Οι γάτες είναι πολύ παρεξηγημένα πλάσματα.

Κάθε γατογονέας γνωρίζει ότι η γάτα του είναι και με το παραπάνω ικανή να δεθεί με τους ανθρώπους της και να τους αγαπήσει παράφορα. Αντίθετα με το (μέχρι πρόσφατα) επικρατές αφήγημα, οι γάτες μπορούν μια χαρά να επιδείξουν πίστη, αφοσίωση, και τρυφερότητα.

Παρόλα αυτά, συχνά ακούμε στερεοτυπικές αντιλήψεις που τις περιγράφουν ως αδιάφορες, κυκλοθυμικές, ακόμα και κακιασμένες, επειδή ενίοτε αρνούνται το χάδι μας, φεύγουν μακριά μας όποτε θέλουν χωρίς να τις νοιάζει αν θα μας προσβάλουν, και αποφασίζουν εκείνες πότε θα ξαπλώσουν στα γόνατά μας και πότε θα μας δώσουν προσοχή.

Και όμως, έτσι δεν θα θέλαμε να αντιδρούμε κι εμείς; Να απομακρυνόμαστε όταν δεν επιθυμούμε κάποια συναναστροφή, να σταματάμε ένα άγγιγμα ή μια αγκαλιά όταν δεν είμαστε στην ανάλογη διάθεση, να λέμε “όχι” και να σημαίνει “όχι” όταν τα όριά μας ξεπερνιούνται.

Σε μια εποχή όπου το θέμα της συναίνεσης βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων περί σχέσεων, σεβασμού, και ορίων, οι γάτες ξέρουν τι θέλουν, ξέρουν πώς να το ζητήσουν, κι έχουν να μας μάθουν πάρα πολλά σχετικά με τη δική μας οριοθέτηση, αλλά και τον σεβασμό των ορίων των άλλων. Ας τις ακούσουμε.

Μάθημα νο. 1: Οι γάτες ξέρουν τι θέλουν

Αυτό το μάθημα είναι το πρώτο, και ίσως το πιο προφανές απ’ όλα. Οι γάτες ξέρουν πολύ καλά τι θέλουν, πότε και πώς το θέλουν. Οι περισσότερες γάτες αποφασίζουν εκείνες πότε είναι ώρα για φαγητό ή ώρα για χάδια, και έρχονται να το ζητήσουν χωρίς να ντρέπονται. Επίσης, γνωρίζουν πολύ καλά πότε δεν είναι ώρα για χάδια, πότε χρειάζονται, δηλαδή, όπως όλοι μας, τον χώρο και τον χρόνο τους. Είναι σε συνεχή επαφή με τα συναισθήματα και τις ανάγκες τους, κι αυτό είναι κάτι στο οποίο πρέπει όλοι να προσπαθήσουμε να τους μοιάσουμε ώστε να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη και τις σχέσεις μας πιο ώριμες και ολοκληρωμένες.

Μάθημα νο. 2: Οι γάτες δεν ντρέπονται να το πουν ξεκάθαρα

Δεν έχει μα και μου. Αυτό που έχει η γάτα στο μυαλό της θα το πει με μια επιτόπου μεταβολή και αποχώρηση από τη σκηνή του δράματος. Η γάτα έχει υψηλή αυτοεκτίμηση, και ξέρει ότι τα όρια και οι επιθυμίες της έχουν σημασία κι αξίζουν τον σεβασμό των υπολοίπων. Ξέρει ότι κανείς δεν μπορεί να είναι σε μια ευτυχισμένη σχέση ενώ καταπιέζεται. Γι’ αυτό δεν διστάζει να εκφράσει τις ανάγκες της και να απαιτήσει τον σεβασμό των ορίων της.

Μάθημα νο. 3: Το “όχι” σημαίνει “όχι”

Κι αν τα όρια αυτά παραβιαστούν, η γάτα δεν διστάζει να βγάλει νύχια. Σκεφτείτε το και πείτε μου σοβαρά. Κι εσείς δεν θα νιώθατε αντίστοιχα αν παραβιάζονταν επανειλημμένα τα όριά σας; Κι εσείς δεν θα επιθυμούσατε να σταματήσετε μια κατάσταση στην οποία οι ανάγκες και οι επιθυμίες σας δεν ακούγονται; Γιατί θεωρούμε τις γάτες τόσο παράλογες; Επειδή απλώς δεν ανέχονται τα πάντα; Δεν είναι πιο ειλικρινές, άραγε, και τίμιο απέναντι και στο άλλο άτομο, το να θέτουμε τα όριά μας;

