Καθημερινά διαβάζουμε ειδήσεις και αγγελίες για σκυλάκια που χάνονται από το σπίτι τους.

Η απώλεια ενός κατοικιδίου που φεύγει από το σπίτι ή χάνεται κατά τη διάρκεια της βόλτας αποτελεί μια τραυματική εμπειρία τόσο γι’ αυτό όσο και για τους κηδεμόνες του, την οποία κανένας δεν θέλει να βιώσει.

Ευτυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις σκύλων που τα καταφέρνουν, χωρίς να το βάζουν κάτω, να βρουν τον δρόμο για το σπίτι τους και να επιστρέψουν μετά από μέρες, ή ακόμα και μήνες, σώοι και αβλαβείς στο γνώριμο κατώφλι. Παρότι σπάνιες, οι περιπτώσεις αυτές καταγράφονται και μας εκπλήσσουν, καθώς πολλές φορές μιλάμε για αποστάσεις δεκάδων χιλιομέτρων που διανύουν οι σκύλοι, καταφέρνοντας να βρουν τον δρόμο για το σπίτι τους.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι σίγουρα αυτό του Bobbie, ημίαιμου Collie που το 1924 επέστρεψε στο σπίτι του στο Όρεγκον από την Ιντιάνα όπου είχε χαθεί – πρόκειται για μια διαδρομή 4.506 χιλιομέτρων που του πήρε έξι μήνες, και χρειάστηκε να διασχίσει αρκετές οροσειρές.

Πώς, λοιπόν, καταφέρνουν κάποιοι σκύλοι κάτι τόσο αξιοθαύμαστο;

Κατασκευάζουν νοητικούς χάρτες

Οι σκύλοι έχουν κληρονομήσει την ικανότητα να προσανατολίζονται προς το σπίτι τους από τους προγόνους τους, τους γκρι λύκους, οι οποίοι διένυαν μεγάλες αποστάσεις. Σύμφωνα με τη Zazie Todd, συγγραφέα και ειδικό στη συμπεριφορά των ζώων: “οι σκύλοι φαίνεται πως είναι ικανοί να κατασκευάζουν νοητικούς χάρτες του περιβάλλοντός τους,” όπως κι εμείς. “Ενδέχεται ο νοητικός χάρτης του περιβάλλοντός τους να είναι λίγο διαφορετικός από τον δικό μας, καθώς πιθανότατα κυριαρχείται από οσμές”.

Η αίσθηση της όσφρησης των σκύλων είναι 10.000-100.000 φορές καλύτερη από τη δική μας. Μπορούν, έτσι, να ακολουθήσουν τα ίχνη μίας μυρωδιάς για να προσανατολιστούν και να εντοπίσουν πού βρίσκονται εντός του περιβάλλοντός τους. Ακόμα, έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν γνώριμα σημεία με τη βοήθεια της όρασης, της όσφρησης, και του ήχου. Σύμφωνα με την Bridget Schoville, η οποία είναι ειδικος στη συμπεριφορική επιστήμη των καταφυγίων, κάποια σκυλιά που έχουν χαθεί θεωρείται ότι προσανατολίζονται αναγνωρίζοντας τη θέση ενός γνωστού σημείου σε σχέση με το σπίτι τους, και την τοποθεσία στην οποία βρίσκονται σε σχέση με αυτό το σημείο. “Χρησιμοποιώντας αυτά τα σημεία αναφοράς, μπορούν στη συνέχεια να ακολουθήσουν ένα σχετικά άμεσο μονοπάτι προς το σπίτι”.

Διαθέτουν εσωτερική πυξίδα

Τα αποδημητικά πουλιά, οι σολομοί, και οι φάλαινες αποτελούν παραδείγματα ζώων τα οποία προσανατολίζονται χρησιμοποιώντας το μαγνητικό πεδίο της γης.

Οι σκύλοι διαθέτουν επίσης αυτή την ικανότητα. Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2020 στην Τσεχία, οι επιστήμονες μελέτησαν 27 κυνηγόσκυλα που συμμετείχαν σε ένα τριετές πείραμα. Στα πλαίσια περισσότερων από 600 δοκιμών πεδίου, οι ερευνητές τοποθέτησαν συσκευές με GPS και κάμερες στους σκύλους πριν τους αφήσουν ελεύθερους σε μια άγνωστη δασική περιοχή. Στη συνέχεια, παρακολούθησαν τα ζώα όταν οι κηδεμόνες τους τα φώναξαν να επιστρέψουν σπίτι. Όλα τα σκυλιά έτρεξαν πάνω από ένα χιλιόμετρο μέσα στο δάσος. Σχεδόν το 60% των σκύλων που συμμετείχαν στην έρευνα χρησιμοποίησαν την αίσθηση της όσφρησής τους για να επιστρέψουν στους χειριστές τους ακολουθώντας την ίδια διαδρομή.

