Πολλά κατοικίδια ζώα είτε από καταφύγια ή που έχουν διασωθεί ή που ζουν σε προσωρινή φιλοξενία σε σπίτια εθελοντών πιθανόν να έχουν στο παρελθόν υποστεί κάποιο είδος κακοποίησης, είτε ενεργητική (σωματική βία κλπ), είτε παθητική, όπως έλλειψη κατάλληλης φροντίδας, τιμωρία, απομόνωση σε κλουβί ή σε άλλους χώρους, μόνιμο δέσιμο, έκθεση σε ακατάλληλες καιρικές συνθήκες, παραμέληση και άλλα. Αν λοιπόν αποφασίσετε να υιοθετήσετε κάποιο τέτοιο ζωάκι, μάθετε τι πρέπει να κάνετε για να ξεχάσει όσα έχει περάσει και να ζήσει χωρίς φόβο και ευτυχισμένο.

Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Τα κακοποιημένα ζώα είναι συχνά εσωστρεφή, δειλά, δύσπιστα και ενίοτε καταθλιπτικά. Ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζώο μπορεί να κουρνιάσει σε μια γωνία, χωρίς να θέλει να κάνει πολλά πράγματα στο περιβάλλον του.

Η αποκατάσταση ενός ζώου που έχει κακοποιηθεί στο παρελθόν απαιτεί υπομονή και ρεαλιστικές προσδοκίες. Η παροχή ενός σταθερού, ήρεμου περιβάλλοντος και η προστασία του από πηγές φόβου είναι απαραίτητα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και σιγουριάς του στο νέο του περιβάλλον.

Από την άλλη η ηλικία που έγινε η κακοποίηση παίζει σημαντικό ρόλο καθώς μπορεί να το επηρεάσει για το υπόλοιπο της ζωής του. Ακόμα και αν απομακρυνθεί από τον κακοποιητή του και υιοθετηθεί σε ένα καλό σπίτι, η ζωή του μπορεί να είναι δύσκολη και γεμάτη στρες.

Ο κτηνίατρος-συμπεριφοριστής Dr. Nicholas Dodman αναφέρει: “Ένα ηλικιωμένο ζώο μπορεί να ανακάμψει από μια άσχημη κατάσταση, αλλά ένα νεαρό, ευαίσθητο κατοικίδιο ενδέχεται να εμφανίσει μόνιμα ψυχικά σημάδια. Συχνά πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ να το κάνουμε να βγει από το καβούκι του. Και να έχουμε στο μυαλό μας ότι μπορεί πιθανότατα να μην μας εμπιστευτεί ποτέ πλήρως.”

Κακοποιήθηκε το υιοθετημένο ζώο μου; Τα σημάδια που πρέπει να αναζητήσετε

Υπάρχουν όμως φορές που δεν γνωρίζουμε αν το ζώο που υιοθετούμε έχει κακοποιηθεί. Τα ζώα που έχουν κακοποιηθεί είναι εύκολο να αναγνωριστούν αν γνωρίζετε τα σημάδια. Πολύ συχνά, όπως αναφέραμε, είναι αποσυρμένα, δύσπιστα, καταθλιπτικά, σωματικά ανενεργά και απρόθυμα να παίξουν. Ένα κακοποιημένο ζώο θα κάθεται στη γωνία του δωματίου ή σε μια κρυψώνα, πολύ ανασφαλές για να εξερευνήσει το περιβάλλον του. Συχνά ο φόβος επεκτείνεται στην ύπαιθρο και στους ανοιχτούς χώρους. Πολλά κακοποιημένα κατοικίδια ζώα είναι υπερ-επιφυλακτικά, τείνουν να απομονώνονται και κάνουν πολύ λίγο θόρυβο ώστε να περνούν απαρατήρητα.

Τα σημάδια που δείχνουν ότι ένα ζώο έχει υποστεί κακοποίηση εξαρτώνται από το είδος της κακοποίησης ή της παραμέλησης που έχει υποστεί. Για παράδειγμα, ένα νεαρό ζώο που έχει περάσει πολύ χρόνο μόνο του μπορεί να παρουσιάσει έντονο άγχος αποχωρισμού όταν αποχωριστεί το νέο του κηδεμόνα.

Δημιουργώντας ένα ασφαλές περιβάλλον για κακοποιημένο κατοικίδιο

Αν γνωρίζετε ή υποψιάζεστε ότι το κατοικίδιό σας έχει κακοποιηθεί, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνετε είναι να θέσετε κάποιους ρεαλιστικούς στόχους τόσο για αυτό αλλά και για εσάς. Έχετε στο μυαλό σας πάντα δύο πράγματα: Μην περιμένετε αλλαγή από τη μια μέρα στην άλλη και μην περιμένετε πλήρη αλλαγή χαρακτήρα.

Είναι αλήθεια ότι χρειάζεται χρόνος για να βοηθηθεί ένα κακοποιημένο κατοικίδιο ζώο να μάθει να βλέπει τον κόσμο διαφορετικά και να αναπτύξει ξανά εμπιστοσύνη στους ανθρώπους. Με γνώση όμως, σκληρή δουλειά και αφοσίωση μπορεί να μετατραπεί σε ένα πολυαγαπημένο μέλος της οικογένειάς σας. Αλλά δεν μπορεί να ξαναγεννηθεί. Είναι σημαντικό να το θυμόμαστε πάντα αυτό.

Τι πρέπει εσείς να κάνετε

-Κάντε το να νιώσει ότι το αγαπάτε και ότι το χρειάζεστε- επικοινωνήστε μαζί του με σαφήνεια.

-Μην του επιβάλλετε τίποτα σε καμία περίπτωση – αφήστε το να προσαρμοστεί στη νέα του οικογένεια και ζωή με το δικό του ρυθμό.

