Αν πιστεύετε πως εσείς και η οικογένεια σας δυσκολευτήκατε όταν περνούσατε την εφηβεία, δεν έχετε βρεθεί στο ίδιο σπίτι με έναν έφηβο σκύλο!

Η εφηβεία στους σκύλους είναι μια περίοδος γεμάτη αλλαγές, προκλήσεις αλλά και γέλιο, αν την προσεγγίσετε με υπομονή και κατανόηση.

Τι είναι όμως η εφηβεία και πότε την περιμένουμε; Η εφηβεία στους σκύλους συνήθως αρχίζει γύρω στους 7-8 μήνες και μπορεί να διαρκέσει έως και τους 15 μήνες, ανάλογα με τη φυλή. Τα μικρόσωμα σκυλιά συνήθως διανύουν και ολοκληρώνουν αυτή τη φάση νωρίτερα, ενώ οι μεγαλόσωμες ράτσες μπορεί να την καθυστερήσουν περισσότερο​. Δεδομένου πως η εφηβεία είναι το τελικό στάδιο ανάπτυξης του αναπαραγωγικού μας, κατά το οποίο ένα νεαρό άτομο ενηλικιώνεται, τη χαρακτηρίζουν δραματικές αλλαγές ορμονών αλλά και εκ νέου οργάνωση του εγκεφάλου. 

Τι συμβαίνει μέσα στον εγκέφαλο του έφηβου σκύλου;

Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από ραγδαίες ορμονικές αλλαγές. Αυτές οδηγούν σε αναπτυξιακά άλματα που επηρεάζουν την ενέργεια, την συμπεριφορά και τη διάθεση του σκύλου σας. Οι ορμόνες όπως η τεστοστερόνη (ακόμα και στις θηλυκές) παίζουν σημαντικό ρόλο, κάνοντάς τους πιο ανεξάρτητους και –μερικές φορές– πιο πεισματάρηδες​. 

Κατά την εφηβεία, ο εγκέφαλος του σκύλου περνά από το λεγόμενο ‘συναπτικό κλάδεμα’ (synaptic pruning), μια διαδικασία που αφαιρεί αχρείαστες νευρικές συνδέσεις και ενισχύει αυτές που χρησιμοποιούνται συχνότερα. Παράλληλα, η μυελίνωση (myelination) επιταχύνει τη μετάδοση σημάτων, βελτιώνοντας την επικοινωνία μεταξύ εγκεφαλικών περιοχών. Αυτό κάνει τον εγκέφαλο πιο αποδοτικό μακροπρόθεσμα, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί προσωρινή αστάθεια στη συμπεριφορά.

Η ανάπτυξη αυτή συμβαίνει κυρίως στον προμετωπιαίο φλοιό, δηλαδή την περιοχή που είναι υπεύθυνη για τη λήψη αποφάσεων, τον αυτοέλεγχο και την κοινωνική συμπεριφορά. Ωστόσο, επειδή ο προμετωπιαίος φλοιός αναπτύσσεται πιο αργά από το σύστημα ανταμοιβής (limbic system), οι σκύλοι στην εφηβεία τείνουν να παίρνουν πιο παρορμητικές αποφάσεις, όπως ακριβώς και οι άνθρωποι δηλαδή. Θυμάστε τι χαζομάρες κάναμε όταν ήμασταν 15; 

Επιπλέον, οι ορμονικές αλλαγές επηρεάζουν πολύ έντονα τους νευροδιαβιβαστές, όπως τη ντοπαμίνη, που ενισχύει την αναζήτηση κινήτρων και ανταμοιβών, και τη σεροτονίνη, που βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης. Αυτή η «χημική ανισορροπία» είναι λογικό να προκαλέσει αυξημένη ανησυχία αλλά και έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. 

Πως επηρεάζεται η συμπεριφορά του έφηβου σκύλου

Οι εγκεφαλικές αυτές αλλαγές έχουν άμεση αντανάκλαση στη συμπεριφορά του τετράποδου φίλου σας. Δηλαδή μπορεί να παρατηρήσετε: 

– Αγνόηση εντολών: Σαν να “ξεχνούν” ό,τι είχαν μάθει. Εν μία νυκτί. Είναι πιθανό ο σκύλος σας να αρχίσει να σας αγνοεί, όχι επειδή δεν σας αγαπά, ή γιατί δεν έχετε κάνει καλή δουλειά ως τώρα στην εκπαίδευσή του, αλλά γιατί το μυαλό του κυριολεκτικά σβήνει εγγραφές!

– Αυξημένες ανάγκες άσκησης: Το σώμα τους μεγαλώνει, δυναμώνει, οι ορμόνες αυξομειώνονται συνέχεια. Με περισσότερη ενέργεια από ποτέ, η σωματική και νοητική άσκηση είναι απαραίτητη για την αποφόρτισή τους​.

– Ανασφάλεια: Πολλά σκυλάκια παρουσιάζουν αυξημένη προσκόλληση ή άγχος αποχωρισμού, κάτι που συνδέεται άμεσα με τις αλλαγές στη νευρολογία τους​. 

Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε 

1. Συνεχίστε την εκπαίδευση

Μπορεί να φαίνεται μάταιο, το καταλαβαίνω, αλλά μην εγκαταλείπετε την εκπαίδευση. Τα κατοικίδια μας εξακολουθούν να μαθαίνουν κατά τη διάρκεια της εφηβείας, ακόμα κι αν φαίνονται λιγότερο συνεργάσιμα. Επίσης δεν είναι όλες οι μέρες ίδιες και κάτι που ήξεραν χθες μπορεί να μην το θυμούνται αύριο και κάτι που αυτή την εβδομάδα τα ζορίζει, την επόμενη θα είναι πιο εύκολο. Γνωρίζοντας τι περνάνε καλό είναι να τα είστε προετοιμασμένοι και να μην εκτίθεστε σε κίνδυνο- αντιμετωπίστε τα σαν να μην ξέρουν όντως πράγματα. Μη ρισκάρετε να τα αφήσετε χωρίς λουρί, μην τους δίνετε μεγαλύτερη ελευθερία στο σπίτι όταν είναι μόνα τους.

2. Παρέχετε επαρκή δραστηριότητα

Η σωματική άσκηση είναι σημαντική ώστε να διοχετευτεί η νεανική τους ενέργεια. Όμως η άσκηση δεν είναι το παν. Παιχνίδια που εμπλέκουν το μυαλό τους, όπως η αναζήτηση τροφής με τη χρήση της μύτης τους, η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων, η εξερεύνηση νέων μυρωδιών αλλά και το μασούλημα, είναι εξίσου σημαντικά με το τρέξιμο και τις βόλτες.

3. Περάστε χρόνο μαζί σε ηρεμία

Κάτι που βλέπω να κάνουν λάθος πολλοί κηδεμόνες σκύλων αυτή τη φάση είναι ότι περνάνε όλο τον χρόνο που έχουν μαζί με τον σκύλο τους σε δραστηριότητες που είναι υψηλής ενέργειας. Βόλτες, παιχνίδι με σκυλοφίλους, τρέξιμο ή γρήγορο περπάτημα κτλ. Και φυσικά είναι λογικό όταν καθόμαστε όλη μέρα στο γραφείο να θέλουμε να κάνουμε κάτι δραστήριο με τους τριχωτούς μας φίλους. Έχουν κι αυτοί τόση εφηβική ενέργεια!  Παρόλα αυτά, φροντίστε να περάσετε και λίγο χρόνο παρατηρώντας τον κόσμο και χαλαρώνοντας. Όχι μόνο όταν παρακολουθείτε Netflix στο σπίτι, αλλά και σε όλα τα μέρη που θα θέλετε στο μέλλον να είναι ο σκύλος σας ήρεμος- στο αμάξι, στο καφέ κοντά στο σπίτι σας, στο πάρκο, στο βουνό.

4. Ενισχύστε τον δεσμό σας

Δυναμώστε τη σχέση σας με θετικές εμπειρίες: παίξτε μαζί, ανακαλύψτε νέες δραστηριότητες, εξερευνήστε νέα μέρη και δημιουργήστε ρουτίνες που του προσφέρουν ασφάλεια. Ένας ισχυρός δεσμός ανάμεσά σας μειώνει την ένταση και τις ανασφάλειες​ και βοηθάει στο να επιλυθούν τα περισσότερα προβλήματα.

5. Διατηρήστε ρεαλιστικές προσδοκίες

Όπως και στους ανθρώπους, έτσι και στα σκυλιά, αυτή η φάση είναι προσωρινή. Θυμηθείτε ότι οι προκλήσεις της εφηβείας είναι φυσιολογικές και αναμενόμενες. Με λίγη υπομονή, όλα θα επιστρέψουν σε πιο ήρεμους ρυθμούς​.  Επιστρέψτε στα βασικά, και κάντε συχνές επαναλήψεις για να ενισχύστε πράγματα που είναι εύκολα και για εσάς και για αυτά. Εάν τα πράγματα είναι τόσο δύσκολα που επηρεάζεται η μεταξύ σας σχέση, ο δεσμός σας, και αναταράσσεται η καθημερινότητά σας, τότε μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια από έναν θετικό εκπαιδευτή που μπορεί να σας δώσει εξατομικευμένες πρακτικές συμβουλές.

Τελικές σκέψεις

Η εφηβεία του σκύλου σας είναι μια φάση γεμάτη προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για να ενισχύσετε τον δεσμό σας. Η κατανόηση των φυσιολογικών και συναισθηματικών αλλαγών που περνάει μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε τις δυσκολίες αυτές με περισσότερη ενσυναίσθηση αλλά και εργαλεία αντιμετώπισης. Όταν όμως ξεπεράσετε τις δυσκολίες αυτής της φάσης, θα έχετε βάλει τις βάσεις για να απολαύσετε μια ώριμη σχέση με τον τετράποδο φίλο σας που θα διαρκέσει μια ζωή.