Τα γοητευτικά αυτά έντομα είναι αγαπητά σε όλον τον κόσμο. Ανέκαθεν αποτελούσαν σύμβολα στους μύθους και στις παραδόσεις όλων των λαών, καθώς και έμπνευση για τους απανταχού ποιητές και καλλιτέχνες. Οι άνθρωποι λατρεύουμε τις πεταλούδες: τα υπέροχα χρώματά τους και το μαγευτικό πέταγμά τους μας κάνουν να νιώθουμε πιο αισιόδοξοι.

Ας δούμε 10 αλήθειες που ίσως δεν γνωρίζατε για το απίθανο αυτό έντομο:

1. Τα φτερά της είναι διάφανα

Μπορεί κάτι τέτοιο να σας ακούγεται περίεργο, καθώς οι πεταλούδες είναι διάσημες για τους συγκλονιστικούς χρωματικούς συνδυασμούς των φτερών τους. Στην πραγματικότητα, τα φτερά της πεταλούδας καλύπτονται από χιλιάδες μικροσκοπικά “λέπια” τα οποία αντανακλούν το φως σε διαφορετικά χρώματα. Κάτω απ’ αυτά τα λέπια, όμως, το φτερό μιας πεταλούδας αποτελείται από στρώματα χιτίνης – πρόκειται για την ίδια πρωτεΐνη από την οποία αποτελείται ο εξωσκελετός ενός εντόμου. Τα στρώματα αυτά είναι τόσο λεπτά που κανείς μπορεί να δει μέσα απ’ αυτά. Όσο γερνάει μια πεταλούδα, τα λέπια πέφτουν απ’ τα φτερά της, αφήνοντας κενά τα διάφανα σημεία όπου αποκαλύπτονται τα στρώματα χιτίνης.

2. Γεύεται με τα πόδια της

Οι πεταλούδες έχουν γευστικούς υποδοχείς στα πόδια τους, ώστε να μπορούν να βρίσκουν φυτά-ξενιστές και να εντοπίζουν την τροφή τους. Μια θηλυκή πεταλούδα προσγειώνεται σε διαφορετικά φυτά, χτυπώντας τα φύλλα με τα πόδια της μέχρι το φυτό να απελευθερώσει τους χυμούς του. Τα αγκαθάκια που έχει στο πίσω μέρος των ποδιών της έχουν υποδοχείς οι οποίοι ταυτοποιούν τα χημικά που περιέχει το φυτό. Όταν η πεταλούδα εντοπίσει το σωστό φυτό, κάνει σ’ αυτό τα αυγά της. Οι πεταλούδες κάθε φύλου, επίσης, στέκονται πάνω στο φαγητό τους, χρησιμοποιώντας όργανα τα οποία εντοπίζουν τα διαλυμένα σάκχαρα ώστε να γευτούν τις πηγές της τροφής τους, όπως είναι τα φρούτα που έχουν υποστεί ζύμωση.

3. Η διατροφή τους αποτελείται αποκλειστικά από υγρά

Οι ενήλικες πεταλούδες μπορούν να τραφούν μόνο με υγρά – συνήθως νέκταρ. Το στόμα τους είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να τους επιτρέπει να πίνουν, αλλά δεν μπορούν να μασήσουν στερεές τροφές. Χρησιμοποιούν σαν καλαμάκι την προβοσκίδα τους, η οποία παραμένει διπλωμένη κάτω απ’ το πηγούνι τους μέχρι να βρουν κάποια πηγή νέκταρ ή άλλης υγρής τροφής. Τότε, η προβοσκίδα ξετυλίγεται και η πεταλούδα πίνει το γεύμα της. Κάποια είδη πεταλούδες τρέφονται με ρετσίνι, ενώ κάποια άλλα πίνουν ακόμα και τα υγρά από κουφάρια.

4. Πρέπει να συναρμολογήσει μόνη της – και γρήγορα – την προβοσκίδα της

Μια πεταλούδα δεν μπορεί να ζήσει χωρίς να πίνει νέκταρ. Μια απ’ τις πρώτες δουλειές μιας ενήλικης πεταλούδας είναι να συναρμολογήσει το στόμα της. Όταν μια πεταλούδα βγαίνει από το κουκούλι της, το στόμα της αποτελείται από δύο κομμάτια. Χρησιμοποιώντας κεραίες που βρίσκονται στην προβοσκίδα της, η πεταλούδα ξεκινά να ενώνει τα δύο κομμάτια δημιουργώντας μια ενιαία, σωληνοειδή προβοσκίδα. Μπορείτε να παρατηρήσετε μια νέα πεταλούδα να τυλίγει και να ξετυλίγει την προβοσκίδα της, δοκιμάζοντας τη λειτουργία της.

