Εκπαιδευμένοι σκύλοι στη μάχη για την ανεύρεση εξαφανισμένων ανθρώπων
Μυρτώ Τζώρτζου
14/05/2024
Το Χαμόγελο του Παιδιού έχει δημιουργήσει με την πολύτιμη συμμετοχή εθελοντών και εκπαιδευμένων σκύλων διασωστών την ”Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής”. Στόχος της ομάδας είναι η έρευνα σε αστικό ή μη αστικό περιβάλλον για τον εντοπισμό παιδιών και ενηλίκων που έχουν εξαφανιστεί.
Η ομάδα, η οποία αρχικά ονομάστηκε ”Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης για Εξαφανισμένα Παιδιά”, ιδρύθηκε το 2012. Το 2013 μετονομάστηκε σε ”Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής” προς τιμή του Θανάση Μακρή, ιδρυτικού μέλους της ομάδας, ο οποίος τη χρονιά εκείνη έχασε τη ζωή του. Τα μέλη της ομάδας είναι εθελοντές ή εργαζόμενοι στο Χαμόγελο του Παιδιού.
Η “Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής” αποτελείται από τους παρακάτω βασικούς πυλώνες / ειδικότητες: Ομάδες Έρευνας (Πεζοπόρα και μηχανοκίνητα τμήματα), Κυνοφιλικές Ομάδες (Χειριστής – Διασώστης και Σκύλος Έρευνας Αγνοουμένων), drones, Πρώτες Βοήθειες και Επείγουσα Προνοσοκομειακή Υποστήριξη, Επικοινωνίες και Εργαλεία και Προγράμματα Διαχείρισης Συμβάντος, Οχήματα και Ειδικά Μέσα και μια υπερσύγχρονη κινητή ομάδα συντονισμού που προστέθηκε πρόσφατα.
Εκπαιδευμένοι σκύλοι στον αγώνα διάσωσης
”Με όλα αυτά τα μέσα συνδράμουμε σε όποια εξαφάνιση ανηλίκου ή ενηλίκου μας ζητηθεί για να μπορέσουμε να βρούμε τον αγνοούμενο ή να μπορέσουμε να οδηγήσουμε και να κατευθύνουμε τις έρευνες στη σωστή κατεύθυνση. Ή ακόμα και να συνδράμουμε με πληροφορίες που θα συγκεντρώσουμε από τις Αρχές”, μας λέει η κ. Χρυσούλα Χασάπη, εθελόντρια στην ομάδα και εκπαιδεύτρια σκύλων, η οποία συμμετέχει ενεργά στις επιχειρήσεις. Η κ. Χασάπη έχει δύο σκύλους. Ο ένας είναι επιχειρησιακός και έχει συμμετάσχει σε αρκετές επιχειρήσεις στην ανεύρεση προσώπων με αρκετές επιτυχίες. Ο άλλος εκπαιδεύεται για την ανεύρεση προσώπων σε ερείπια, κάτι που είναι πολύ σημαντικό στην Ελλάδα λόγω των σεισμών.
Όπως αναφέρει η κ. Χασάπη οι σκύλοι αυτή τη στιγμή είναι 3 στην Αθήνα, 2 στην Κρήτη και ένα κουταβάκι 7-8 μηνών, το οποίο εκπαιδεύεται για αυτό το σκοπό στην Αθήνα. Οι σκύλοι της ομάδας διαχωρίζονται πρώτον σε υπηρεσιακούς, δηλαδή ανήκουν στο Χαμόγελο του Παιδιού και χρεώνονται σε έναν εθελοντή, εκπαιδεύονται με αυτόν και ζουν μαζί του σαν κανονικό μέλος της οικογένειάς του. Ο εθελοντής μάλιστα έχει την υποχρέωση να ακολουθεί τις εκπαιδεύσεις και να πηγαίνει στις επιχειρήσεις. Οι άλλοι σκύλοι είναι οι προσωπικοί σκύλοι που ανήκουν στους εθελοντές, οι οποίοι έχουν κριθεί κατάλληλοι και έχουν ενταχθεί στην ομάδα.
