Κάποια από τα πιο συνηθισμένα και ανησυχητικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γάτες είναι αυτά που σχετίζονται με την ούρηση. 

Αυτό μπορεί να εκδηλώνεται ως τάση για ούρηση, πόνος κατά την ούρηση, ή ούρηση σε άλλα μέρη εκτός από την τουαλέτα τους. Όταν δεν μπορεί να βρεθεί λόγος για αυτό (δηλαδή δεν υπάρχει λοίμωξη της ουροδόχου κύστης), το πρόβλημα ονομάζεται “ιδιοπαθής νόσος του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος της γάτας” (FLUTD) ή “διάμεση κυστίτιδα της γάτας” (FIC) και θεωρείται ότι είναι παρόμοιο με τη διάμεση κυστίτιδα στον άνθρωπο.  

Έχει διαπιστωθεί λοιπόν ότι αυτές οι γάτες με FIC έχουν συχνά και άλλα προβλήματα (που ονομάζονται “συννοσηρότητες”), όπως προβλήματα συμπεριφοράς ή προβλήματα που αφορούν το δέρμα, την καρδιά, το ενδοκρινικό ή το γαστρεντερικό τους σύστημα. 

Ο Dr. C.A. Tony Buffington επινόησε τον όρο “Σύνδρομο της Πανδώρας” για να αναδείξει ότι όλα αυτά τα “κακά” πράγματα που βγαίνουν από τις πάσχουσες γάτες μπορεί να προέρχονται από μία και μόνη πηγή.  Στην περίπτωση του ελληνικού μύθου του Κουτιού της Πανδώρας, η πηγή ήταν η περιέργεια της Πανδώρας, όμως σε αυτή τη περίπτωση, δεν είναι η περιέργεια της γάτας.  

Με πιο απλά λόγια, το σύνδρομο της Πανδώρας είναι μια πάθηση που οφείλεται στο χρόνιο άγχος και επηρεάζει πολλαπλά συστήματα οργάνων, συμπεριλαμβανομένου του ουροποιητικού συστήματος.   

Τι προκαλεί το σύνδρομο της Πανδώρας; 

Το σύνδρομο της Πανδώρας προκαλείται από τη χρόνια διέγερση του κεντρικού συστήματος απόκρισης στο στρες (CSRS), δηλαδή μιας περιοχής του εγκεφάλου που ανταποκρίνεται σε στρεσογόνες καταστάσεις, σύμφωνα με την κτηνίατρο του Bay Cities Animal Hospital, Krista Williams. 

Για παράδειγμα, εάν ένα ζώο αντιληφθεί μια απειλή (στρεσογόνο παράγοντα), το CSRS απελευθερώνει ορμόνες και άλλα σήματα για να προετοιμάσει το ζώο είτε να πολεμήσει είτε να φύγει. Αυτές οι ορμόνες αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό, το σάκχαρο στο αίμα και τη ροή του αίματος στους μυες. Μόλις το ζώο είναι ασφαλές, τότε τα συστήματα του σώματός του επιστρέφουν στο φυσιολογικό. 

Εάν όμως ο στρεσογόνος παράγοντας είναι χρόνιος ή συμβαίνει συχνά, το CSRS μπορεί να υπερλειτουργήσει, προκαλώντας προβλήματα στο ενδοκρινικό σύστημα, το ανοσοποιητικό σύστημα και το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν μη φυσιολογικές φλεγμονώδεις αντιδράσεις σε διάφορα όργανα, όπως το αναπνευστικό σύστημα, το γαστρεντερικό σύστημα, το ουροποιητικό σύστημα και το δέρμα. 

Η έκθεση σε χρόνιους στρεσογόνους παράγοντες νωρίς στη ζωή μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα να αναπτύξει μια γάτα το σύνδρομο της Πανδώρας. Παραδείγματα χρόνιων στρεσογόνων παραγόντων περιλαμβάνουν την κακοποίηση, τη χρόνια ασθένεια, τον υποσιτισμό και τον πρόωρο αποχωρισμό ενός μικρού γατιού από τη μητέρα του.