5. Πίνουν από λακκούβες με λάσπη

Μια πεταλούδα δεν μπορεί να ζήσει μόνο με σάκχαρα – χρειάζεται και μέταλλα. Για να συμπληρώσει τη διατροφή της που αποτελείται κυρίως από νέκταρ, η πεταλούδα κάποιες φορές πίνει μέσα από λακκούβες με λάσπη. Αυτή η συμπεριφορά παρατηρείται κυρίως στις αρσενικές πεταλούδες, οι οποίες έτσι ανακατεύουν τα μέταλλα με το σπέρμα τους. Τα θρεπτικά συστατικά, στη συνέχεια, μεταφέρονται στις θηλυκές κατά τη διάρκεια του ζευγαρώματος και βελτιώνουν την ποιότητα των αυγών.

6. Δεν μπορούν να πετάξουν αν κρυώνουν

Πρέπει να διατηρούν τη θερμοκρασία του σώματός τους γύρω στους 29 βαθμούς κελσίου για να είναι ικανές να πετάξουν. Πρόκειται για ψυχρόαιμα ζώα, που σημαίνει ότι δεν μπορούν να ελέγξουν τη θερμοκρασία του σώματός τους. Ως αποτέλεσμα, η θερμοκρασία του αέρα που τις περιβάλλει επηρεάζει την ικανότητά τους να λειτουργήσουν κανονικά. Αν η θερμοκρασία πέσει κάτω από τους 13 βαθμούς κελσίου, οι πεταλούδες μένουν ακίνητες και δεν μπορούν να πετάξουν για να τραφούν ή να ξεφύγουν από θηρευτές.

7. Μια πεταλούδα που μόλις έχει βγει απ’ το κουκούλι δεν μπορεί να πετάξει

Μέσα στη χρυσαλλίδα, η πεταλούδα που αναπτύσσεται περιμένει να βγει έξω με τα φτερά της τυλιγμένα γύρω απ’ το σώμα της. Όταν τελικά απελευθερώνεται από το κουκούλι, έρχεται στον κόσμο με μικροσκοπικά, ζαρωμένα φτερά. Η πεταλούδα πρέπει κατευθείαν να αντλήσει σωματικά υγρά μέσα από τις φλέβες των φτερών της για να τα μεγαλώσει. Όταν φτάνει στο πλήρες μέγεθός της, η πεταλούδα πρέπει να ξεκουραστεί για κάποιες ώρες, ώστε να επιτρέψει στο σώμα της να στεγνώσει και να σκληρύνει πριν καταφέρει να πετάξει.

8. Συχνά ζουν μόνο μερικές εβδομάδες

Από τη στιγμή που τα περισσότερα είδη ενήλικων πεταλούδων βγαίνουν από τη χρυσαλίδα, έχουν περίπου 2-4 εβδομάδες ζωής. Κατά τη διάρκεια αυτής της σύντομης περιόδου, η πεταλούδα αφιερώνει όλη της την ενέργεια στο να τρέφεται και να ζευγαρώνει. Κάποιες από τις μικρότερες πεταλούδες, όπως είναι οι μπλε, ζουν για μόλις μερικές ημέρες. Παρόλα αυτά, οι πεταλούδες που διανύουν τον χειμώνα ως ενήλικες, όπως είναι οι πεταλούδες-μονάρχες, μπορούν να ζήσουν ακόμα και για 9 μήνες.

9. Δεν βλέπουν καλά μακριά, αλλά διακρίνουν χρώματα

Οι πεταλούδες μπορούν να δουν καλά σε απόσταση περίπου 3 μέτρων. Πιο μακριά, όλα γίνονται θολά. Παρόλα αυτά, οι πεταλούδες δεν μπορούν να δουν απλά τα χρώματα που βλέπουμε εμείς οι άνθρωποι, αλλά διακρίνουν και ένα φάσμα υπεριώδων αποχρώσεων οι οποίες είναι αόρατες στο ανθρώπινο μάτι. Οι ίδιες οι πεταλούδες διαθέτουν υπεριώδη σχέδια στα φτερά τους ώστε να μπορούν να αναγνωρίζουν η μία την άλλη και να εντοπίζουν πιθανούς συντρόφους για ζευγάρωμα. Τα λουλούδια επίσης φέρουν υπεριώδη σχέδια, τα οποία λειτουργούν σαν “φανάρια” για τους επίδοξους επικονιαστές, όπως είναι οι πεταλούδες.

10. Καταφεύγουν σε κόλπα για να μη φαγωθούν

Οι πεταλούδες βρίσκονται πολύ χαμηλά στην τροφική αλυσίδα, που σημαίνει ότι έχουν πολλούς επίδοξους θηρευτές. Ευτυχώς, διαθέτουν κάποιους αμυντικούς μηχανισμούς για να προστατεύονται από το φάγωμα. Κάποιες πεταλούδες διπλώνουν τα φτερά τους έτσι ώστε να γίνονται ένα με το περιβάλλον τους. Ουσιαστικά καμουφλάρονται και γίνονται αόρατες στους θηρευτές. Άλλες καταφεύγουν στην αντίθετη στρατηγική, καθώς τα φτερά τους είναι γεμάτα από έντονα χρώματα και σχέδια που κάνουν αισθητή την παρουσία τους. Συνήθως, τα έντομα που έχουν έντονα χρώματα θεωρούνται τοξικά, επομένως οι θηρευτές αποφεύγουν να τα τρώνε.