Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν το φαγητό έχει για τα ζώα την ίδια γεύση που έχει για εμάς;

Ας ξεκινήσουμε από το γεγονός ότι και άνθρωπος από άνθρωπο μπορεί να γεύονται διαφορετικά το ίδιο φαγητό. Επομένως, είναι λογικό να μην γευόμαστε τις τροφές με τον ίδιο τρόπο που τις γεύονται τα υπόλοιπα ζώα.

Έρευνες δείχνουν ότι τα φαγητά έχουν διαφορετικές γεύσεις για τα ζώα από αυτές που απολαμβάνουμε εμείς. Όλα τα σπονδυλωτά έχουν γλώσσα, αλλά ο αριθμός των γευστικών καλύκων διαφέρει από είδος σε είδος. Ακριβώς όπως η ισχύς της όσφρησής μας εξαρτάται από τον αριθμό των οσφρητικών υποδοχέων, έτσι και η ευαισθησία στη γεύση καθορίζεται από τον αριθμό των γευστικών καλύκων που διαθέτει το κάθε είδος.

Διαφοροποιήσεις στους γευστικούς κάλυκες

Γενικά, τα πτηνά έχουν πολύ λίγους γευστικούς κάλυκες. Για παράδειγμα, τα κοτόπουλα έχουν περίπου 30, ενώ οι άνθρωποι διαθέτουν περίπου 10.000. Οι σκύλοι έχουν γύρω στους 1.700, ενώ οι γάτες περίπου 500. Παρόλα αυτά, τα χορτοφάγα ζώα έχουν ακόμα περισσότερους από τους ανθρώπους – οι αγελάδες γύρω στους 25.000, και τα γουρούνια γύρω στους 14.000.

Όπως λέει η Δρ. Susan Hemsley, καθηγήτρια κτηνιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ: “Τα φυτοφάγα έχουν τόσους πολλούς γευστικούς κάλυκες γιατί χρειάζεται να μπορούν να καταλάβουν αν ένα συγκεκριμένο φυτό περιέχει επικίνδυνες τοξίνες”.

Παρόλα αυτά, το πρώτο βραβείο στη γευστική ευαισθησία κερδίζει το γατόψαρο, το οποίο διαθέτει 100.000 γευστικούς κάλυκες σε όλο του το σώμα, οι οποίοι συγκεντρώνονται γύρω από το στόμα. Ο λόγος που τα γατόψαρα έχουν τόσους πολλούς γευστικούς κάλυκες είναι επειδή κυνηγούν σε βαθιά, σκοτεινά νερά, με χαμηλή ορατότητα.

Η βιολογία της γεύσης

Η γεύση, όμως, δεν σχετίζεται μόνο με τους αριθμούς. Ακόμα κι αν οι γάτες είχαν μερικές χιλιάδες περισσότερους γευστικούς κάλυκες από εμάς, δεν θα μπορούσαν να γευτούν κάτι γλυκό, γιατί η συγκεκριμένη ικανότητα δεν είναι κάτι που χρειάζονται για την επιβίωσή τους.

Με όρους εξελικτικούς, τα ζώα χρησιμοποιούν τη γεύση για να καταλάβουν αν η τροφή τους είναι ασφαλής για κατανάλωση. Σε γενικές γραμμές μια δυσάρεστη γεύση σημαίνει ότι η τροφή είναι ακατάλληλη, ενώ μια ευχάριστη γεύση υποδεικνύει εύπεπτη τροφή.

Τα περισσότερα θηλαστικά έχουν γευστικούς υποδοχείς στις γλώσσες τους, δηλαδή πρωτεΐνες που συνδέονται με τις ουσίες που μπαίνουν στο στόμα και στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο, ο οποίος ερμηνεύει την αίσθηση ως γεύση. Οι άνθρωποι έχουν πέντε είδη γευστικών υποδοχέων – για τις γλυκές, τις αλμυρές, τις ξινές, τις πικρές, και τις umami γεύσεις. Umami ονομάζονται οι μεστές, νόστιμες, αλμυρές γεύσεις, όπως είναι αυτή του μαγειρεμένου κρέατος. Κάποιοι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι μπορούμε να γευτούμε και το λίπος. Δεν αναγνωρίζουν, όμως, τόσο ευρύ φάσμα γεύσεων όλα τα ζώα.

Για παράδειγμα, οι γάτες δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τις γλυκές γεύσεις. Οι υποδοχείς των γλυκών γεύσεων αποτελούνται από ζευγαρωμένες πρωτεΐνες που παράγονται από δύο γονίδια, το Taslr2 και το Taslr3. Παρόλα αυτά, οι γάτες δεν διαθέτουν τα 247 ζεύγη βάσεων των αμινοξέων που αποτελούν το DNA του Taslr2, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να νιώσουν τις γλυκές γεύσεις. Μάλιστα, οι γάτες δεν είναι το μόνο είδος που του λείπει αυτή η ικανότητα.

Ερευνητές από το Κέντρο Χημικών Αισθήσεων Monell που βρίσκεται στη Φιλαδέλφεια εντόπισαν ότι, εκτός από τις (μικρές και μεγάλες) γάτες, υπάρχουν κι άλλα σαρκοφάγα ζώα με γενετικές μεταλλάξεις που δεν τους επιτρέπουν να γευτούν τη ζάχαρη, μεταξύ των οποίων είναι τα δελφίνια και οι θαλάσσιοι λέοντες.

Όσο για τα παμφάγα ζώα, όπως είναι οι σκύλοι, αυτά τα γονίδια υπάρχουν στο DNA τους καθώς η γλυκύτητα αποτελεί σημάδι παρουσίας υδατανθράκων, η κατανάλωση των οποίων είναι σημαντική για τα ζώα που τρώνε και φυτά.

Οι γάτες είναι σαρκοφάγες, με αποτέλεσμα να μην χρειάζονται τους υποδοχείς που συμβάλλουν στην αναγνώριση των γλυκών γεύσεων για την επιβίωσή τους. Παρόλα αυτά, οι γάτες μπορούν να αναγνωρίσουν τις πικρές γεύσεις, κάτι που τις βοηθά να αποφύγουν το χαλασμένο κρέας. Επίσης, μπορούν να γευτούν κάτι που οι άνθρωποι δεν μπορούν: την τριφωσφορική αδενοσίνη, ένα μόριο που παρέχει ενέργεια σε όλα τα ζωντανά κύτταρα. Η τριφωσφορική αδενοσίνη υπάρχει στο κρέας, και γι’ αυτό μπορούν και οι γάτες να καταλάβουν τη γεύση της.

Τέλος, οι γάτες και οι σκύλοι έχουν ειδικούς γευστικούς κάλυκες για το νερό, στην κορυφή της γλώσσας τους που είναι και το σημείο που έρχεται σε επαφή με το νερό όταν πίνουν. Παρότι η συγκεκριμένη περιοχή της γλώσσας ανταποκρίνεται πάντα στο νερό, γίνεται πιο ευαίσθητη όταν το ζώο τρώει κάτι αλμυρό και η ανάγκη του για ενυδάτωση αυξάνεται. Αυτό είναι πολύ χρήσιμο για τα ζώα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κρέατος.