Μάθημα νο. 4: Οι γάτες προστατεύουν τον χώρο τους

Οι γάτες είναι εξαιρετικά κτητικές με τον χώρο τους, και κάνουν τα πάντα για να τον προστατεύσουν – από το μαρκάρισμά του με τη μυρωδιά τους μέχρι τα γρυλίσματα και τους συριγμούς όταν αυτός παραβιάζεται. Αντίστοιχα, η οριοθέτηση στην προσωπική και την επαγγελματική μας ζωή προϋποθέτει την προστασία του (κυριολεκτικού και του μεταφορικού) χώρου μας, την οριοθέτηση απέναντι σε όσους προσπαθούν να τον καταλάβουν και να χειριστούν τα συναισθήματά μας. Προστατεύοντας την “περιοχή” μας, διατηρούμε την αίσθηση της σωματικής και ψυχικής μας ασφάλειας.

Μάθημα νο. 5: Οι γάτες φροντίζουν τον εαυτό τους

Είναι γνωστό ότι οι γάτες λατρεύουν να φροντίζουν τον εαυτό τους. Περνούν πολύ χρόνο καθαρίζοντας τη γούνα τους με τη γλώσσα τους, τρώγοντας το αγαπημένο τους φαγητό, και αράζοντας στον ήλιο. Ποιος είπε ότι το να είναι κανείς καλοπερασάκιας είναι κάτι κακό; Από τη στιγμή που δεν παραβιάζουμε τα όρια κάποιου άλλου, έχουμε όλοι μας ανάγκη να κάνουμε διαλείμματα, να επιδιδόμαστε σε δραστηριότητες που μας δίνουν ευχαρίστηση, και να γεμίζουμε τις μπαταρίες μας. Έτσι, μπορούμε να νιώθουμε ήρεμοι και ολοκληρωμένοι, και να είμαστε πλήρως παρόντες στις πιο σημαντικές σχέσεις στη ζωή μας. Το να βάζουμε την αυτοφροντίδα μας προτεραιότητα, επομένως, δεν είναι ευεργετικό μόνο για εμάς – καθώς μας βοηθά να περιορίσουμε το άγχος και την πίεση της καθημερινότητας και να έρθουμε σε επαφή με τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας – αλλά είναι απαραίτητο και για να συμμετέχουμε υγιώς στις σχέσεις που αναπτύσσουμε με τους ανθρώπους και τα ζώα μας. Κανείς δεν μπορεί να φροντίσει αποτελεσματικά τους άλλους αν δεν φροντίσει πρώτα τον εαυτό του.

Μάθημα νο. 6: Οι γάτες περιμένουν από εμάς να είμαστε ευαίσθητοι απέναντι στη γλώσσα του σώματός τους

Οι γάτες μπορεί να μην μιλούν τη γλώσσα μας, αλλά περιμένουν από εμάς να κατανοούμε τη δική τους. Βασίζονται στην ενσυναίσθησή μας ώστε να μην παραβιάζονται, κι εμείς με τη σειρά μας καλούμαστε να παρατηρούμε τα σημάδια που μας στέλνουν και να είμαστε προσεχτικοί ώστε να τους φερόμαστε με σεβασμό. Γιατί να μην αντιμετωπίζουμε με την ίδια ευαισθησία, με τις ίδιες ανοιχτές κεραίες και τους συνανθρώπους μας;

Μάθημα νο. 7: Οι γάτες γνωρίζουν ότι η επιλογή τους έχει αξία

Οι γάτες δεν υποτιμούν ποτέ τη σημασία των αναγκών τους και τη δύναμη των επιλογών τους. Δεν έχουν ανάγκη την επιβεβαίωση κανενός για να ξέρουν ότι πράττουν το σωστό όταν κάνουν αυτό που νιώθουν ότι χρειάζονται. Η αυτοεκτίμησή τους αρκεί για να τους θυμίζει ότι η επιθυμία τους μετράει.

Ας μην κάνουμε πίσω στις ανάγκες και στις επιθυμίες μας. Ας εξασκήσουμε τη συνήθεια να βάζουμε τα όριά μας, και να επιμένουμε σ’ αυτά, ενώ ταυτόχρονα σεβόμαστε πάντα τα όρια των άλλων. Μόνο έτσι μπορούμε να συμβιώσουμε αρμονικά σε μια κοινωνία και να αναπτύξουμε σχέσεις ισότιμες, με βάθος και νόημα.