερήλικη γορίλας πληρούσε όλες τις διατροφικές προδιαγραφές.

“Αυτή ήταν η πρώτη φορά, απ’ όσο γνωρίζουμε, που βλέπαμε μια θηλυκή τέτοιας ηλικίας να λειτουργεί ως παρένθετη τροφός,” δήλωσε η Lukas.

Ο Power απέδωσε την ικανότητα παραγωγής γάλακτος στην πολυετή πείρα της Freddy ως μητέρα. “Έχει γεννήσει πολλά μωρά και ξέρει τι να κάνει. Ακριβώς όπως ένας έμπειρος αθλητής διαθέτει μυική μνήμη, ο εγκέφαλος και το σώμα της ξέρουν πώς να επανέλθουν σε λειτουργία γονεϊκότητας. Απελευθερώνεται οξυτοκίνη για να ενισχύσει το δέσιμο, και στη συνέχεια προλακτίνη [για να παραχθεί γάλα]”. Προσέθεσε: “Πιστεύω ότι η Freddy είναι μαμά. Πιστεύω ότι αυτό είναι”.

Σύμφωνα με τον Craig Stanford, καθηγητή βιολογικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας, οι γορίλες δεν περνούν εμφανή εμμηνόπαυση όπως οι άνθρωποι, κάτι που μπορεί να εξηγεί την ικανότητα της Freddy να θηλάζει σε τόσο προχωρημένη ηλικία.

“Παρότι οι άνθρωποι πέρασαν αυτή τη μεγάλη εξελικτική στροφή ως προς την εμμηνόπαυση, δεν την πέρασε κανένας από τους συγγενείς μας. Οι μεγάλοι πίθηκοι δεν ζουν τόσο όσο οι άνθρωποι, αλλά τα αναπαραγωγικά τους συστήματα γερνούν με τον ίδιο ρυθμό με το υπόλοιπο σώμα τους”.

Μαθαίνοντας να εκτιμούμε τους γορίλες με τους δικούς τους όρους

Ο ρόλος της Freddy στην οικογένεια υπογραμμίζει, επίσης, τη σημασία που έχουν για την ομάδα τα ηλικιωμένα άτομα.

“Με κάποιους τρόπους [η συμπεριφορά της] αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνίας μας συνολικά, ενισχύοντας την αξία των ηλικιωμένων γυναικών σε μονάδες εκτεταμένων οικογενειών,” εξήγησε η Lukas. “Αυτό που μας δείχνει και μας διδάσκει ένα άτομο σαν την Freddy είναι να μην υποτιμούμε ποτέ μια ηλικιωμένη γυναίκα”.

Συμπλήρωσε, επίσης: “Με την Koko [τη γορίλα που επικοινωνούσε με νοηματική] μάθαμε και εκτιμήσαμε τους γορίλες με τους δικούς μας όρους. Με τη Freddy, γνωρίζουμε και εκτιμούμε τους γορίλες με τους δικούς τους όρους, και έχουμε μάθει τόσα πολλά για την συμπεριφορά τους από εκείνη”.

Για παράδειγμα, η ομάδα παρατήρησε ότι η Freddy κουβαλούσε μωρά στην πλάτη της πολύ νωρίτερα από άλλες μαμάδες-γορίλες, κάτι που τη βοηθούσε να κινείται ελεύθερα, επιτρέποντας ταυτόχρονα στα μικρά να νιώσουν ασφάλεια και να χτίσουν αυτοπεποίθηση.

“Αποστολή μας δεν είναι απλά να βεβαιωνόμαστε ότι παρέχουμε εξαιρετική φροντίδα στα ζώα που βρίσκονται εδώ στον ζωολογικό κήπο, αλλά και να συνδέουμε τις εμπειρίες τους με αυτά που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στην Αφρική,” υπογράμμισε η Lukas, η οποία επιβλέπει την προστασία των γοριλών σε πιστοποιημένους ζωολογικούς κήπους στη Βόρεια Αμερική καθώς και στην άγρια φύση.

Η Lukas προσέθεσε πως, παρότι συχνά οι επισκέπτες του ζωολογικού κήπου “εστιάζουν στα μωρά επειδή είναι τόσο αξιολάτρευτα… λέω σε όλους να κοιτάξουν τη Freddy”.

“Τα μάτια της είναι από τα πιο πανέμορφα εκφραστικά μάτια γορίλα που έχω δει ποτέ, και γνωρίζω πολλούς γορίλες. Κάθε φορά που μου δίνεται η ευκαιρία, κοιτώ μέσα στα μάτια της. Σε αλλάζει”.

Με πληροφορίες από National Geographic