”Οι σκύλοι είναι από εκτροφεία που εκτρέφουν σκύλους με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και είναι από φυλές που έχουν προδιάθεση για τη συγκεκριμένη εργασία. Παρόλα αυτά δεν αποκλείεται να βρεθεί και κάποιο ημίαιμο σκυλάκι που μπορεί να ήταν πριν αδέσποτο και να εκπαιδευτεί για αυτό το σκοπό. Είχαμε στην ομάδα ένα σκυλάκι που ήταν πρώην αδέσποτο, το οποίο πληρούσε τα χαρακτηριστικά τα οποία έχουμε ανάγκη στη συγκεκριμένη εργασία και μπορούσε να αντεπεξέλθει σε αυτή,” αναφέρει η κ. Χασάπη.
Η κατάλληλη εκπαίδευση είναι το πιο σημαντικό σε όλα αυτά. Τα κουταβάκια που πηγαίνουν στην ομάδα, αφού συμπληρώσουν το χρόνο που πρέπει να είναι με τη μητέρα τους, ξεκινάνε αμέσως εκπαίδευση, η οποία είναι καθαρά προσαρμοσμένη στο νεαρό της ηλικίας τους και στο πόσα μπορούν να δώσουν κατά τη διάρκεια των ασκήσεων.
”Η εκπαίδευση βασίζεται πάρα πολύ στο παιχνίδι και στο κίνητρο του φαγητού. Σε πρωταρχικό στάδιο θέλουμε να δημιουργήσουμε μια σχέση ανάμεσα στο ζώο και σε εμάς και μετά καθώς μεγαλώνει το κουτάβι αρχίζουμε και προσθέτουμε πράγματα στην εκπαίδευσή του στα οποία μπορεί να αντεπεξέλθει λόγω ηλικίας. Ξεκινάμε την εκπαίδευση του σκύλου από την πρώτη μέρα που θα έρθει στα χέρια μας. Γιατί δεν είναι σωστό για οποιονδήποτε σκύλο, είτε μιλάμε για σκύλο εργασίας είτε απλά για κατοικίδιο, να τον αφήσουμε να υιοθετήσει συμπεριφορές που στο μέλλον πιθανόν να μη μας αρέσουν. Και μετά να τον κάνουμε να τις αλλάξει. Με αυτόν τον τρόπο ο σκύλος μπερδεύεται. Είναι σωστό λοιπόν οποιαδήποτε εκπαίδευση να ξεκινάει από την πρώτη μέρα και να είναι προσαρμοσμένη στο χαρακτήρα, την ηλικία και τις δυνατότητες του κάθε σκύλου. Δεν είναι όλοι οι σκύλοι ίδιοι. Πάντα σεβόμαστε την ηλικία, τις αντοχές, τις πνευματικές δυνατότητες του σκύλου μας και φροντίζουμε να είναι πάντα χαρούμενος,” εξηγεί η κ. Χασάπη.
Η εκπαίδευση ενός ενήλικα σκύλου, ώστε να γίνει επιχειρησιακός, σύμφωνα με την εκπαιδεύτρια, μπορεί να διαρκέσει από 6 μήνες έως 1 χρόνο για να έχει ολοκληρώσει τα βασικά. Ανάλογα πάλι με τις δυνατότητες του σκύλου. Η εκπαίδευση συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ο σκύλος πριν από αυτή την εκπαίδευση πρέπει να ξέρει κάποιες βασικές εντολές. Το πιο σημαντικό όμως είναι να έχει πολύ καλή σχέση και πολύ καλή επικοινωνία με τον χειριστή. Να θέλει δηλαδή να δουλέψει μαζί του. Αν ο σκύλος γνωρίζει 5 βασικές εντολές και θέλει να δουλέψει με τον χειριστή του, κάνει την εκπαίδευση ακόμα πιο εύκολη.
