Επιστήμονες του Harvard εξηγούν γιατί τινάζεται ο σκύλος σας μετά το μπάνιο
Στέλλα Πανοπούλου
23/11/2024
Έχετε μόλις πλύνει τον Μπούμπη και κάνετε το λάθος να ανοίξετε την πόρτα του μπάνιου. Όχι Μπούμπη, μη βγεις έξω, μην τρέξεις στο σαλόνι, όχι κοντά στους καναπέδες… πολύ αργά.
Ο Μπούμπης τινάζεται σε αργή κίνηση. Νερά εκτοξεύονται παντού. Στους κοτλέ καναπέδες, στο χαλί, στα ρούχα σας. Ο Μπούμπης επανέρχεται, φουντωμένος λες κι έχει μπει στην πρίζα, και κατά τι πιο στεγνός απ’ ότι ήταν αμέσως μετά το μπάνιο. Γιατί, Μπούμπη; Γιατί ψυχή μου το έκανες αυτό;
Αν είχατε ποτέ σκύλο, τότε πιθανότατα ταυτίζεστε με την παραπάνω εμπειρία. Γιατί, όμως, τινάζονται μανιωδώς οι σκύλοι αφού βραχούν, μόλις κάνουν μπάνιο, ή βγαίνοντας από τη θάλασσα ή την πισίνα;
Ποια ζώα τινάζονται όταν βρέχονται;
Οι επιστήμονες μπορούν να δώσουν, επιτέλους, μια απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Σύμφωνα με μια νέα έρευνα, το “τίναγμα του βρεγμένου σκύλου” προκύπτει λόγω ενός υποδοχέα που υπάρχει στο δέρμα των θηλαστικών, του λεγόμενου C-LTMR. Ο υποδοχέας αυτός προκαλεί τα τριχωτά θηλαστικά διαφόρων ειδών, από τους σκύλους και τις γάτες μέχρι τα ποντίκια, να τινάζονται μεθοδικά όταν αισθάνονται σταγόνες από κάποιο υγρό στον σβέρκο τους.
“Είναι μια σύνθετη συμπεριφορά,” λέει ο Dawei Zhang, συν-συγγραφέας της έρευνας από το Ιατρικό Ινστιτούτο Howard Hughes της Ιατρικής Σχολής του Harvard. Η έρευνα δημοσιεύτηκε στις 7 Νοεμβρίου στο επιστημονικό περιοδικό Science. Τα ζώα διαφορετικών ειδών, όπως δήλωσε ο Zhang στο Live Science, τείνουν να τινάζονται με την ίδια συχνότητα και ακολουθώντας παρόμοια μοτίβα, και κανείς δεν γνώριζε ποια νεύρα και ποιοι υποδοχείς ευθύνονταν γι’ αυτό.
Η έρευνα του Harvard
Τα νέα γενετικά εργαλεία βοήθησαν τον Zhang και τους συνεργάτες του να αναζητήσουν την αιτία αυτού του φαινομένου, αλλά η διαδικασία της αναζήτησης δεν ήταν εύκολη. Αρχικά, οι ερευνητές δημιούργησαν γενετικές μεταλλάξεις σε ποντίκια οι οποίες απενεργοποιούσαν είτε τα κανάλια στους υποδοχείς του δέρματος που εντοπίζουν μηχανικές δυνάμεις, είτε τους υποδοχείς που εντοπίζουν τις αλλαγές στη θερμοκρασία. Αυτό που βρήκαν οι επιστήμονες ήταν ότι, τα ποντίκια που δεν είχαν την ικανότητα να αναγνωρίσουν τις αλλαγές θερμοκρασίας εξακολουθούσαν να τινάζονται όταν ψεκάζονταν στον σβέρκο με σταγόνες λαδιού. Αντίθετα, τα ποντίκια που δεν μπορούσαν να αντιληφθούν χωρίς κανάλια υποδοχέων μηχανικών δυνάμεων δεν τινάζονταν.
Έτσι, ο Zhang και η ομάδα του εστίασαν στους υποδοχείς μηχανικών δυνάμεων, παρατηρώντας τη δραστηριότητά τους όταν το ζώο ψεκαζόταν με σταγόνες λαδιού. Συγκεκριμένα, εστίασαν σε τρεις υποδοχείς, οι οποίοι αντιδρούν στο πολύ απαλό άγγιγμα. Στη συνέχεια, χρησιμοποίησαν την τεχνική της οπτογενετικής για να ενεργοποιήσουν συγκεκριμένους υποδοχείς στο δέρμα χρησιμοποιώντας φως. Με αυτή την τεχνική, μπόρεσαν να ενεργοποιήσουν συγκεκριμένους τύπους νεύρων χωρίς υγρό ερέθισμα.
Οι υποδοχείς που κάνουν τα ζώα να γαργαλιούνται
Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: όταν οι ερευνητές ενεργοποιούσαν ένα είδος νευρικών υποδοχέων που λέγεται C-LTMR (C-fiber low-threshold mechanoreceptors), τα ποντίκια τινάζονταν λες και είχαν μόλις κάνει μπάνιο. Για να επιβεβαιώσουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές δημιούργησαν ποντίκια χωρίς C-LTMR και βρήκαν ότι τινάζονταν κατά 58% λιγότερο από τα φυσιολογικά ποντίκια όταν τα ψέκαζαν με νερό.
Σύμφωνα με τον Zhang, οι υποδοχείς C-LTMR αποτελούν μυστήριο εδώ και χρόνια. Πριν από περίπου 8 δεκαετίες έγιναν έρευνες που έδειξαν ότι προκαλούν γαργαλητό στα ζώα, αλλά δεν ήταν ξεκάθαρο το πώς τα ίδια τα ζώα βίωναν το ερέθισμα. Στους ανθρώπους, παρόμοιοι μηχανοϋποδοχείς έχουν συνδεθεί με την απολαυστική αίσθηση που αφήνει στο δέρμα ένα απαλό άγγιγμα.
Οι υποδοχείς C-LTMR μεταφέρουν σήματα από τους θύλακες των τριχών των μαλλιαρών θηλαστικών στον εγκέφαλο. Επομένως, η νέα έρευνα κατέληξε ότι οι υποδοχείς αυτοί εξειδικεύονται στον εντοπισμό μικροσκοπικών, ενοχλητικών ερεθισμάτων όπως είναι τα παράσιτα που περπατούν πάνω σε ένα ζώο, ή οι σταγόνες νερού. “Ουσιαστικά, είναι ένα αμυντικό σύστημα για να ξεφορτώνονται [τα ζώα] δυνητικά επιβλαβή ερεθίσματα που δέχεται το τρίχωμά τους”.
Όπως εξήγησε ο Zhang: “Είναι δύσκολο να συνδέσει κανείς αν αυτό αποτελεί προϊόν εξέλιξης ή αν τα τρωκτικά ή τα τριχωτά ζώα τινάζονται “σαν βρεγμένοι σκύλοι”. Ίσως είναι, ίσως και όχι”.
Το σίγουρο είναι ότι θα ελπίζατε ο αγαπημένος σας σκυλάκος να επιδιδόταν σε αυτή την ενστικτώδη συμπεριφορά αφού θα είχατε πρώτα προλάβει να στρώσετε παντού γύρω του πετσέτες.