Ένα 30%, όμως, ακολούθησε διαφορετική τακτική: τα σκυλάκια αυτά ξεκίνησαν να τρέχουν πάνω στον άξονα βορρά-νότου του δάσους, ανεξάρτητα από την τοποθεσία του χειριστή τους. Μπροστά στην έλλειψη γνωστών οπτικών ερεθισμάτων, εικάζεται ότι τα συγκεκριμένα σκυλιά χρησιμοποιούσαν το μαγνητικό πεδίο της γης για να προσανατολιστούν. Οι ερευνητές ονόμασαν την τεχνική αυτή το “τρέξιμο της πυξίδας”, και παρατήρησαν ότι βοηθούσε τους σκύλους να βρουν τους ανθρώπους τους πολύ πιο γρήγορα από τους σκύλους που βασίζονταν μόνο στην όσφρησή τους για να προσανατολιστούν. Κατέληξαν, έτσι, ότι οι σκύλοι ενδέχεται να συνδυάζουν την τεχνική του νοητικού χάρτη με το μαγνητικό πεδίο της γης για να προσανατολίζονται όταν έχουν χαθεί.

“Δεν έχουμε βρει ακόμα ξεκάθαρες αποδείξεις ότι οι σκύλοι χρησιμοποιούν μαγνητικά σήματα για τον προσανατολισμό τους, αλλά αυτή είναι η πιο πιθανή εξήγηση,” είπε ο συν-συγγραφέας της έρευνας Hynek Burda, επίτιμος καθηγητής ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο Duisberg-Essen της Γερμανίας. Προσέθεσε, μάλιστα, ότι οι αγαπημένοι φίλοι του ανθρώπου μπορούν να συνδυάσουν διαφορετικές αισθητηριακές μεθόδους, ή να στραφούν από τη μία στην άλλη όταν καλούνται να επιλύσουν ένα πρόβλημα.

Σπίτι μου σκυλάκι μου

Φυσικά, οι περισσότεροι σκύλοι δεν έχουν τις δυνατότητες να εξερευνήσουν, να μάθουν, και να εξασκηθούν στην επιστροφή στο σπίτι τους όταν χάνονται ή βρίσκονται σε ένα ξένο μέρος. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότεροι σκύλοι εκτρέφονται με σκοπό να μένουν με τους κηδεμόνες τους.

“Οι σκύλοι που μεγαλώνουν με τους ανθρώπους μπορούν να αναπτύξουν δεσμούς με ανθρώπους οι οποίοι προσομοιάζουν τους δεσμούς παιδιού-γονέα, και ένα χαρακτηριστικό-κλειδί του δεσμού αυτού του είδους είναι ένα δυνατό κίνητρο να αναζητήσουν την επανένωση αν χωριστούν,” εξήγησε η Monique Udell, υπεύθυνη του Εργαστηρίου Αλληλεπίδρασης Ανθρώπων-Ζώων στο Πανεπιστήμιο της πολιτείας του Όρεγκον.

Το να χαθεί ένας σκύλος από το σπίτι του αποτελεί ιδιαίτερα τραυματική εμπειρία γι’ αυτόν. Συνεπώς, είναι κρίσιμο να προσέχετε πολύ, ειδικά αν ο σκύλος σας τείνει να ξεφεύγει και να τριγυρίζει, καθώς το γεγονός ότι κάποιοι σκύλοι καταφέρνουν να προσανατολίζονται δεν σημαίνει ότι και ο δικός σας θα καταφέρει να γυρίσει σπίτι σώος και αβλαβής. Το βασικότερο που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφτείτε τον/την κτηνίατρο για να τοποθετήσει στον σκύλο σας ηλεκτρονική σήμανση-microchip (όπως επιβάλλεται και από το νόμο), και να επενδύσετε σε μια συσκευή GPS ώστε να μπορείτε πάντα να τον βρίσκετε. Τέλος, μην ξεχνάτε ποτέ ότι τα στοιχεία επικοινωνίας σας πρέπει να αναγράφονται πάνω στην ταυτότητά του.

Με πληροφορίες από National Geographic