-Παρέχετέ του το δικό του ασφαλές μέρος όπου μπορεί να μείνει μόνο του όταν το επιθυμεί.

-Προστατέψτε το από ό,τι φοβάται.

-Δημιουργήστε του ευκαιρίες για να είναι ευτυχισμένο και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση.

-Ταΐστε το με μια ισορροπημένη, κατάλληλη για αυτό διατροφή και φροντίστε να έχει σωματική δραστηριότητα.

-Μιλάτε στο σπίτι σε χαμηλούς τόνους χωρίς φωνές και χωρίς τσακωμούς. Αυτό θα πρέπει να ισχύει για όλους στο σπίτι.

-Μην το φωνάζετε. Οι σκύλοι και οι γάτες είναι εξαιρετικά ευαίσθητοι στον τόνο της ανθρώπινης φωνής και είναι πολύ πιθανό οι φωνές να αποτελέσουν κάτι εφιαλτικό για ένα κατοικίδιο που έχει κακοποιηθεί στο παρελθόν.

-Αφιερώστε του λίγο ήσυχο χρόνο κάθε μέρα. Διαλέξτε ένα δωμάτιο στο οποίο αισθάνεστε άνετα και οι δύο, φέρτε μαζί σας λιχουδιές και κλείστε την πόρτα. Διαβάστε ένα βιβλίο ή ασχοληθείτε με κάποια άλλη ήσυχη δραστηριότητα και κάθε λίγα λεπτά δώστε του μια λιχουδιά.

Όταν παίρνει τη λιχουδιά ή κάνει έστω και την παραμικρή κίνηση προς την κατεύθυνσή σας, θεωρήστε το πρόοδο. Βρείτε χρόνο για αυτές τις ήσυχες στιγμές μαζί του κάθε μέρα, ώστε να χτίσετε τη μεταξύ σας εμπιστοσύνη αλλά και να τονώσετε την αυτοπεποίθησή του. Δώστε του χρόνο και μη βιάζεστε.

Εάν το ζώο σας φοβάται τους άγνωστους ανθρώπους ή τα άλλα ζώα, προστατέψτε το από αναγκαστικές αλληλεπιδράσεις μαζί τους. Μπορεί να έρθει κάποια στιγμή που θα ανέχεται καλύτερα τέτοιες συναναστροφές αλλά σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να του το επιβάλλετε πριν είναι έτοιμο.

Ο Dr. Dodman συνιστά επίσης την εκπαίδευση με κλικ για να ενισχύσετε την εμπιστοσύνη του. Η θεωρία του είναι ότι η εκπαίδευση με κλικ ενισχύει το κατοικίδιο ζώο σας επειδή έχει την ευκαιρία να βρει έναν τρόπο να λάβει μια ανταμοιβή.

“Ένα πράγμα που πρέπει να λάβετε υπόψη σας είναι να το πάτε αργά, ενώ το ζώο συνηθίζει τους ανθρώπους (και τα άλλα κατοικίδια) στο σπίτι σας. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι πρέπει να κάθεστε στο ίδιο δωμάτιο χωρίς να μιλάτε ή να πλησιάζετε το κατοικίδιό σας. Θα μπορούσατε επίσης να πετάξετε μερικές λιχουδιές ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Άλλα πράγματα περιλαμβάνουν την παροχή σωστής διατροφής και φρέσκου νερού, την επικοινωνία με σιγανή φωνή που όμως δείχνει αυτοπεποίθηση, την παροχή ενός ασφαλούς μέρους για να χαλαρώνει, σύντομες βόλτες έξω, όπως μια βόλτα με το αυτοκίνητο ή μια σύντομη βόλτα σε μια ήσυχη περιοχή”, θα πει η Dr. Lori M. Teller, κλινική αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Κολέγιο Κτηνιατρικής και Βιοϊατρικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Texas A&M και πρόεδρος του Αμερικανικού Κτηνιατρικού Ιατρικού Συλλόγου για το 2022-2023.

Μετά τη σταθεροποίηση έρχεται η απευαισθητοποίηση

Όταν το κατοικίδιο ζώο σας βρίσκεται σε καλό δρόμο θεραπείας, είναι καιρός να ξεκινήσετε την αποκατάσταση με τη μορφή απευαισθητοποίησης. Ο Dr. Dodman αποκαλεί την απευαισθητοποίηση “το συμπεριφορικό ισοδύναμο της ομοιοπαθητικής”. Εδώ γίνονται κάποια πράγματα από αυτά που ενοχλούν το κατοικίδιό σας, σταδιακά και υπό στενή επίβλεψη.

Η απευαισθητοποίησή του μπορεί, για παράδειγμα, να είναι η ελεγχόμενη έκθεση σε ξένους ή σκύλους, ή το να μείνει μόνο του αν το άγχος αποχωρισμού αποτελεί πρόβλημα.

Η αποκατάσταση ενός κακοποιημένου κατοικίδιου ζώου αποτελεί πραγματικά σημαντική πρόκληση γιατί του αλλάζει τη ζωή. Και να αισθάνεστε αισιόδοξοι, επειδή συμβαίνουν υπέροχες ανατροπές.

Πολλά κακοποιημένα ζώα έχουν προβλήματα συμπεριφοράς που μπορεί να μην είναι άμεσα εμφανή. Εάν συνεχίσουν να εμφανίζονται αξιοσημείωτα προβλήματα ή δυσκολεύεστε να βοηθήσετε το κατοικίδιό σας να κάνει τις θετικές αλλαγές που ελπίζατε, σκεφτείτε να συνεργαστείτε με έναν ειδικό.