Η εκπαίδευση του εθελοντή
Όμως και ο εθελοντής χρειάζεται να περάσει από κάποια εκπαίδευση. Η κ. Χασάπη αναφέρει πάνω σε αυτό: ”Οι εθελοντές θα πρέπει να περάσουν πρώτα τη βασική εκπαίδευση του διασώστη από το πρόγραμμα του Χαμόγελου του Παιδιού. Θα πρέπει δηλαδή πρώτα να ακολουθήσεις το πρόγραμμα να γίνεις διασώστης χωρίς σκύλο και ό,τι αυτό συνεπάγεται- πρώτες βοήθειες, τρόπο έρευνας προσώπου, μέχρι και το τι εξοπλισμό θα πρέπει να έχεις μαζί σου για να μπορέσεις να πας στο πεδίο. Και αφού ολοκληρωθεί αυτή η συγκεκριμένη εκπαίδευση θα πρέπει σιγά σιγά να ενταχθείς στις κυνοφιλικές ομάδες. Καταρχήν θέλουμε να δούμε αν το πρόσωπο που θέλει να μπει στην εθελοντική ομάδα έχει προθυμία, αφοσίωση και μια συνέπεια. Και μετά όντας συνεπής στις εκπαιδεύσεις και έχοντας αυτό το πάθος που χρειάζεται να έχει ένας διασώστης, τότε μπορεί να ζητήσει να χρεωθεί έναν υπηρεσιακό σκύλο. Ή αν έχει ήδη σκύλο, να γίνει αξιολόγηση του σκύλου του για να δούμε κατά πόσο μπορεί να ενταχθεί στο πρόγραμμα εκπαίδευσης των σκύλων Έρευνας και Διάσωσης.
Μιλώντας για το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ομάδα, η κ. Χασάπη θα αναφέρει την άγνοια του κόσμου και την έλλειψη παιδείας στην αντιμετώπιση των σκύλων έρευνας και διάσωσης. ”Δυστυχώς ο κόσμος δεν είναι εξοικειωμένος με τη δουλειά που κάνουν οι σκύλοι αυτοί. Μας έχει τύχει πάρα πολλές φορές είτε να προσπαθήσουν να χαϊδέψουν τον σκύλο την ώρα που δουλεύει, να θέλουν να τον ταΐσουν, να φέρνουν το σκυλάκι τους για να γνωριστεί με τον σκύλο διασώστη, την ώρα που ψάχνει να βρει έναν άνθρωπο που μπορεί να κινδυνεύει η ζωή του. Η αλήθεια είναι ότι είμαστε σε πάρα πολύ καλό δρόμο γιατί έχουμε ξεκινήσει και εμείς και άλλοι φορείς να επισκεπτόμαστε σχολεία, να κάνουμε ημερίδες για να ενημερώσουμε τον κόσμο πώς διαχειριζόμαστε τον σκύλο, πώς αντιμετωπίζουμε τους σκύλους εργασίας είτε είναι διασώστες είτε οδηγοί ανθρώπων με οπτικές αναπηρίες είτε είναι σκυλιά που ανήκουν σε σώματα ασφαλείας. Υπάρχει σίγουρα μια βελτίωση αλλά έχουμε ακόμα δρόμο μπροστά μας.”
Το Χαμόγελο του Παιδιού, όπως μας λέει η κ. Χασάπη, έχει συνάψει σύμφωνα συνεργασίας σχεδόν με όλους τους κρατικούς και στρατιωτικούς φορείς. Και είναι σε απόλυτη συνεργασία με τις Αρχές. Οι άνθρωποι του Χαμόγελου κινούνται πάντα με εντολές των Αρχών και αυτό κάνει πολύ πιο εύκολη τη δουλειά τους και τη δουλειά γενικά του οργανισμού. ”Δεν έχουμε αντιμετωπίσει προβλήματα σχεδόν ποτέ στη συνεργασία μας με τις Αρχές και βρισκόμαστε πάντα σε επικοινωνία μαζί τους. Κάνουν συχνά ασκήσεις κοινές πεδίου. Είμαστε δηλαδή αρμονικά ενταγμένοι στον κρατικό μηχανισμό”, θα πει η κ. Χασάπη.
Η “Ομάδα Έρευνας και Διάσωσης Θανάσης Μακρής” θα βρίσκεται στο Woof Festival | to Pet mou που θα γίνει 1 με 2 Ιουνίου 2024, στο Πεδίον του Άρεως.
Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα εδώ.