Η κακοποίηση των ζώων είναι ένα σύνολο εγκληματικών πρακτικών τις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι καταδικάζουν και αντιμάχονται.

Έχουμε, παρόλα αυτά, συγκεκριμένες εικόνες στο νου μας για το τι συνιστά κακοποίηση, και συχνά τείνουμε να αγνοούμε έναν θεμελιώδη κρίκο της αλυσίδας της βίας: τη μαγνητοσκοπημένη κακοποίηση που διακινείται στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ξεκινώντας από ένα τρανταχτό παράδειγμα: ένα βίντεο έγινε viral τους τελευταίους μήνες, φτάνοντας, αναπόφευκτα, και στη “ροή” των δικών μου λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το βίντεο παρουσιάζει έναν άνθρωπο ο οποίος κραδαίνει μια ηλεκτρονική συσκευή με φαγωμένο ένα από τα καλώδιά της μπροστά σε ένα κουτάβι και στη μαμά του, κατηγορώντας τα ζώα για την μικροκαταστροφή. Στη συνέχεια, ο “άνθρωπος” αυτός, παίρνει στο χέρι μια παντόφλα και επιχειρεί να χτυπήσει το μωρό σκυλάκι. Η μαμά του σηκώνει το μπροστινό της πόδι για να τον σταματήσει επανειλημμένα, με μια εμφανώς τρομοκρατημένη έκφραση στο πρόσωπό της. Το κουταβάκι επίσης μοιάζει να φοβάται και μαζεύεται στην αγκαλιά της μαμάς του.

Το συγκεκριμένο βίντεο προωθήθηκε και “πουλήθηκε” ως “γλυκούλι”, καθώς έκανε πολλούς χρήστες του διαδικτύου να χαμογελάσουν στη θέα μιας σκύλας που “καταλαβαίνει” τι συμβαίνει – λες και είναι δύσκολο για ένα ζώο να αντιληφθεί την επικείμενη βία που το απειλεί – και επιχειρεί να προστατεύσει το μικρό της. Λίγοι θεατές καταδίκασαν την απαράδεκτη συμπεριφορά του δημιουργού του βίντεο απέναντι σε δύο ανυπεράσπιστα ζώα στα πρόσωπα των οποίων διαγράφεται ο απόλυτος τρόμος.

Εκτός από καταφανή παραδείγματα κακοποίησης, όπως βίντεο που παρουσιάζουν κατάφωρη σωματική βία απέναντι σε ζώα – και στα οποία δεν σκοπεύω να αναφερθώ σε αυτό το άρθρο – υπάρχουν ολοένα και περισσότερες περιπτώσεις κεκαλυμμένης κακοποίησης ζώων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για την αναγνώριση της οποίας χρειάζεται ένα έμπειρο μάτι, εξοικειωμένο με τις ανάγκες και τις συμπεριφορές των ζώων.

Η κακοποίηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να κατηγοριοποιηθεί αδρά ως εξής:

– Ψυχολογικός βασανισμός, όπως για παράδειγμα το βίντεο που αναφέρεται παραπάνω. Κηδεμόνες – κατοικιδίων και μη – ζώων τα τρομάζουν φορώντας μάσκες ή χρησιμοποιώντας άλλα τρικ, και θέτουν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να πάρουν τα εύσημα επειδή στο βίντεο φαίνεται ότι “τα σώζουν”. Μπορεί να τους στερούν τροφή ή να τα φοβίζουν για να εκμαιεύσουν “χαμόγελα” (αυτό συμβαίνει συχνά με τους πιθήκους μακάκους), που δεν είναι παρά μορφασμοί απίστευτου άγχους, επιθετικότητας, και αμηχανίας. Συχνά, αυτές οι περιπτώσεις βασανισμού παρουσιάζονται με ένα περίβλημα “γλυκύτητας” καθώς το αποτέλεσμα μπορεί να μοιάζει χαριτωμένο στα μάτια ενός μη εξοικειωμένου χρήστη του μέσου.

– Εξανθρωπισμός ζώων: Πρόκειται για διαδικασίες που συχνά διέπονται από βία διαφορετικών μορφών, και στοχεύουν στην “εκπαίδευση” ενός ζώου, συχνά χρησιμοποιώντας βασανιστικές μεθόδους, ώστε να θυμίζει άνθρωπο στην εμφάνιση και στη συμπεριφορά του. Μακάκοι κυκλοφορούν μέσα σε σπίτια στα δύο πόδια – κάτι που δεν είναι φυσικό, αλλά μαθαίνεται με επίπονους τρόπους – φορώντας πάνες και κοστούμια που συχνά δυσχεραίνουν την κίνησή τους και πλήττουν την αξιοπρέπειά τους. Σκυλάκια και γατάκια που έχουν εκπαιδευτεί ώστε να στέκονται στα δύο πόδια και να περπατούν, συχνά με σοβαρές επιπτώσεις στη μετέπειτα σωματική και ψυχική υγεία τους. Άνθρωποι ταΐζουν ζώα παγωτό και χάμπουργκερ, επιφέροντας καταστροφικές συνέπειες στην υγεία τους.

– Χρήση ζώων ως διασκεδαστές: Πρακτικές που προέρχονται από τις εποχές του τσίρκου επαναλαμβάνονται και διαιωνίζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ζώα μαθαίνουν να εκτελούν δύσκολα αλλά εντυπωσιακά τρικ, συχνά υποβαλλόμενα σε επίπονες και κακοποιητικές διαδικασίες.

– Διατήρηση άγριων ζώων ως κατοικίδια: Τα τελευταία χρόνια, το γύρο του διαδικτύου κάνουν αμέτρητα βίντεο με τίγρεις, λιοντάρια, πιθήκους, ενυδρίδες και άλλα άγρια ζώα που φυλάσσονται και ζουν ως κατοικίδια. Το γεγονός και μόνο ότι ένα άγριο ζώο ζει στην αιχμαλωσία ως κατοικίδιο, μαζί με ανθρώπους, αποτελεί κακοποίηση, καθώς τα όρια του ζώου παραβιάζονται, ο τρόπος ζωής του αντιτίθεται στη φύση του, και οι πραγματικές ανάγκες του μένουν ακάλυπτες. Αυτά τα βίντεο φαίνεται να έχουν ενθαρρύνει πολλούς ακόμα ανθρώπους να αγοράσουν άγρια ζώα από παράνομους διακινητές στο διαδίκτυο.

Τα νούμερα των καταγγελιών τέτοιων βίντεο, καθώς και τα ποσά που κερδίζουν οι δημιουργοί μέσω των clicks, των likes και των shares, είναι τεράστια. Η ευθύνη βαραίνει σε τεράστιο βαθμό τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που, στην πλειοψηφία τους, δεν έχουν ξεκάθαρους κανονισμούς που να απαγορεύουν τη διακίνηση υλικού που περιλαμβάνει σκηνές κακοποίησης. Αυτό που μπορούμε – και επιβάλλεται – να κάνουμε εμείς, ως χρήστες του διαδικτύου, είναι να ευαισθητοποιηθούμε σχετικά με αυτό το ακανθώδες ζήτημα, και να αποφεύγουμε εντελώς να παρακολουθούμε, να κάνουμε click, like, και share σε τέτοια βίντεο, έτσι ώστε να μην ενισχύουμε τον αλγόριθμο που γιγαντώνει την απήχησή τους.