Όσα πρέπει να γνωρίζετε για τους τεράστιους και αρχαίους αργυροπελεκάνους
Στέλλα Πανοπούλου
18/01/2025
Οι αργυροπελεκάνοι (Pelecanus crispus) είναι υδρόβια πτηνά της οικογένειας των Πελεκανιδών. Αναπαράγονται στη νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ασία και την Κίνα, σε βάλτους και ρηχές λίμνες.
Πρόκειται για κάποια από τα πιο διάσημα πουλιά, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, λόγω του μεγάλου μεγέθους τους και της μοναδικής εμφάνισής τους. Σύμφωνα με την Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, πρώτος ο Αριστοτέλης τους περιγράφει, κι από τότε τους συναντάμε σε πολλούς αρχαίους αλλά και χριστιανικούς μύθους.
Στη χώρα μας, οι αργυροπελεκάνοι ζουν και αναπαράγονται στην Μικρή Πρέσπα, στις λιμνοθάλασσες Τσουκαλιό και Λογαρού του Αμβρακικού Κόλπου, στη λιμνοθάλασσα της Τουρλίδας στο Μεσολόγγι και στην Κερκίνη, καθώς και στη Λίμνη Κάρλα.
Μέγεθος και εμφάνιση
Αυτά τα τεράστια πουλιά φτάνουν σε ύψος το 1,20 μ., ενώ το άνοιγμα των φτερών τους φτάνει σε μήκος τα 3,20 μ. Έχουν βάρος που κυμαίνεται από 6 έως 10 κιλά, σταχτί φτέρωμα, και ράμφος με έναν κίτρινο διαστελλόμενο σάκο. Είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος μέλος της οικογένειας των Πελεκανιδών, και πιθανότατα το μεγαλύτερο πουλί του γλυκού νερού στον κόσμο, παρότι κάποιοι μεγάλοι κύκνοι τον ανταγωνίζονται. Πετούν με χάρη και συγχρονισμό σε σμήνη, με το άνοιγμα των φτερών τους να θυμίζει αυτό των μεγάλων άλμπατρος.
Με τι τρέφονται;
Τρέφονται μόνο με ψάρια, συνήθως από ψάρια που αφθονούν και έχουν μικρή εμπορική αξία, καθώς και από άρρωστα ή νεκρά ψάρια τα οποία πιάνονται πιο εύκολα. Έτσι, δεν προκαλούν πρόβλημα στους ψαράδες. Ψαρεύουν συνήθως στις λιμνοθάλασσες, σε εκβολές, σε ποτάμια, σε έλη με καλαμιώνες, σε τεχνητές λίμνες, και στη θάλασσα. Χρειάζονται περίπου 900-1200 γραμμάρια τροφής καθημερινά.
Πότε και πού αναπαράγονται;
Η περίοδος αναπαραγωγής τους ξεκινά τον Ιανουάριο και τελειώνει τον Ιούλιο. Αναπαράγονται από τη νοτιοανατολική Ευρώπη μέχρι τη Ρωσία, στην Ινδία, και στην Κίνα, σε βάλτους και ρηχές λίμνες. Στο τέλος της γεννούν δύο αβγά, τα οποία επωάζουν για ένα μήνα, καλύπτοντάς τα με τη μεμβράνη που ενώνει τα δάχτυλα των ποδιών τους. Δυστυχώς, λόγω αυτής της μεθόδου επώασης, η παραμικρή ενόχληση από τον άνθρωπο που οδηγεί τους αργυροπελεκάνους να πετάξουν μακριά, καταλήγει στη σύνθλιψη των αυγών τους. Αρκετά πουλιά, μάλιστα, δεν επιστρέφουν καν στη φωλιά τους. Ο κίνδυνος, λοιπόν, παραμένει ακόμα και αν οι νεοσσοί έχουν ήδη εκκολαφθεί, καθώς μέχρι την ηλικία των δύομισι μηνών εξαρτώνται απόλυτα και τρέφονται από τους γονείς τους.
Τι συμβαίνει με τον πληθυσμό τους;
Οι πληθυσμοί του είδους μειώθηκαν δραματικά κατά τον 20ό αιώνα, κυρίως λόγω της χρήσης των ενδιαιτημάτων τους από τους ανθρώπους, της όχλησης, και της λαθροθηρίας. Ο κύριος πληθυσμός ζει στη Ρωσία, αλλά στη μεριά της Μογγολίας κινδυνεύουν ιδιαίτερα από εξαφάνιση. Οι αργυροπελεκάνοι θεωρούνται ένα από τα σπανιότερα είδη πουλιών και προστατεύονται από διεθνείς συνθήκες όπως η Συμφωνία για τη Διατήρηση των Αφρικανο-Ευρασιατικών Αποδημητικών Υδρόβιων πτηνών (AEWA) και από την ελληνική νομοθεσία, η οποία απαγορεύει το κυνήγι τους και την ενόχληση στους τόπους αναπαραγωγής τους.