Ποια είναι τα κλινικά συμπτώματα του συνδρόμου της Πανδώρας; 

Οι γάτες θα παρουσιάσουν τα συμπτώματα του ουροποιητικού που παρατηρούνται στο FIC, όπως δυσκολία στην ούρηση, συχνουρία, προσπάθεια για ούρηση και αιμορραγία στα ούρα, αλλά και: 

-φτέρνισμα, ρινικές ή/και οφθαλμικές εκκρίσεις 

-άσθμα (βήχας, δυσκολία στην αναπνοή) 

-γαστρεντερική νόσος (εμετός, διάρροια, παλινδρόμηση, τριχόμπαλες) 

-σακχαρώδης διαβήτης (αυξημένη κατανάλωση, ούρηση, απώλεια βάρους) 

-υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια (δυσκολία στην αναπνοή, αιφνίδιος θάνατος) 

-δερματικές παθήσεις (ακμή στο πηγούνι, υπερβολική περιποίηση) 

-άγχος (κρύψιμο, επιθετικότητα, ακατάλληλη ούρηση ή αφόδευση) 

-μη φυσιολογική διατροφική συμπεριφορά (υπερφαγία ή επιλεκτική διατροφή) 

Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου της Πανδώρας; 

Οι πάσχουσες γάτες τείνουν να παρουσιάζουν εξάρσεις κατά τη διάρκεια ή μετά από ένα στρεσογόνο γεγονός, όπως μια αλλαγή στη ρουτίνα τους ή μια ασθένεια. Εκτός από αυτά, μπορεί να υπάρξουν περιστατικά που πυροδοτούν το άγχος ή τις συγκρούσεις μεταξύ των κατοικίδιων ζώων στο σπίτι. Άλλες αιτίες των κλινικών συμπτωμάτων της γάτας αποκλείονται με εργαστηριακές εξετάσεις, όπως αιματολογικές εξετάσεις και ανάλυση ούρων. 

Πώς αντιμετωπίζεται το σύνδρομο της Πανδώρας; 

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει δίαιτα και φαρμακευτική αγωγή. Ωστόσο, η πολυτροπική τροποποίηση του περιβάλλοντος (MEMO) φαίνεται να παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο στη μείωση ή την εξάλειψη των κλινικών συμπτωμάτων στις περισσότερες πάσχουσες γάτες. 

Ειδικότερα, η MEMO έχει σχεδιαστεί για να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο τους στρεσογόνους παράγοντες και περιλαμβάνει την παροχή: επαρκούς χώρου στις γάτες, ασφαλών χώρων για να χαλαρώνουν ή να κρύβονται, χώρων για να σκαρφαλώνουν και να ξύνουν, άνετων στρωμάτων σε μέρη όπου αισθάνονται ασφαλείς, προστατευμένων θέσεων για να τρώνε (μακριά από άλλες γάτες), κοινωνικής αλληλεπίδρασης με τους κηδεμόνες τους και παιχνιδιών ή παζλ με τροφή. 

Επίσης, οι αμμολεκάνες της γάτας αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τη μείωση του στρες. Για αυτό δώστε μεγάλη προσοχή στα παρακάτω: 

-τον τύπο της αμμολεκάνης (μεγάλη, ανοιχτή) 

-την τοποθεσία της (ήσυχη, ιδιωτική, προσβάσιμη) 

-τον αριθμό (μια τουλάχιστον αμμολεκάνη ανά γάτα) 

-την υγιεινή  

-τον τύπο άμμου 

Συμπερασματικά 

Η αλήθεια είναι πως το σύνδρομο της Πανδώρας σε μια γάτα δεν μπορεί να θεραπευτεί αλλά πρέπει να αντιμετωπίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της. Η διαχείριση αυτής της πάθησης μπορεί να μην είναι πλήρης, καθώς τα κλινικά συμπτώματα μπορεί να εξακολουθούν να εμφανίζονται παρά τη θεραπεία, αλλά με μειωμένη ένταση και συχνότητα. Μην ξεχνάτε όμως πως με την κατάλληλη ευαισθητοποίηση και αφοσίωση η γάτα σας που πάσχει από το σύνδρομο της Πανδώρας μπορεί να συνεχίσει να ζει μια ευτυχισμένη ζωή, γεμάτη αγάπη και φροντίδα.